Toespraak namens Platform Dordtse kerken door ds. Erik Schipper op eerste KETI KOTI herdenking
DORDRECHT - Op de eerste KETI KOTI herdenking in Dordrecht sprak vanuit het Platform Dordtse kerken vicevoorzitter en ds. Erik Schipper.
Keti Koti 2023
HOE IS HET – IN GODS NAAM – MOGELIJK?
Hoe is het mogelijk? Hoe is het - in Gods naam - mogelijk dat er vroeger en van-
daag mensen zijn die denken dat de ene mens beter en belangrijker is dan de
ander, puur op grond van ras, huidskleur, geaardheid, geloofsovertuiging of wat
dan ook? Hoe is het mogelijk dat de ene mens zich verheven voelt boven de an-
der? En dat je die ander dus zomaar kunt benadelen, misbruiken of uitsluiten?
Hoe is het mogelijk dat de ene mens de vrijheid van een ander mens ontneemt
en tot slaaf maakt? En de kerken deden gewoon mee. Hoe is het – in Gods naam
– mogelijk?
Dat is des te meer een vraag, omdat bevrijding, vrijheid een van de belangrijkste
items is van de bijbelse boodschap. In de joodse thora en in de christelijke bijbel
is het boek Exodus van grote betekenis. Exodus – het woord betekent ‘uitweg’ –
vertelt het verhaal van het joodse volk dat onder leiding van Mozes bevrijd wordt
van de egyptische slavernij. Omdat het in Gods ogen niet kan, dat het ene volk
macht heeft over het andere, de ene mens over de andere. Dit verhaal is zo sterk,
dat het symbool is gaan staan voor alle vormen van bevrijding, bevrijding van
alles wat een mens in de ban, in de boeien, in de ketenen kan houden. Het Exo-
dus-model. Keti koti. Niet voor niets was juist dit verhaal voor vele tot slaaf ge-
maakten een verhaal van hoop. Op de plantagevelden zongen ze erover: Go
down Moses, let my people go. Daar ontstonden de black gospels. Liederen van-
uit de diepte, liederen van hoop op bevrijding.
De werkelijkheid was en is hard, keihard. Dat was het in het zogenoemde slaver-
nijverleden en dat is het tot op de dag van vandaag. Bij mensen blijkt het – nog
steeds – mogelijk te zijn dat de een de ander uitbuit, dat de één zich verheven
voelt boven de ander, dat de een heerst over de ander. En het gebeurt vandaag
nog steeds! Dag in dag uit. En het is werkelijk overal! Maar laat dit in ieder geval
duidelijk zijn: iedere vorm van slavernij, iedere vorm van onderscheid maken tus-
sen mensen, iedere vorm van ongelijkwaardigheid, iedere vorm van uitbuiting is
in Gods naam ten enenmale onmogelijk! De God van de bijbel is een God van
vrijheid.
En daarom, daarom is het ook zo verschrikkelijk, zo intens triest dat de kerken
en dat individuele kerkleden volop aandeel hadden in dat slavernijverleden
doordat ze slavernij en mensenhandel vaak kritiekloos legitimeerden en er ook
volop van profiteerden. En dat geldt – helaas – ook voor Dordrecht, de suiker-
stad.
Zeker, er zijn altijd individuele kerkmensen en predikanten geweest, die vraag-
tekens gezet hebben bij of geprotesteerd hebben tegen vormen van slavernij,
maar nooit heeft de christenheid, nooit heeft de kerk in die tijd luid en duidelijk
stelling genomen tegen iedere vorm van slavernij. Ook de kerken in Dordrecht
niet. En dat maakt ons schuldig.
Sorry!
Lieve mensen, namens de kerken van Dor-
drecht, sorry! Dat was echt fout!! Heel fout!
Maar dat gezegd en beleden hebbend, kunnen en mogen we er nu geen punt
achter zetten.
Want slavernij, uitbuiting, discriminatie, uitsluiting zijn niet iets
van het verleden.
Tot op de dag van vandaag vindt het plaats! Overal. Ook in
Dordt. Ook in de kerken. Het superioriteitsdenken zit diep in ons, soms misschien
wel zonder dat we er zelf erg in hebben.
Het evangelie van Jezus Christus – is mijn diepste overtuiging - zet alle verhou-
dingen in kerk en maatschappij op zijn kop. Vele laatsten zullen de eerste zijn.
De kleinen, de zwakken gaan voorop.
De apostel Paulus schreef, eeuwen geleden
al: Er zijn geen joden of grieken meer, geen slaven of vrijen, geen mannen of
vrouwen, geen gekleurde of witte mensen, want we zijn allemaal één in Christus.
Daarom moeten de kerken fier en overtuigend vóórop lopen in inclusie, voorop
lopen in gelijkheidsdenken, voorop lopen ook in de ontmoeting tussen mensen
van verschillende komaf. Want dat is zo nodig: elkaar leren kennen.
Wij zijn met elkaar één mensheid onder de zon. We moeten en we zullen in vol-
ledige gelijkwaardigheid en in onvoorwaardelijke liefde samen optrekken. En,
geloof me, in Gods naam is dat mogelijk!
Namens Platform Dordtse Kerken: Ds. Erik Schipper
Predikant ‘Huis bij de Bron’
Dordrecht-Stadspolder
Bron foto's: Wim van de Pol.
