Topstuk Jan Both voor Dordrechts Museum

18 december 2020
Topstuk Jan Both voor Dordrechts Museum

DORDRECHT - Het Dordrechts Museum heeft een bijzonder kerstcadeau gekregen van de bedrijfsvrienden van het museum: Italiaans landschap met de Ponte Molle van Jan Both (ca. 1618-1652). Een laat meesterwerk van deze Utrechtse schilder dat na twee eeuwen Engels privébezit is opgedoken. Het is de duurste aanwinst die de Bedrijfsvrienden ooit hebben geschonken en een toepasselijk cadeau voor de 400ste verjaardag van Aelbert Cuyp (1620-1691).

Het schilderij werd afgelopen week namens het museum en de stad officieel in ontvangst genomen door de wethouder cultuur Piet Sleeking.

Jan Both was van groot belang voor Cuyp, de beroemdste schilder uit Dordrecht, aan wie het museum dit jaar een grote tentoonstelling zou wijden. Door de coronacrisis is In het licht van Cuyp uitgesteld tot najaar 2021. De wethouder gaf aan dat hij zeer verheugd is dat het Cuypjaar met deze bijzondere schenking toch gevierd kan worden. "Met de aanwinst is een lang gekoesterde wens van het museum in vervulling gegaan. Deze royale gift van de Bedrijfsvrienden is een schitterende aanvulling op de collectie Dordrecht."

De Utrechtse kunstenaar Jan Both wordt gerekend tot de belangrijkste representanten van de Italianisanten, schilders die in de 17de eeuw naar Italië reisden en zich daar door de kunst en het zonnige landschap lieten inspireren. Het Italiaans landschap met de Ponte Molle is een fraai voorbeeld van een zuidelijk landschap met spectaculair contre jour-licht van een ondergaande zon. Op magistrale wijze is het moment weergegeven waarop de zon achter de berg lijkt te verdwijnen en nog net de figuren op de voorgrond verlicht. Zijn beproefde tegenlichteffect heeft Both zelden zo subtiel en toch contrastrijk uitgebeeld.

De verwerving van een karakteristiek landschap van Jan Both was een wens die het Dordrechts Museum reeds lang had. Directeur Peter Schoon is dan ook blij met het cadeau: "Aelbert Cuyp is nooit in Italië geweest. Het zuidelijke licht nam hij over van de schilderijen van Jan Both. Both heeft Cuyp letterlijk het licht laten zien. Voor het verhaal van Cuyp is dit een uiterst belangrijke aanwinst en het is ook een meesterwerk van Both. In deze ook voor musea moeilijke coronaperiode, is deze schenking van onze Bedrijfsvrienden een lichtpuntje en een hartverwarmend gebaar." 

Het schilderij wordt beschouwd als een van de laatste werken van Jan Both. Op een redelijk groot doek (80 x 111,4 cm) schilderde Both een bergachtig landschap met de Ponte Molle. Het betreft Boths meest monumentale schilderij van de beroemde Ponte Molle of Milvio die al sinds de oudheid de oevers van de Tiber met elkaar verbond en nu nog altijd in Rome te vinden is. De brug is vooral bekend van de Slag bij de Milvische Brug in het jaar 312 toen Constantijn de Grote van Maxentius won en zijn overwinning toeschreef aan de god van de christenen. Naast de lichtwerking zijn ook de vele details spectaculair, zoals de kleine figuren en rijtuigen op de brug.

De voorzitter van de Bedrijfsvrienden Dordrechts Museum, Ben Knüppe, vertelt desgevraagd: "Wij zijn als Bedrijfsvrienden trots om met deze schenking onze betrokkenheid in onzekere tijden te tonen en een belangrijke impuls te geven aan het Dordrechts Museum, aan de grote In het licht van Cuyp tentoonstelling in 2021 en de vaste opstelling van het museum tot in lengte van dagen."

De aanwinst heeft een bijzondere herkomst. Het is lang onderdeel geweest van belangrijke Britse collecties, zoals die van Hugh A.J. Munro of Novar (1797-1864) waarin zowel Hollandse (Aelbert Cuyp) als Engelse (J.M.W. Turner) meesters zaten. Het schilderij getuigt daarmee van de hoge waardering in Engeland voor het werk van de Hollandse Italianisanten, hetgeen in het geval van Aelbert Cuyp leidde tot een ware rage of 'Cuyp-gekte'. Zo zal de nieuwe Jan Both ook voor de tentoonstelling In het licht van Cuyp. Aelbert Cuyp & Gainsborough - Constable - Turner een aanwinst zijn.

In het licht van Cuyp. Aelbert Cuyp & Gainsborough – Constable – Turner.

Dordrechts Museum, 3 oktober 2021 - 6 maart 2022.

Bijschrift afbeelding:

Jan Both, Italiaans landschap met de Ponte Molle, ca. 1652, doek, 80 x 111,4 cm, Dordrechts Museum (schenking Bedrijfsvrienden Dordrechts Museum, 2020)

Bijschrift foto: Cultuurwethouder Piet Sleeking onthult samen met Ben Knuppe, voorzitter van de Bedrijfsvrienden, het werk van Jan Both. Fotograaf: Bram Vreugdenhil

Meer over:
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.