Schouwen op Schouwen-Duiveland

26 augustus 2022 • 11:30 door Ferry Visser

DORDRECHT - Nee, u bent niet op een ‘foute website’. Dit is eigenlijk een ode aan het Zeeuwse eiland waarvoor in de jaren 70 van de vorige eeuw heel veel Dordtenaren hun koffers hebben gepakt. Ik ga al jaren met vakantie naar Griekenland en naar het Zeeuwse eiland Schouwen-Duiveland. Op Dordrecht.net komen geen Grieks gerelateerde berichten, maar voor het Zeeuwse eiland mag ik voor één keertje een uitzondering maken en sleep ik u mee over het eiland. Hieronder leest u waarom en helemaal onderaan: ‘Hoe u er met de fiets kunt komen’ (94 km vanaf Stadspolders) .
Voor de duidelijkheid: Het artikel is heel lang en is niet geschikt voor mensen die niets met de Zeeuwse eilanden hebben. Deze lezers kunnen hier afhaken.
Omdat plaatjes vaak meer zeggen dan praatjes kunt u ook naar beneden scrollen voor het fotoalbum met collages.

Schouwen op Schouwen
In de jaren 60/70 van de vorige eeuw verhuisden veel Dordtenaren naar het Zeeuwse eiland Schouwen-en Duiveland. De belangrijkste reden was ‘de rust’. In ieder dorp of gemeente vind je nog steeds oer-Hollandse Dordtenaren. Na deze volksverhuizing kwam in de jaren 80 een kentering.  

Op dit moment wordt het eiland vooral bezocht door vakantiegangers uit binnen-en buitenland. Belgen en vooral de Duitsers weten het eiland haarfijn te vinden. Niet alleen in de zomer, maar het gehele jaar door. Grootste aantrekkingskracht: de zee en de prachtige schone stranden. Maar er is meer ………

Kris kras over het eiland
Hieronder bespreek ik in het kort en in willekeurige volgorde de bekendste dorpen en gemeenten. Omdat ik via Goeree en Overflakkee het eiland oprol begin ik maar gelijk met het fietspad links langs de Grevelingen. Vlak bij het restaurant zie je met storm alle kleuren van de regenboog van de kites die de surfers gebruiken. Het is bij laag water een geliefd oord voor alikruiken-en mosselzoekende mensen. Via de secondaire weg rijd je naar de sluis en bereik je Bruinisse.

De tekst gaat onder de foto's verder
Bruinisse

​Bruinisse is bekend om de mosselen en de visserijdagen die half juli maar liefst drie dagen ‘gevierd’ worden. 
Op de dijk bij de Vissershaven staat een beeld van een geopende mossel. In 1998 is het museum Brusea geopend. Je vindt er alles over de visserij. Toeristen kunnen heerlijk door het stadje en langs de haven dwalen. Ook nooit weg: ‘Aan eetgelegenheden ontbreekt het niet!’

Ouwerkerk

​Het Watersnoodmuseum is gelegen in de zeedijk en gevestigd in de vier Phoenix caissons die werden gebruikt voor het sluiten van het laatste dijkgat, ontstaan tijdens de watersnood van 1953. Het museum kan openblijven met de hulp van vele vrijwilligers.
Nederland, ‘Waterland’ en ja, wie hier woont en werkt hoort de ramp van 1953 door te vertellen. Het mooie is dat ook de vele buitenlanders geïnteresseerd zijn en enkele uren doorbrengen in Ouwerkerk.  Wil je meer weten over o.a. de redding, hulp en wederopbouw met de middelen van toen dan ben je op het juiste adres. Er is ook een grote maquette waarop de talloze dijkdoorbraken staat afgebeeld. Jaarlijks bezoeken zo’n 80.000 mensen het museum (april tot november).

Dreischor, schapen, vlas en een wijntje

​De naam van dit ringdorp ontstond doordat men vroeger op de schorren hun schapen liet grazen. Er werd ook veel vlas verbouwd. Daarom wordt volgens traditie op iedere derde zaterdag van augustus de ‘vlasdag’ georganiseerd. 
Sinds 2001 is er ook een wijngaard en is op dit moment een van de grootste van ons land. De naam: “De Kleine Schorre”. Tijdens de oogsttijd is de Wijnhoeve aangewezen op vrijwilligers voor het plukken. In de schuur van de Wijnhoeve zijn de kelder en het gezellige proeflokaal onder gebracht. In het winkeltje naast de schuur kun je allerlei wijnen en Zeeuwse natuurproducten kopen. Op het erf zie je o.a. een oude wijnpers. 

