Blijvende aandacht voor 19 juli 1572 en eerste Vrije Statenvergadering was niet vanzelfsprekend in Dordrecht
DORDRECHT -Het lijkt traditie te zijn, dat de (historische) meningen over de betekenis van de eerste vrije Statenvergadering van 19 juli 1572 blijven verschillen.
In het verleden werd er ook lang niet over gesproken en gedacht. Pas in 1947 kreeg het aandacht met dank aan de VVV. Na 1972 viel de aandacht weer weg.
Begin 2011 kwam er weer een beweging op gang om de datum 19 juli 1572 nieuwe inhoud te geven en wellicht te laten uitgroeien tot een volksfeest. RTV Rijnmond kwam met een speciale talkshow op 19 juli uit de Statenzaal van het Hof. Toen waren de gasten in de uitzending: Jan Alleblas, Iris Knapen en Hans Berrevoets.
Prinses Beatrix onthulde ook in oktober 2019 een standbeeld voor Willem van Oranje en dat had ook alles met 1572 te maken. In de coronatijd werd 19 juli 1572 niet onder de aandacht gebracht. Inmiddels is die traditie weer opgepakt. De een spreekt over 19 juli 1572 als een scharnierpunt in de ontwikkeling van de Republiek tot uiteindelijk Nederland. Ook in het nationaal militair museum in Soesterberg werd ook de link op een expositie duidelijk gelegd met de Prins van Oranje en 19 juli 1572. Anderen noemen vooral andere (historische) momenten.
Volksfeest
Het idee van een volksfeest rond 19 juli werd al pakweg vijftien jaar gelede4n geopperd door de gemeentelijke adviseur Han Bakker. Volgende jaar (2025) is er voor de tiende keer na 1972 aandacht voor de datum van 19 juli. De teller staat dan pas op tien, want door de verbouwing van het Hof tot museum en corona vielen er jaren uit.
(artikel 24 juni 2022)
De VVV stond aan de wieg van aandacht voor de eerste
Vrije Statenvergadering. In 1947 werd daarvoor een belangrijke stap
gezet.
,,Toen werden voor het eerst de Hoffeesten georganiseerd, ter ere van het feit dat 375 jaar eerder, op 19 juli 1572 dus, in Dordrecht de Eerste Vrije Statenvergadering werd gehouden", zo schreef Jaap Bouman op 15 juni in zijn rubriek in AD De Dordtenaar.
Dat maakt duidelijk dat de VVV in de stad bij veel initiatieven zichtbaar betrokken was, maar die tijd lijkt voltooid verleden tijd te zijn.
125 jaar
Vorig jaar bestond de VVV precies 125 jaar. Dat feit kreeg in de stad geen aandacht. De laatste directeur voordat de VVV geheel in de organisatie Dordt Marketing werd opgenomen, Erik Zindel, vond dat jammer. Zijn voorganger, Jan Janssen, kreeg in 2017 in een verhaal van Saskia Lensink in AD De Dordtenaar nog de ruimte om de prominente rol van zijn VVV neer te zetten. rond de eerste Vrije Statenvergadering.
Gemeentes
In dit jaar dat 42 gemeentes samen werken in het programma de geboorte van Nederland 1572-2022 is de VVV zelf geen voetnoot waard gebleken. Toch was het eerste idee in 1947 van de VVV voor een blijvende feestdag rond 19 juli met zogeheten Hoffeesten en ook serieuze activiteiten. Kroonprinses Juliana en prins Bernhard waren toen bij een herdenkingsbijeenkomst in de Grote Kerk. De prominente rol eens van de VVV staat in het boekje honderd jaar VVV Dordrecht (1896-1996). In 1972 werd de prominente VVV rol nog eens bevestigd door een publicatie van de toenmalige stadsarchivaris dr. Th. Jensma, die toen met burgemeester mr. J.J. van der Lee Koningin Juliana rond leidde door het net gerestaureerde Hofcomplex.
Dat is nu de plek waar dit weekeinde het museum Hof van Nederland wordt heropend. Jensma vond de rol van Dordrecht bij de geboorte van Nederland vanzelfsprekend en kreeg toen ook de provincie mee met een commissie onder leiding van oud eerste kamerlid Harm van Riel.
Spil
De stad Dordrecht had door de organisatie van de eerste Vrije Statenvergadering van 19 juli 1572 een spilfunctie in het geboorteverhaal van Nederland. Toch blijft het markant dat tot in de negentiende eeuw dit niet of nauwelijks de geschiedenisboeken haalde. Jaap Bouman wijst daar ook op in zijn verhaal Dordt Eigenaardig van 15 juni. ,,Niemand interesseerde zich kennelijk echt voor die Eerste Vrije Statenvergadering." Pas in 1922 voerde raadslid J.A. Bergmeijer erover het woord in de raad, maar zijn collega's vonden dat hij een stokpaardje bereed.
Illegale
De illegale vergadering werd nauwelijks als een revolutionaire bijeenkomst gezien buiten de toenmalige (Spaanse) landsheer om, waarop werd besloten door twaalf Hollandse steden om te gaan betalen voor het (huur)leger van de Prins van Oranje. De Engelse hoogleraar prof. Jonathan I. Israël verzag veel later de gebeurtenis wel van dit etiket in zijn standaardwerk The Dutch Republic”. Dat kwam in 1996 uit.
Maxima
In oktober 2001 was er kort aandacht voor de eerste vrije statenvergadering, toen Maxima met haar toekomstige man Willem Alexander haar kennismakingsbezoek aan Zuid-Holland begon in Dordrecht in de Statenzaal van het Hof. Het duurde toe 2011, toen de toenmalige directeur van het gemeente-archief, Ineke Middag, een nieuwe poging waagde om aandacht te vragen voor 19 juli als feestdag samen met de voorzitter van het Platform Stedelijke herdenking.
Vanaf dat moment bleef 19 juli in de belangstelling staan en werd in de jaren daarna het zogeheten Hofcomplex verbouwd tot museum Hof van Nederland.
Madurodam
In ministad Madurodam kwam in 2015 ook een Dordtse opstelling rond het Hof van Nederland en de eerste stappen naar de geboorte van Nederland in 1572. Het Platform Dordtse kerken was vanaf 2015 partner bij activiteiten en meerdere organisaties sloten zich aan.
Oud-Dordtenaar Pieter Verhoeve, toen burgemeester van Oudewater, maakte met de net nieuwe Dordtse burgemeester Wouter Kolff en museumdirecteur Peter Schoon vijf jaar geleden een rondreis langs de andere elf Hollandse steden. Daarmee werd wel de basis gelegd om tot een breder programma rond de geboorte van Nederland te komen. De opzet is helder: vanuit 42 gemeentes wordt een eigen verhaal verteld en dat is gelijk een puzzelstukje in het grote geheel. In de herdenkingen in Dordrecht op 8, 9 en 10 juli zal die eenheid in verscheidenheid zichtbaar zijn.
19 juli
Vrijheid van geloof en vrijheid van geweten zijn anno 2022 zowel nationaal als internationaal actueler dan ooit. Een programma voor 19 juli 2022 in Dordrecht - de feitelijke historische datum - is er nog niet.
Het museum Hof van Nederland is dan wel open en het is een traditie om de Dordtse vlag te laten wapperen op de toren van de Grote Kerk en op het Stadskantoor.
