VSP Dordrecht: Stedin speeltje van de Dordtse college?

23 mei 2021

DORDRECHT - De Dordtse coalitie wil voor 20 miljoen extra gaan investeren in Stedin. Dit bedrijf voorziet grote delen van Zuid-Holland, Zeeland, Utrecht en een stukje van Friesland van gas- en electra netwerken.

Dordrecht is met 44 andere gemeenten in en rond de Drechtsteden aandeelhouder in Stedin. Het aandeelhouderschap van deze gemeenten is ontstaan doordat in het verre verleden steden zelf verantwoordelijk waren voor de gas- en electra voorzieningen in hun gemeenten. Door samenwerking tussen gemeenten in de Drechtsteden zijn Eneco en Stedin ontstaan. Daar Eneco in competitie met diverse energieleveranciers haar diensten is gaan aanbieden is er een commerciële energiemarkt ontstaan waardoor lokale overheden door de centrale overheid verplicht werden hun aandelen in Eneco te verkopen. Deze verplichte verkoop is in 2020 gerealiseerd. Deze verkoop was mede gebaseerd op besluitvorming van het Rijk in 2013 dat beleggen geen taak is van een gemeente en lokale overheden.

Stedin is achtergebleven als een nutbedrijf dat gereguleerd wordt door de centrale overheid. Zij is monopolist in de regio’s waar zij haar diensten aanbiedt. De transporttarieven, die zij aan consumenten en bedrijven in rekening brengt, worden door de centrale overheid bepaald. Het op historische gronden ontstane aandeelhouderschap van de Drechtsteden is gecontinueerd omdat Stedin een nutbedrijf is en er geld nodig was om de infrastructuur te beheren en uit te breiden.

Door de opwarming van de aarde worden er wereldwijd maatregelen genomen om fossiele brandstoffen te vervangen voor klimaat neutrale energie. In Nederland is besloten het aardgas binnen afzienbare tijd te vervangen door wind- en zonne-energie en/of waterstof en deze energie transitie leidt ertoe dat bedrijven als Stedin fors moeten gaan investeren om hun transportnetwerken hiervoor geschikt te maken.

Stedin voorziet dat voor haar investeringen op korte termijn 200 miljoen kapitaaluitbreiding nodig is, op middellange termijn 1 miljard en uiteindelijk 7 miljard om te voldoen aan de ambities van de overheid. Daar Stedin slechts 1 van 10 aanbieders is in Nederland zal er in Nederland uiteindelijk wellicht 100 miljard nodig zijn voor dit soort bedrijven om de doelstellingen van Nederland te realiseren.

Om de eerste investering hierin van Stedin mogelijk te maken, zijnde 200 miljoen, heeft Stedin het Rijk benaderd, daarna de Provincies, maar die waren niet geïnteresseerd. Dus klopt Stedin nu weer aan bij haar huidige aandeelhouders, waaronder de Gemeente Dordrecht, om de noodzakelijke 200 miljoen te gaan voorzien.

Ondanks dat deze Drechtsteden gemeenten de derde keus zijn van Stedin, lijkt Dordrecht enthousiast om 20 miljoen van de Enecogelden te herinvesteren in Stedin. Dat gaat de VSP (Verenigde Senioren Partij) te ver. Het argument dat Dordrecht op deze wijze bijdraagt aan de energie transitie is symbolisch waar, maar concreet een druppel op een gloeiende plaat. En wat als Stedin straks 1 miljard of 7 miljard nodig heeft? De VSP vindt investeren in dergelijke netwerken met zulke enorme bedragen in de toekomst niet de taak van een provinciestad als Dordrecht. Dit zijn zaken die landelijk en door de centrale overheid moeten worden aangestuurd en gefinancierd.

