Opening tentoonstelling Gebroeders Van Strij
DORDRECHT - Op zaterdag 24 februari werd de tentoonstelling 'Van schets tot schilderij'' naar aanleiding van het 250-jarig bestaan van Pictura, het oudste tekengenootschap van Nederland, geopend. Wethouder Rik van der Linden was aanwezig bij de opening en nam een herdenkingspenning in ontvangst die door de directeur van het Dordrechts Museum, Femke Hameetman en de ontwerper van de penning, Robert- Jan van 't Hoff werd overhandigd in de Schoumanzaal van het Dordrechts Museum.
Dordrechts Museum wil met nieuwe tentoonstelling bezoekers beter laten kijken
Afgelopen zaterdag opende in het Dordrecht Museum de tentoonstelling Gebroeders Van Strij – van schets tot schilderij. Met deze tentoonstelling over de Dordtse schilders Abraham en Jacob van Strij viert het museum het 250-jarige bestaan van Pictura, de oudste kunstenaarsvereniging van Nederland.
De tentoonstelling laat het belang van de gebroeders Van Strij voor Pictura en het Dordtse culturele leven zien. In 1774 richtte Abraham met drie vrienden 'Teekengenootschap Pictura' op en ook Jacob was lid van het eerste uur. De leden oefenden samen, vooral in het tekenen naar model. Daarnaast hielden ze ‘kunstbeschouwingen’ om samen kunst te bekijken en te bespreken rond een tafel.
Het beschouwen van kunst is een belangrijk onderdeel van de tentoonstelling geworden. Uit onderzoek blijkt namelijk dat een museumbezoeker gemiddeld 15 tot 30 seconden naar een kunstwerk tuurt. Met deze tentoonstelling nodigt het Dordrechts Museum haar bezoekers uit de 'kunst van het kijken' te herontdekken. Zo zijn er tafels waar tekeningen zittend bekeken kunnen worden: 'wat voor een hele andere beleving zorgt dan staand kijken' aldus Sander Paarlberg, conservator en samensteller van de tentoonstelling. De audiotour met gerichte kijkinstructies helpt bezoekers om zelf ontdekkingen te doen in de schilderijen en tekeningen.
Feestelijke opening
Ter gelegenheid van hun jubileum heeft Pictura een speciale penning laten maken, waarmee de vereniging een lange traditie voortzet om bij elk belangrijke gebeurtenis een unieke herdenkingspenning te laten vervaardigen. De penning voor deze bijzondere gelegenheid is ontworpen door Robert Jan van 't Hoff, Pictura-lid én nakomeling van Abraham van Strij. De penning toont het schilderij 'De Tekenles' van zijn voorvader. Tijdens de feestelijke opening is een zilveren exemplaar van de penning overhandigd aan wethouder Rik van der Linden van de Gemeente Dordrecht. De wethouder kreeg de eer om de penning als laatste stuk in de tentoonstelling te plaatsen, waarmee hij deze officieel opende.
250 jaar Pictura
Pictura neemt een centrale plaats in het kunstleven in Dordrecht in en is voor vele kunstenaars van groot belang geweest, toen en nu. Tal van bekende en minder bekende kunstenaars waren lid van Pictura, zoals Martinus Schouman, J.C. Schotel, Jan Veth, Willy Sluiter, Kees Buddingh' en van buiten Dordrecht ook Coba Ritsema en Jan Sluijters. Ook van hen is werk te zien in de tentoonstelling. In heel 2024 vinden er in Dordrecht tal van tentoonstellingen en activiteiten rond het 250-jarige jubileum plaats in o.a. Pictura zelf, het Dordts Patriciërshuis, Filmtheater De Witt en de Kunstkerk. Het volledige programma is gepubliceerd op de website: https://www.pictura.nl/pictura-250-jaar
Nieuw Van Strij topstuk
Wie na het bezoeken van de tentoonstelling een kopje koffie gaat drinken in museumcafé Art & Dining, kan ook het nieuwe Jacob van Strij-schilderij bewonderen dat onlangs werd ontdekt bij een particuliere verzamelaar in Parijs. Het zeer grote schilderij is waarschijnlijk onderdeel geweest van een complete kamerbeschildering in Dordrecht rond 1800, wat het nog zeldzamer maakt. Het behoort tot de mooiste en best bewaard gebleven voorbeelden van een marine van Jacob van Strij. Het topstuk is te bekijken in de Van Strij Salon.
