NTR besteedt in najaar aandacht aan rampjaar 1672, Dordrecht en Johan en Cornelis de Witt en historische rol Maria van Berckel

05 juli 2022 • 16:52 door de redactie
NTR besteedt in najaar aandacht aan rampjaar 1672, Dordrecht en Johan en Cornelis de Witt en historische rol Maria van Berckel
Actie voor straatnaam MARIA VAN BERCKEL

DORDRECHT - De plaats van Dordrecht in de vaderlandse
geschiedenis is prominent. De NTR heeft gefilmd in Dordrecht in
het kader van een documentaire over het rampjaar. In zeven afleveringen zal 1672 in het najaar op de buis komen. Schrijfster/journaliste Saskia Lensink kwam onlangs voor de camera. Ze vertelt dat in een aflevering Dordrecht veel aandacht zal krijgen. De Dordtse broers Johan en Cornelis de Witt waren lange tijd de machtigste mannen in de republiek totdat zij
in het rampjaar gevangen werden genomen en op 20 augustus 1672
werden vermoord. De broers zijn al op allerlei manieren in Dordrecht vernoemd en hebben ook een standbeeld. In Dordrecht loopt al enige tijd een actie om de betekenis van de vrouw van Cornelis, Maria van Berckel, meer zichtbaar te maken.

Eeuwig Edict

,,Annegriet Wietsma van de NTR vroeg mij over het historische feit dat Cornelis de Witt 29 juni 1672 ziek in bed lag. Toen moest hij tekenen voor de intrekking van de verklaring (eeuwig edict) dat geen oranje ooit Stadhouder kon worden. Zijn vrouw Maria van Berckel zorgde ervoor dat de verklaring uiteindelijk zodanig werd aangepast, dat de handtekening van Cornelis geldig werd. In de studiezaal van het Dordtse archief is een kopie van de verklaring uit 1672 gefilmd. Zo kan worden gezien dat achter de handtekening van Cornelis Maria een toevoeging heeft weggewerkt. Hij had in eerste instantie immers zo laten weten, dat hij onder druk had getekend", aldus Saskia.


Zij heeft de grote rol van Maria van Berckel ook beschreven in haar boek Dochters van Dordrecht, dat in maart 2020 uitkwam.
Ook voor het archief schreef Saskia een uitgebreide biografie over Maria van Berckel.

Gezien haar historische rol en betekenis voor de geschiedenis van de stad Dordrecht, vindt de schrijfster dat het tijd wordt om haar naam te verbinden aan een straat. ,,Ik denk dat 25 juni 2023 een goede gelegenheid is, want dan is haar man Cornelis vierhonderd jaar geleden geboren." De initiatiefgroep Dochters en Zonen van Dordrecht denkt ook in deze richting en noemt ook 24 september 2025 van groot belang, want dan is het vierhonderd jaar geleden dat Johan de Witt werd geboren.




https://www.regionaalarchiefdordrecht.nl/biografisch-woordenboek/maria-van-berckel/

NTR bericht:

In 2022 wordt het Rampjaar grootschalig herdacht. Een aantal
landelijke organisaties heeft de handen ineengeslagen. Op tal van
plekken in het land organiseren evenementen. Musea als Paleis Het
Loo, Kasteel Amerongen, Gorcums Museum en Kasteel Loevestein tonen
in 2022 hun topstukken rond het Rampjaar. Archieven in Utrecht en
elders etaleren belangrijke documenten en dagboeken. Voor de NPO
en de Afdeling Geschiedenis van de NTR biedt dit een uitgelezen kans om in 2022 aansluitend aan al die activiteiten in een 7-delige serie het spannende en belangrijke verhaal over het Rampjaar te vertellen. Dit platform wil zo breed mogelijke informatie verstrekken over de thema’s van het Rampjaar. De serie zal worden uitgezonden in het najaar van 2022, als 350 jaar Rampjaar wordt herdacht.

Biografisch woordenboek

Citaten uit biografische woordenboek van Stadsarchief (tekst
Saskia Lensink)

Maria trouwde op 21 september 1650 met de Dordtse regent Cornelis de Witt (1623-1672). Cornelis was de zoon van mr. Jacob de Witt (1589-1674), onder meer burgemeester van Dordrecht, en van Anna van den Corput (1599-1645). Door haar sterke persoonlijkheid viel Maria op onder tijdgenoten. Ze stond bekend als een standvastige en intelligente vrouw die haar echtgenoot adviseerde, met hem meedacht en hem verving bij afwezigheid. Ze kwam duidelijk voor haar mening uit en eiste dat er rekening met haar werd gehouden. Schrijver en tijdgenoot Emanuel van der Hoeven (circa 1660-na 1727) omschreef haar als: ‘Een vrouw van zeldzame hoedanigheden, bestaande in een louter verstand, vaardig oordeel en uitgelezen schoonheid.’

De Ruyter

Dat Cornelis Maria nauw bij zijn werkzaamheden betrok bleek onder
meer tijdens de derde Engelse Zeeoorlog (1672-1674). Tijdens de
slag bij Solebay in het voorjaar van 1672 gaf Cornelis, als
afgevaardigde de Staten-Generaal, samen met admiraal Michiel de
Ruyter leiding aan de Nederlandse vloot. Per brief stelde hij zijn
vrouw gedetailleerd op de hoogte van de gebeurtenissen. Maria had
ook, misschien meer dan haar echtgenoot, een scherpe antenne voor
het politieke klimaat. Dat bleek op 29 juni 1672, toen Cornelis
weigerde een document te tekenen dat het stadhouderschap weer
mogelijk zou maken. Dat stadhouderschap hadden de Staten van
Holland in 1667 ‘voor eeuwig’ afgeschaft met het Eeuwig Edict. Nu
de Franse koning Lodewijk XIV met bondgenoten de republiek was
binnengevallen, drongen orangisten erop aan om weer een stadhouder
aan te stellen. Dat zou prins Willem III (1650-1702) worden, de
inmiddels volwassen geworden zoon van Willem II. Zelfs in de
Dordtse straten kwam het tot een volksoproer, maar Cornelis bleef
weigeren het document te tekenen. Maria besefte dat dit verzet
zinloos was en dreigde haar man dat ze hem zou verlaten als hij
zijn handtekening niet zou zetten. Pas toen ging Cornelis
overstag.

Moord

Ook na de gruwelijke moord op Johan en Cornelis, op 20 augustus
1672, toonde Maria inzicht in hoe het best gehandeld kon worden. 

Na haar begrafenis op 11 augustus 1706 in de Grote Kerk van
Dordrecht kwam er een lange reeks van lijkdichten ter ere van
Maria op gang.

Tot nu toe is nog niet vastgesteld, waar Maria precies in de Grote kerk is begraven.

Gerelateerde wijken:
Gerelateerde straten:
Meer over:
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.