Een van de argumenten van de gemeente Dordrecht is dat investeren in een nutsbedrijf geen of weinig risico’s met zich meebrengt. Ook wordt geïnvesteerd in preferente aandelen met een gegarandeerde dividenduitkering tussen de 1- en 3%. En deze afspraken gelden voor 5 jaar. Maar wat nu als de inflatie in de komende 5 jaar stijgt en daarbij de marktrente? De VSP heeft laten uitrekenen dat bij een marktrente van 6% de waarde van de investering van euro 20 miljoen halveert! Dan heeft de Gemeente Dordrecht dus euro 10 miljoen verlies! Ook zal er, naar verwacht, een consolidatie ontstaan van de 10 huidige netwerkbedrijven. Er is veel efficiency te bereiken als er maar 4 of 5 dergelijke nutsbedrijven zijn in plaats van de huidige 10. De VSP sluit ook niet uit dat er buitenlandse spelers (ook nutsbedrijven) zich op de Nederlandse markt gaan manifesteren of bestaande nutsbedrijven gaan overnemen (Eneco is ook gekocht door een Japans bedrijf!). De Europe Unie zal dergelijke grensoverschrijdende initiatieven alleen maar toejuichen.

Kortom; het wordt dus een onoverzichtelijke markt in de komende jaren. Daarbij bestaat de kans dat de economie na de corona epidemie sterk gaat aantrekken en, zoals in de US, oververhit raakt. Dit maakt het risico op rentestijging door inflatie vrij aannemelijk. De VSP ziet bij het investeren in Stedin net zoveel of nog wel meer risico’s dan als er geïnvesteerd wordt in een commercieel bedrijf. De VSP dringt er bij het huidige college op aan niet te investeren in Stedin daar de risico’s te groot zijn. Het is niet de taak van een college om te gaan speculeren en daarvoor gemeenschapsgeld te gebruiken. Tevens zijn de investeringen die in de toekomst voor Stedin noodzakelijk zijn van een dergelijke omvang dat dat voor de gemeente Dordrecht een maatje te groot is.

De VSP is van mening dat wij nu niet meer moeten (en zelfs niet mogen gezien de aanwijzingen van het Rijk) investeren in Stedin en dat wij de centrale overheid een signaal moeten geven dat dergelijke belangrijke investeringen niet bij lokale kleine gemeenten thuishoren. De VSP is zelfs van mening dat Dordrecht zo snel als mogelijk het huidige aandelenpakket met een waarde van 245 miljoen te gelde moet maken en moet gaan gebruiken om Dordrecht te verlossen van bijvoorbeeld giftreinen, meer in sociale woningbouw te voorzien en de bestrijding van de armoede (1 op 10 gezinnen in Dordrecht!) nadrukkelijker ter hand te nemen. Dat is waarvoor de gemeenteraadsleden zijn gekozen door de bewoners van Dordrecht en waarvoor gemeente gelden moeten worden aangewend.

De VSP maakt zich zorgen of de reeds in bezit zijnde aandelen van Dordrecht in Stedin wel verkocht kunnen worden. Dat kan namelijk alleen aan (locale) overheden. Heeft Dordrecht door deze regels haar ziel verkocht aan Stedin?

Doet ons denken aan de laatste zin van het liedje van de Eagles “Hotel California”: naar het Nederlands vertaald: “Je kunt op elk moment uitchecken, maar je kunt nooit vertrekken.

Hopelijk redt onze grote broer Rotterdam of Den Haag ons uit deze hachelijke situatie,

Margret Stolk
VSP Dordrecht.

Dordrecht, 21 mei 2021

Betreft: schriftelijke vragen naar aanleiding van het voornemen van het college om 20 miljoen extra te investeren in Stedin.

Geachte wethouder M.D. Burggraaf,

Bijgaande stuur ik u een uiteenzetting over de wijze waarop de VSP aankijkt tegen het voornemen van het college om aandelen te kopen in het netwerkbedrijf Stedin.

Wij zouden gaarne van u antwoord willen krijgen of de door de VSP aangevoerde argumenten door u wel, dan wel niet worden onderkend. De VSP zou graag een reactie op onze argumenten en de gestelde vragen krijgen voor de komende raadsvergadering van 26 mei aanstaande, daar de Stedin aandelen participatie dan op de agenda staat.

