door Hans Berrevoets
DUBBELDAM/DORDRECHT - Links van entree van de Dubbeldamse begraafplaats aan de Zuidendijk staat een 33 jaar oude ontvangstruimte die al jaren niet meer wordt gebruikt. Plannen om dit gebouwtje te slopen bestaan al ruim drie jaar, maar er is geen zicht op uitvoering daarvan.
De entree van de Dubbeldamse begraafplaats is wel beschermd dorpsgezicht, maar die status van het voorste deel achter de hekken lijkt vergeten te zijn. Dubbeldammer Wim van de Pol vindt de leegstand een regelrechte aanfluiting.
Het gaat daarbij met name om de kleine aula. Voor dat gebouwtje staat aan het toegangspad een kleine monumentale overkapte wachtruimte. Dit monument staat op een betonnen vloer en zakt langzaam verder weg als er niets wordt gedaan. De kleine aula daarachter is onderheid.
Drie jaar
Ruim drie jaar geleden zijn bij de gemeente plannen gemaakt om de aula - die 33 jaar geleden werd gebouwd - te slopen. Daarna werd het stil. Pogingen vanaf woensdag 3 januari een reactie van de zijde van de gemeente te krijgen zijn niet gelukt.
Formeel valt die beslissing om de plannen uit te voeren onder de afdeling vastgoed van de gemeente Dordrecht.
De argumentatie toen was: De kleine aula wordt niet meer gebruikt, dus is sloop het beste. Om energie kosten te besparen staat al jaren de verwarming af. De stroom is ervan af gehaald.
De ruimte kan ook niet meer vorstvrij worden gehouden. Wie door het raam van de deur naar binnen kijkt, krijgt een rommelige indruk.
1970
Het geheel valt al bijna 54 jaar onder verantwoordelijkheid van de gemeente Dordrecht. De zelfstandige gemeente Dubbeldam hoort vanaf 1970 bij Dordrecht.
Op de website van de Essenhof - dat staat voor het beheer van twee algemene begraafplaatsen op het eiland van Dordrecht - wordt dit gemeld.
Monument
Daarbij wordt tevens aangegeven dat het voorste deel van de Dubbeldamse begraafplaats de status heeft van gemeentelijke monument.
Daarnaast heeft de zogeheten Wiel - grote waterpartij - tussen Zuidendijk en begraafplaats een bijzondere historische status.
Toen de Copernicusweg tussen Leeuwstraat en Schenkeldijk werd verlengd voor het autoverkeer als alternatief voor de smalle Zuidendijk was dat niet direct duidelijk. Daarom werden de plannen aangepast en kwam er een stalen damwand aan de zijde begraafplaats.
Dat (historische) water herinnert aan een dijkdoorbraak voor 1650. Daarom is het geheel dus ook beschermd Dorpsgezicht.
Vanaf de Zuidendijk bepaalt dat mede de historische aanblik van de groene begraafplaats, die eens een buitenplaats was van befaamde families in de Dubbeldamse en Dordtse historie.
2016
De vereniging Oud-Dordrecht besteedde in het verleden (in 2016) aandacht aan de begraafplaats. ,,De Dubbeldamse begraafplaats aan de Zuidendijk is minder bekend dan de algemene begraafplaats aan de Nassauweg, maar zeker niet minder interessant. Als voormalige buitenplaats is deze monumentale tuin uitgegroeid tot een groene oase van stilte en rust.", aldus toen de historische vereniging.
15 september 1872
De begraafplaats van Dubbeldam (aan de Zuidendijk 270) werd in 1871 en 1872 aangelegd ter vervanging van een begraafplaats die onder een kerkbestuur viel. In de boeken werd de nieuwe locatie aangeduid als Algemene Burgerlijke begraafplaats.
Toen telde het dorpsbestuur circa 2800 inwoners mede omdat de zelfstandige gemeentes De Mijl en Wieldrecht bij de gemeente Dubbeldam waren gevoegd.
De eerste begrafenis was aan de Zuidendijk was op 15 september 1872.
Identiteit
Zeker bij (oud) Dubbeldammers staat de laatste rustplaats voor de identiteit van hun ,,oude" gemeente en de historie toen Dubbeldam geen wijk van Dordt was maar een zelfstandige gemeente.
Dubbeldam bestuurde ook tot 1970 het grootste deel van het eiland van Dordrecht, zo kunnen Dubbeldammers altijd met trots zeggen..
Monument
Op de begraafplaats Dubbeldam is er een monument voor 26 Nederlandse militairen, die omkwamen bij gevechten op het eiland van Dordrecht in mei 1940. Het herdenkings-monument markeert volgens onderzoekers als gedenkteken al vanaf 1940 de laatste rustplaats voor gesneuvelde Nederlandse militairen. Dat wordt als uniek gezien, maar de eerste historische plaats moest in het verleden wijken voor een andere inrichting bij de entree.
Die keuze werd rond 1990 gemaakt om de bouw van een kleine aula mogelijk te maken, toen daar behoefte aan zou zijn.
Dubbeldammers herinneren zich nog goed dat het Oorlogsmonument op de begraafplaats aan de Zuidendijk op een landtong stond in het wiel. Dat paste met veel respect voor zij die vielen voor onze vrijheid.
Daarom is er elk jaar op 4 mei ook een plechtigheid op de Dubbeldamse begraafplaats waarvoor iedere keer een grote belangstelling voor bestaat, maar wel op de tweede plek in de geschiedenis.
Dubbeldam start
Fotograaf Wim van de Pol, tevens redacteur van de website Dubbeldam start, vindt de terugkeer van het gedenkteken naar de historische plek de geschiedenis recht doen en meer passen bij de betekenis vanaf 1940.
Als de buiten gebruikte gestelde kleine aula volgens de plannen van drie jaar geleden wordt gesloopt en de historische wachtruimte als monument voor de toekomst is veilig gesteld is dat ook het moment. ,,Het zou mooi zijn als in 2025, als we herdenken dat er 85 jaar geleden zwaar werd gevochten op het eiland van Dordrecht, dat de verplaatsing van het oorlogsmonument is geregeld.
Entree
Dat maakt op een goede, historische wijze een einde aan de huidige situatie dat de entree van de meer dan 150 jaar oude Dubbeldamse begraafplaats, niet meer van deze tijd. ,,Het wordt tijd dat de gemeente Dordrecht plannen doorvoert om de kleine aula weg te halen. Dan is de status van beschermd dorpsgezicht geen dode letter meer voor Dubbeldammers", aldus Dubbeldammer Wim van de Pol, die aankondigt ook actie te willen gaan voeren voor een prominentere plek voor het herdenkingsmonument voor zij die vielen.
(de website Dubbeldam Start.info besteedt ook aandacht aan de actuele situatie rond de entree van de Dubbeldamse begraafplaats)
,,