Diabetes type 1: nieuwe bètacellen gemaakt die beschermd zijn tegen immuunrespons
Voor het eerst hebben Amerikaanse onderzoekers insulineproducerende cellen gemaakt die beschermd zijn tegen een afweerreactie na transplantatie, zonder dat hiervoor een pakking nodig is. De eerste test is op muizen gedaan, maar de uitkomst geeft een belangrijk uitgangspunt voor toekomstig onderzoek.
Diabetes type 1
Diabetes kent twee verschillende vormen: diabetes type 1 en diabetes type 2. Diabetes type 1 is een chronische ziekte die niet meer overgaat. Deze ziekte ontstaat op jonge leeftijd en het is niet duidelijk hoe deze precies ontstaat. Patiënten nemen geen suiker op uit het bloed en hebben daardoor een tekort aan insuline. Normaliter stijgt de bloedsuikerspiegel na het eten en is insuline noodzakelijk om ervoor te zorgen dat de bloedsuikerspiegels niet te ver stijgen. Zo voorkomt insuline beschadigingen aan vaten, zenuwen, ogen en nieren.
Diabetes type 2 komt vaker voor in Nederland en valt te genezen. Het lichaam reageert niet goed meer op insuline, waardoor het zijn werk niet kan doen. Dit wordt onder andere veroorzaakt door ouderdom en/of een ongezonde leefstijl. Wandelen heeft een grote invloed op de bloedsuiker van zowel type 1 als type 2 patiënten.
Voor een gezonde bloedsuikerspiegel zijn tevens twee belangrijke mineralen nodig: magnesium en calcium. Uit onderzoek is gebleken dat diabetici gebaat kunnen zijn bij extra magnesium om tekorten aan te vullen. Magnesium zorgt ervoor dat insuline voldoende ontvankelijk is om glucose toe te laten in de cellen.
Wereldwijd onderzoek
Al jarenlang werken onderzoekers van over de hele wereld aan insulineproducerende bètacellen voor patiënten met diabetes type 1. Ook Nederlandse onderzoekers houden zich hier al een aantal jaar mee bezig. Ze halen stamcellen uit bijvoorbeeld beenmerg of de alvleesklier en zorgen er met prikkels voor dat deze zich door-ontwikkelen tot insulineproducerende bètacellen. Er ontstaan hierbij verschillende problemen, waaronder de afweerreactie van het lichaam dat de bètacellen weert. Hiervoor is nu mogelijk een oplossing gevonden.
Cellen laten overleven
Momenteel moet iemand na een transplantatie van bètacellen levenslang afweeronderdrukkende medicijnen slikken om de cellen te laten overleven, met de nodige nadelen van dien. Het is dus zaak om hier een oplossing voor te vinden en ervoor te zorgen dat de nieuwe cellen beschermd worden tegen het afweersysteem.
Om deze reden werken onderzoekers onder andere aan een verpakking voor de cellen. Ook moeten de cellen genoeg insuline blijven produceren. De Amerikaanse onderzoekers hebben tevens voor dit probleem een oplossing gevonden. Ze ontdekten het zogenaamde ERR-gamma, een ‘genetische schakelaar’. Door de schakelaar aan te zetten, krijgen de bètacellen een massa energie waardoor ze meer insuline aanmaken.
Immuuntherapie ter inspiratie
Om een manier te vinden om de nieuwe cellen te beschermen tegen de afweerreactie, keken de onderzoekers naar immuuntherapie voor kanker. Door een specifiek eiwit te activeren, PD-L1, maken de cellen een bescherming aan tegen het immuunsysteem. Hierdoor kunnen ze zich als het ware verstoppen voor het afweersysteem. Het is de eerste keer dat het onderzoekers is gelukt om bètacellen te beschermen, zonder dat er een verpakking of genetische manipulatie nodig is. Mocht dit ook bij mensen werken, zijn er niet langer levenslang afweeronderdrukkende medicijnen nodig.