Gebroeders Van Strij - van schets tot schilderij is nu te zien t/m 1 september 2024.
Het onderstaande gedicht werd voorgedragen
ach, twee en een halve eeuw Pictura:
‘ dees oefenschool dier schoone kunst’
als door een Wonder vastgelegd
met tekenstift en olieverf houdt
Abraham, oprichter van dit genootschap
-met bleek, belipt en lang gelaat
ogen op scherp als zwarte knoppen naast
-zijn bijna-evenbeeld, broeder Jacob -
zijn pen vast, de pen die vraagt om actie
hij weet waar hij de mosterd haalt
zo hield Abraham - Gabriël Metsu
en Pieter De Hooch -, hoog in zijn vaandel
met zondoorstraalde binnenhuizen
Aelbert Cuyp inspireerde Jacob met
zijn licht, ‘zijne zachte zomerluchten’
samen maakten zij behangsels
babbelstukken, supraportes
decoratief en salonfähig
het was de tijd van tekenen naar pleisterbeelden
-met hoofden van negen of meer duimen
van de kruin tot de kin-
en ook het schetsen van
modellen, mits aangekleed!
want Abraham en andere leden zagen
(Rubens was zijn tijd vooruit
met zijn wulpse wijvenlijven)
niets in te dure, naakte ‘vrouwsmodellen’
temidden van het pure landschap:
daar hoorden herders en vissers
melkbussen, vrouwen met manden
een dronken man met bontmuts
bejaarden, lezend in den Bijbel
er werd, ook toen, heel wat afvergaderd en besproken
Lebret wilde een ezel schetsen
(schapen had hij al genoeg geschapen)
geen houten, maar een levend model
na rijp beraad en het tellen der centen
werd de viervoeter voor vier gulden
op kosten van het genootschap gehuurd
het modeldier mocht naar binnen
ook naakte mannen waren sinds
achttienhonderdzestien geen probleem
zonder paard of ezel stonden, zaten
of hangen zij verleidelijk in een stoel
en ach, de vrouwen mochten pas
vijftig jaar later toetreden
tot het begeerde genootschap
eeuwen van gezapigheid en creativiteit
vallen en opstaan, pieken en dalen
(niet te verwarren met Anton Pieck en
Jacob en Henk van Dalen)
de muren scheuren, de daken lekken
schetsen worden onbedoeld tot aquarellen
Pictura verhuist naar de Blauwpoort
de Berckenpoort, het Roode Hert
om terug te keren naar Oostenrijck
het pand op de Voorstraat, inmiddels
monument van de gemeente
de tekenlessen aan welgestelde kinderen
vereeuwigd door Abraham van Strij
de bouwkunde en kunstbeschouwingen
het uitreiken van prijspenningen
ordonnantie-avonden
later, ook het cabaret de Pepper
waar poppenspeler en beeldend kunstenaar
Lou Ten Bosch de spil van was
theater in de gewelfde kelders
dat alles behoort tot het verleden
nu beperkt men zich niet meer
tot enkel tekenen en schilderen:
bewegende installaties, dans, film
performances, laten zich bewonderen
de concentratie blijft hard nodig
een hond kan blaffen, de trap kan kraken
creëren blijft het motto
ja, Pictura, schilderij, in het Lingua Latina
ontwikkelde zich door de eeuwen heen
in de ateliers werd en wordt gewerkt
overlegd, de meningen van de leden
lopen uiteen, over exposities
de laatste penning, want
alles heeft een keerzijde
(zoals Geerten weet)
consensus wordt bereikt
die penning met Abrahams tekenles
wordt uitgereikt door een nazaat
van moeder Doortje van Strij, meestal zus geheten
en vader Arie van ’t Hoff
hun schilderswinkel A. Van Strij en Zonen
heeft in Dordrecht op de Varkenmarkt
meer dan twee eeuwen dienst gedaan
Abraham en Jacob, Schotel
Schouman, Sluijters, Veth
namen, te veel om op te noemen
(een behangrol is te kort)
behoren nu tot het Picturiaanse
verleden en leven voort in het nu
vandaag dus Jubelredes
vanwege de vruchtbare samenwerking
met de Dordtse musea
de broeders zijn hier
Marieke van Leeuwen
24 feb. 2024 Dordrechts Museum
Fotograaf: Wim van de Pol.
