Honderd jaar geleden werd arbeider-dichter Wim de Vries geboren, maar hij lijkt vergeten te zijn

02 april 2023 • 21:00 door de redactie
Honderd jaar geleden werd arbeider-dichter Wim de Vries geboren, maar hij lijkt vergeten te zijn

DORDRECHT/PAPENDRECHT - Arbeider-dichter Wim de Vries werd honderd jaar geleden op 25 mei geboren in Puttershoek. De dichter overleed op 26 mei 1994, twee jaar na zijn vrouw, in in het Refaja-ziekenhuis in Dordrecht. Hij werd net 71 jaar en werkte als arbeider bij Fokker in Papendrecht. Dat deed Wim naast zijn loopbaan als dichter. Door zijn dichtkunst is Wim opgenomen in het biografisch woordenboek van het archief van Dordrecht. Roel Leentvaar schreef zijn levensverhaal.

In Puttershoek, zijn geboorteplaats, lijkt Wim vergeten te zijn. Hij werd er op 31 mei 1994 begraven. In 2001 werd Wim al een vergeten dichter genoemd. Zijn werk verdient meer herinneringen. Kees Klok, een dichter van nu, besteedde ook in het verleden aandacht aan Wim. Met andere leden van Bobby Kinghe verzorgde hij in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw literaire cafés in Dordrecht, waaronder in Bibelot, waar zowel Wim de Vries als Kees Buddingh' graag geziene dichters waren.

Monument
Wim schreef onder meer dichtregels op het monument 'Dwangarbeid 1940-1945' te Overloon (gemeente Boxmeer):

Straks gaan we weer terug naar het heden
en hoe men 't wendt en keert of plooit,
wij zullen veel moeten vergeven,
vergeten echter doen we nooit.

In 2016 verzorgde de Dordtse uitgeverij een bloemlezing onder de titel 'Zo vaak heb ik van haar gedroomd' - verzameld werk van arbeider-dichter Wim de Vries.

Bekendheid
Wim bouwde vanuit zijn toenmalige woonplaats Dordrecht bekendheid op. Zijn werkgever was Fokker en zijn poëzie verdient aan de vooravond van zijn honderdste geboortejaar zeker bekendheid.

Om hem niet te vergeten, volgt een citaat uit de biografie van Roel Leentvaar:

,,Wim de Vries was een van de eerste arbeiders die poëzie schreef en die zijn gedichten ook gepubliceerd zag. Aanvankelijk werkte hij op de suikerfabriek te Puttershoek. Gedurende de Duitse bezetting werd hij als dwangarbeider in Duitsland te werk gesteld. Na de oorlog was hij als metaalbewerker en pijpenbuiger werkzaam bij de Fokker vliegtuigenfabriek in Papendrecht. Slechte bazen, het frustrerende en monotone leven van een fabrieksarbeider en diens geringe maatschappelijke status en welstand vormden vooral in zijn vroege gedichten de voornaamste thema’s. Zijn poëzie ontwikkelde zich later geleidelijk meer in literaire richting en het sociale, emancipatoire aspect kreeg minder aandacht."

Patersweg
In 1952 vestigden De Vries en zijn vrouw zich aan de Dordtse Patersweg 185 zwart (later nummer 269). In 1969 verhuisden zij naar de Celsiusstraat 8, het adres van dierenasiel Louter Bloemen, waar zijn vrouw werkzaam was en waarboven zich een woning bevond. Hij vond werk als metaalarbeider en pijpenbuiger bij de Fokkerfabriek in Papendrecht.

Wims eerste gedichten werden eind jaren 60 gepubliceerd in Het Vrije Volk en in De Nieuwe Stem. Op een door de Rotterdamse Kunststichting georganiseerde cursus Creatief schrijven leerde hij bouwvakker Pierre van Vollenhoven kennen (uit de familie van Pieter van Vollenhoven). Ze schreven over vergelijkbare thema’s. In 1971 las De Vries samen met Van Vollenhoven in het VARA-televisieprogramma ‘Van Onderen’ zijn verzen voor de camera.

Van Gennep
De uitzending werd door de linkse uitgever Rob van Gennep bekeken en dit resulteerde het jaar daarop in een bundel van De Vries en Van Vollenhoven: 'M’n woord, een wapen tot verweer, gedichten uit de arbeiderswereld', waarvoor grote belangstelling bestond en die enkele keren herdrukt moest worden.

Wim werkte mee aan het Dordtse literaire tijdschrift Letteriek dat in 1971 was opgericht en dat later overging in De Fonteijne. Daarnaast was De Vries lid van de redactie van WAR, het tijdschrift voor arbeidersliteratuur waarin niet alleen arbeiders, maar ook gevestigde dichters zoals Jan Elburg, Willem Wilmink, Eddy van Vliet en anderen publiceerden.In 1973 gaf de Rotterdamse Kunststichting in de Sonde-reeks de eerste eigen bundel van De Vries uit: 'Zand, zeep en soda'.

In december 1973 ontving De Vries samen met Van Vollenhoven de prijs van de Culturele Raad van Zuid-Holland. Geleidelijk aan ontstond er echter verwijdering tussen beide dichters. Van Vollenhoven verweet De Vries dat hij steeds minder aandacht had voor de belangen van de arbeider en zich steeds meer conformeerde aan het poëtische establishment, al was dat aan de bundel 'Van 8 tot 5' (1975) nog niet te merken. Dat werd pas echt duidelijk in latere gedichten en nog later in de bundel 'Bekentenissen uit een vervlogen liefdeleven' (1989).

Invloed Buddingh'
Van grote invloed was de ontmoeting met de Dordtse dichter C. Buddingh’ (1918-1985). De Vries vroeg hem zijn verzen te lezen. Buddingh’ reageerde positief en nodigde De Vries bij hem thuis uit. Buddingh’ hielp bij het publiceren van de bundel Van 8 tot 5 en zorgde er later ook voor dat De Vries een uitnodiging ontving voor een optreden op Poetry International in Rotterdam (1977). Een bloemlezing uit zijn gedichten liet De Vries in 1980 verschijnen onder de titel Zwaar bewolkt, enkele opklaringen.

Literaire waardering
De initiator en motor van Poetry International Martin Mooij (1930), gaf na het overlijden van De Vries samen met Jan Koonings een bloemlezing uit het werk van De Vries uit: 'En hou me levend met het woord' (1995). Literatuurcriticus Kees Fens (1929-2008) velde destijds in De Standaard een naar eigen zeggen wel erg hard oordeel over de proletarische poëzie: meer sociologisch interessant dan literair.

Bronnen:

Gerelateerde straten:
Meer over:
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.