Noordgouwe

​​Noordgouwe is een snoepje zonder papiertje. Vanuit Dreischor rijd je eerst langs een dijk met notenbomen en daarna sla je linksaf en rijdt het ringdorp in. Rondom de Driekoningenkerk uit 1462 is een gracht. Aan de ring staat een open travalje (paarden beslaan). Met ‘het snoepje’ bedoel ik de vele leuke verschillende huisjes rondom de gracht.

Renesse

​
​Wie de film ‘Renesse’ zag weet dat Renesse ‘The placet to be’ is voor jonge-en oudelui.
De badplaats heeft een pas vernieuwd centrum en staat vol met winkels, eettenten en er zijn een aantal discotheken. Het uitgaansleven bij de jeugd staat bekend in heel Nederland.
Toch is het een gewoon ringdorp rond de Jacobuskerk en die naam linkt meteen naar Santiago. De Jacobsschelp is ingemetseld boven de ingang van de kerk.
De vele toeristen komen vooral uit Duitsland. Het strand en zee ligt relatief dichtbij. Campings, hotels, pensions en B&B’s genoeg. 
In de zomer gaan er gratis bussen vanaf het transferium naar het strand en naar een aantal grote campings.
Liefhebbers voor een stukje geschiedenis kunnen even buiten Renesse terecht bij Slot Moermond.

​
Het is inmiddels het derde kasteel dat op die plek herrees. Het Slot heeft een beschermd natuurgebied en is uiterst geschikt voor een mooie wandeling.

Scharendijke

​​Na de voltooiing van de Brouwersdam in 1972 werd het dorp steeds drukker. Met de Noordzeestranden en het Grevelingenmeer op loopafstand is Scharendijke de ideale plek voor met name de surf-, zeil- en duiksport. ‘Wereldberoemd’ in Nederland is in juli het driedaagse muziekfeest van ‘Blöf’, ‘Concert at Sea’. 

Brouwershaven

​​Brouwershaven heeft sinds 1973 een beschermd stadsgezicht. De Deltawerken zorgde er voor dat het dorp een betere verbinding met de rest van Zeeland kreeg. In het zomerseizoen komen de toeristen graag even buurten en genieten dan langs de haven van de rust en hun drankje of hapje. In de haven liggen prachtige schepen.
Het hoogtepunt van het toeristenseizoen is de veel bezochte ‘Brouwse Dag’. Je kunt het zo gek niet noemen, maar er is echt van alles te doen en te zien, maar vooral heel veel muziek, sport en braderie.
Wil je de rust even zoeken dan moet je beslist de nauwe straatjes doorwandelen. Je waant je terug in de tijd. 

Burg en Haamstede

​​
Burgh-Haamstede bestaat eigenlijk uit twee dorpen, Burgh en Haamstede. Haamstede ligt in het noorden van de ‘ kop van Schouwen-Duiveland en Burgh in het zuiden. De twee gemeenten zijn aan elkaar ‘geplakt’ en met ongeveer 4.350 inwoners is het de ‘tweede’ woonkern van het eiland (na Zierikzee) en is vooral bekend dankzij het toerisme in de maanden april tot oktober. 
In Haamstede staat ook een kasteel. Er worden in dit gebied ook vaak - onder begeleiding - bos-en bunker wandelingen georganiseerd.
‘Slot Haamstede’ werd bewoond door één van de zonen van Floris de vijfde, genaamd: ‘Witte van Haamstede’. Vlakbij de kerk staat op een mini-pleintje (tussen het 2^e Oorlogsmonument en de bloemenwinkel) een bronzen beeldje van ‘De Witte’. De maker van dit beeld heeft een prachtige galerie in ‘Het Oude Raadhuis’. Rondom de kerk bevinden zich vele winkeltjes en restaurants. 
Kunstliefhebbers komen in deze omgeving niets te kort. Er zijn veel ateliers.
Liefhebbers van de golfsport kunnen terecht op de 'par 3-baan' bij mini-camping Molenberg.