Naast uw reactie op onze aangevoerde argumenten heeft de VSP nog de navolgende specifieke vragen nl:

Bent u het met de VSP eens dat de voorgestelde preferente aandelen met een vaste looptijd van 5 jaar en een uitkering van dividend tussen de 1-en 3 procent nadeliger kunnen zijn dan normale aandelen, die mee fluctueren met de bedrijfsresultaten en de marktcondities en ook terstond verkocht kunnen worden als de gemeente Dordrecht dat noodzakelijk acht?
Bent u het met de VSP eens dat de kans op inflatie en de daarmee gepaard gaande marktrente in de komende 5 jaar door economische inhaaleffecten na een 2 jarige corona pandemie sterk kunnen gaan stijgen?
Bent u het met de VSP eens dat de uiteindelijk noodzakelijke investeringen van Stedin aanzienlijk zullen zijn en dat het Dordtse aandelenpakket niet substantieel zal blijken te zijn en daarmee de zeggenschap van Dordrecht als aandeelhouder op termijn verdampt?
Moet de gemeente Dordrecht niet wachten met investeren in Stedin tot na het formeren van een nieuw kabinet? Het klimaat stond hoog in het vaandel van vrijwel alle politieke partijen. Een nieuw kabinet zal zeker komen met een expliciet beleid op het gebied van duurzaamheid. Bent u het met de VSP eens om beter te wachten met investeren in Stedin tot dat het regeringsbeleid op dit gebied duidelijk is?
De winst- en de winstverwachtingen van Stedin zijn laag. In 2020 is er daarom geen dividend uitgekeerd. Ook in de toekomst zal door de forse investeringen de winst laag zijn (en wellicht negatief zijn!?). Is de voortdurende onzekerheid of Stedin wel dividend uitkeert een wenselijke situatie voor een gemeentelijke begroting die in de toekomst tekorten verwacht in haar exploitatie?
Is het wenselijk dat met de komende gemeenteraadsverkiezingen in 2022 het huidige college dit soort verstrekkende investeringen en besluiten neemt, waarvan de resultaten (positief of negatief) neerslaan op een toekomstig nieuw college?
Bent u het met de VSP eens dat het college, noch de ambtenaren van Dordrecht, de kennis en de ervaring hebben om te beleggen in aandelen en bedrijven en dat bewuste speculatieve handelingen en situaties moeten worden vermeden?
En bent u het met de VSP eens dat als het college van de risico’s op de hoogte waren van een voorgenomen aandeleninkoop , deze aankoop doorzetten en achteraf blijkt dat de risico’s zich manifesteren, deze collegeleden aansprakelijk moeten/kunnen worden geteld?
Het Rijk heeft in 2013 aangegeven dat beleggen geen taak is van gemeenten en lokale overheden. Waarom houdt de coalitie van Dordrecht zich niet aan deze wetgeving/aanwijzingen ?

1 Voor de verplichte verkoop van aandelen in een nutsbedrijf is er wellicht in 2013 een uitzondering gemaakt om die bedrijven niet in de financiële problemen te brengen, maar verder investeren in aandelen is volgens de VSP verboden. Graag uw reactie op deze stelling.

1. Nu de risico’s op investeringen in aandelen van Stedin toenemen (koersrisico’s, onzekere dividend uitkeringen, inflatie en renterisico’s) en op termijn verwatering dreigt van het Dordtse aandeel en invloed, kan volgens de VSP het bestaande aandelenpakket niet langer worden gehandhaafd. De risico’s zijn volgens de VSP gelijk aan het hebben van aandelen in een commercieel bedrijf. Dit was mede de reden om de aandelen van Eneco te verkopen. Waarom houden wij nu wel vast aan het aandeelhouderschap van Stedin ?

Wij zien uw antwoorden gaarne zo spoedig mogelijk tegemoet,

Margret Stolk
VSP Dordrecht