De Burghse Dag is altijd op de tweede zaterdag van augustus. Boeren, burgers en buitenlui kunnen de hele dag hun lol op. Het dorp Burgh dankt zijn naam aan de Karolingische Burcht uit de negende eeuw, die diende als bescherming tegen de Noormannen. Op dit terrein vind je vooral de paardendemonstraties, oude ambachten en superoude auto’s en lokale producten. Rond de kerk van Burgh kun je de hele dag genieten van de sjezen en ringsteken. Verder kan iedereen zich te goed doen aan een enorme braderie, een ‘kinderstraatje’ en een kunststraat. Ik weet zeker dat ik nog dingen vergeet. Ga zelf maar eens kijken!

​In Nieuw-Haamstede kun je zweefvliegen en iets verderop staat de vuurtoren Westerlicht. Met zijn 50 meter hoogte torent hij overal bovenuit. In dit bosrijk gebied staan enorm veel landhuizen en villa’s (Kwijlemmertje meenemen).

Westenschouwen

​​Westenschouwen hoort bij de gemeente Burgh en was heel vroeger een vissersdorp. De kern van het dorp is eigenlijk de plek waar een aantal restaurants zich hebben gevestigd.
Over Westenschouwen bestaat een sage. Een zeemeermin speelt daarin een grote rol. Onderaan de hoogste strandopgang bij ‘de trap der zuchten’ vind je haar in een mooi aangelegde rotonde.
Westerschouwen is ook de naam van de nabijgelegen boswachterij, het grootste bos van Zeeland, die deel uitmaakt van het natuurmonument 'Kop van Schouwen'. Sinds een paar jaar is er ook een klimbos.
Wil je herten zien dan moet je beslist eens heel vroeg door de vele uitgestippelde wandelroutes lopen. Verder is er een fietspad naar een aantal strandovergangen en kunnen paarden, fietsers en mountbikers hun energie kwijt.

Burghsluis en de Plompe Toren

​​​Veel woningen zal je niet aantreffen onder aan de dijk. Maar wat je wel ziet is eigenlijk onbeschrijfelijk mooi. Het restaurant ‘t Oliegeultje ligt verleidelijk aan het havenhoofd van de plaatselijk jachthaven. Vanuit de haven vertrekt ‘De Onrust’ regelmatig met de toeristen die de zeehonden en de Oosterschelde vanaf het water willen zien. De dijk aan de buitenkant van de Oosterschelde is heel lang (van de kering tot aan Zierikzee). Het is niet voor niets dat vele campers hun stekkie voor een dag hier neerzetten.  Er is zoveel te zien! Tuimelaars, vissersboten die de mosselen ophalen, zeilboten en - vooral in het weekend - de in het leren pak gehulde duikers die vlakbij de Plompe Toren de bodem van de Oosterschelde nader willen inspecteren.

​
De Plompe Toren is een bijzondere toeristische attractie in een gebied dat uniek is voor Nederland. Het is eigenlijk een oude kerktoren (23 meter hoog) van het verdwenen dorp ‘Koudekerke’. De toren is te beklimmen en onderweg naar boven kom je o.a. fraaie kunstwerken tegen.
Vanaf het voorjaar staat er tot eind september een caravan van Staatsbosbeheer op de parkeerplaats. Vrijwilligers (Deltawachters) uit het hele land mogen zo’n vier dagen in de caravan verblijven om de toeristen uitleg te geven over hetgeen de Oosterschelde allemaal heeft te bieden. 

Zierikzee

​​Zierikzee telt zo’n 12.000 inwoners en is tevens de grootste gemeente op Schouwen-en Duiveland. De stad staat bekend als monumentenstad met maar liefst 568 monumenten. 
De Sint-Lievensmonstertoren springt met zijn 62 meter meteen in het oog. De toren wordt ook wel de ‘Dikke Toren’ genoemd. In de haven van de stad liggen oude en moderne schepen. De vele vissershuisjes sieren de binnenstad. Verder kun je heerlijk dwalen en genieten van de vele oude monumenten. Midden in de stad ligt een gezellig plein met statige gebouwen en een binnenhaven.
De Dordtse zingende marktkoopman Jos Brand heeft met zijn partner Hanneke bij het havenplein al een paar jaar een winkel. De lifestylestore ‘De Schouwse’ is een geliefde winkel om het hele jaar door leuke dingen te scoren. Tijdens het zomerseizoen zijn Jos en Hanneke in het weekend ook in de winkel te vinden. 
In de nauwe winkelstraatjes is het altijd gezellig. Ik raad wel aan om de fiets ergens neer te zetten voordat u heerlijk door de straatjes gaat dwalen.

​Vergeet vooral niet om de stadspoorten te bezoeken! Zelf vind ik de Nobelpoort en de Zuidhavenpoort erg fraai. De poorten lijken je te vertellen dat iedereen welkom is. 

De laatste jaren breidt Zierikzee vooral uit buiten de stad. Bij de nieuwbouw herkende ik zowaar een stukje Dordrecht, namelijk een look-a-like 'Stadswerven'.

In de zomermaanden juli en augustus kunnen de rommelmarktjagers op iedere woensdag vanaf 10 uur hun slag slaan bij Camping Kloet. Begin niet eerder, want je wordt teruggefloten. Iedereen moet wachten op de bel. Men vraagt een intree van twee euro (dit jaar), maar daar krijg je ook heel wat voor. In ieder geval kom je ogen te kort en breng je er op je gemak zeker een paar uur door! 
Zierikzee heeft zijn Havendagen in het laatste weekend (vanaf donderdag t/m zaterdag) in augustus. 

Fietstocht Burghsluis – Zierikzee

Op het eiland kun je heel veel fietstochten maken. Voor mij is de mooiste fietstocht toch Burghsluis - Zierikzee. Vrijwel de hele 20 km rijd je langs de Oosterschelde over een geasfalteerd fietspad. Helaas is er een stuk schelpenpad op de route (bij knooppunt 81). Deze kilometer zorgt regelmatig voor onverwachte teleurstelling. Valpartijen, lekke banden en takken van struiken die soms in je gezicht slaan. Halverwege dit nare pad kun je ook rechts naar boven via een onverhard pad. Je komt dan bij een uitkijktoren. Daarna volg je de verharde weg en kom je via een parkeerterrein op de plek waar de uitspanning Schelphoek ligt.
(Veel fietsers vermijden tegenwoordig het schelpenpad en rijden door naar de hoofdweg en slaan daar rechtsaf. Je vervolgt het fietspad tot de verkeerslichten bij de Schelphoek. Daar steek je de drukke weg over om vervolgens weer naar de zeedijk te gaan.)
Halverwege de tocht kom je bij ‘De Heerenkeet’. Een visrestaurant waar je ook iets anders kunt drinken en eten. Soms moet een stukje naar beneden om aan de andere kant van de zeedijk te fietsen. Je kunt doorfietsen totdat je aan het eind bijna de Zeelandbrug kunt ‘aanraken’. Het fietspad loopt door naar het begin van de haven.
Na het bezoek aan Zierikzee kun je ervoor kiezen om dezelfde weg terug te fietsen of je neemt het saaie fietspad langs de hoofdweg.
Houdt er rekening mee dat je in Zeeland vaak heen en terug wind tegen hebt!!! Maar ook dat maakt deze rit zo mooi! Onderweg prachtige luchten, polders (natuurgebied Plan Tureluur), vissersboten, roofvogels, natuurgebieden, schapen op de zeedijk, ganzen, zwanen etc. Je komt je ogen te kort!

Opvallende dingen:
* Voorheen zag je voornamelijk alleen maar Duitse toeristen met een helm op de fiets. Dat is dit jaar toch heel anders. Vooral de oudere Nederlandse fietsers - met of zonder trapondersteuning - hebben de waarschuwingen van o.a. de wielrijdersbond begrepen.
* De elektrische snorfietsen en scooters zijn in opkomst. Opvallend is dat met name de jongeren veel geld uitgeven om niet zelf te hoeven trappen.
* De Duitse automobilist wint het glansrijk van de Nederlander als het gaat om vrijwillig voorrang te geven aan de fietsers. 
* Alle eilandbewoners en eilandbezoekers worden iedere vrijdag d.m.v. het weekblad Wereldregio over allerlei Schouwse zaken geïnformeerd. Het blad ligt voor iedereen te grijp bij o.a. supermarkten en campings. 

Tot slot
Ik heb niet alle gemeenten en dorpen besproken, maar dit wil niet zeggen dat b.v. Looperskapelle, Zonnemaire, Ellemeet, Elkerzee, Sirjansland, Noordwelle, Nieuwerkerk, Oosterland, Schuddebeurs, Den Osse en Kerkwerve niet de moeite waard zijn.

​
Wil je het eiland even ontvluchten dan raad ik het kunstmatig eiland van Neeltje Jans aan voor het Deltapark. Je kunt ook verder rijden naar Noord-Beveland voor o.a. het Chocoladewinkeltje (jammie!) in Kamperland of langs het Veerse Meer fietsen.

​Hier eindigt deze ‘schouw’. Ik hoop dat er een aantal onderwerpen bij staan die u herkent of juist niet kent, zodat ik u nieuwsgierig heb gemaakt. Voor de sportievelingen volgt hier nog een routebeschrijving vanaf de Kiltunnel tot aan Bruinisse.

Route:
Sportievelingen wagen de ‘oversteek’ met de fiets en via de Kiltunnel rijd ik via de Strijensedijk richting Mookhoek en Numansdorp. De eerste 30 km zitten erop. Langs de golfbaan rijd ik de Haringvlietbrug over en sla meteen rechtsaf (Bosweg). Dit rode fietspad loopt zo’n 5 km langs het mooie natuurgebied met veel paarden, runderen en heel veel vogels (vooral witte reigers en roofvogels).

Aan het eind van het fietspad loopt de weg naar links en rijd je door tot de volgende afslag naar recht. Dit fietspad loopt naar een geweldige patatzaak (Hetty’s). De zaak staat aan de rand van een enorme parkeerplaats.
Nu even oppassen, want je moet niet naar Den Bommel, maar richting Oude Tonge. Je steekt het drukke kruispunt over en sla bij de rotonde - met een enorm insektenhuis - linksaf. Je rijdt nu  alleen maar rechtdoor langs de hoofdweg richting Oude Tonge.
Aan het einde van deze weg moet je de drukke weg links oversteken om naar de haven van Oude Tonge te gaan. (Dus niet rechtdoor het dorp in.) Na een paar honderd meter zie je de haven liggen en rijdt langs het dorpsplein. Op het plein is ook een gezellig restaurant. (Op vrijdag markt, maar er is ook een ALDI en een AH vlakbij.)
Langs de haven staan nieuwe appartementen. Aan het einde van de weg sla je rechtsaf en na 200 meter linksaf. (Volg richting Krammer) De slingerweg fiets je helemaal uit (niet afslaan!!!) door de polder. Na een bocht naar rechts kom je bij de oprit van de Grevelingendam.
Vervolg je weg en houdt richting Bruinisse aan. Voordat je Bruinisse bereikt krijg je aan de linkerkant eerst een restaurant (Grevelingen) waar je heerlijk kunt uitrusten op het terras met zicht op het water. Daarna rijd je langs de Grevelingen en merk je op dat je niet de enige daar bent. Vele Belgische en Aziatische mensen zijn bij laagwater op zoek naar allerlei schaaldieren. Anderen zijn op zoek naar materiaal om te vissen. Het is het gebied van de ‘Kaplaarsmensen en emmertjes’.
Aan het eind van deze weg moet je de sluis over en laat je Bruinisse liggen. Je bent nu op het eiland Schouwen-Duiveland.
Daarna volg je de fiets aanwijsborden (of knooppunten) naar b.v. Burgh-Haamstede. Zelf rijd ik binnendoor via Sirjansland, Dreischor, Noordgouwe, Kerkwerve, Serooskerke naar Burgh-Haamstede.

Wie weet komen we elkaar een keer tegen op dit mooie eiland.

Foto’s: Ferry Visser *
* tenzij anders vermeld