Cultuurblad CULTHURE zet schijnwerper op schrijfsters Top Naeff en Marie Schmitz en illustratrice Ella Riemersma
DORDRECHT - Meisjesromans: een vergeten genre. Zo luidt de kop boven een verhaal van stadsarchivaris TEUN DE BRUIN in het cultuurblad CULTHURE.
In het verhaal komen drie bekende Dordtenaren van vroeger langs: Top Naeff, Marie Schmitz en Ella Riemersma.
Aanleiding tot de publicatie is dat het archief werd verrijkt met een bijzondere schenking van een twaalftal meisjesromans van schrijfster Marie Schmitz.
,,Je kunt je afvragen wie er tegenwoordig nog dit sooert boeken leest, maar honderd jaar geleden speelde Dordrecht een belangrijke rol in dit genre van de schrijfster Top Naeff en Marie Schmitz en illustratrice Ella Riwemersma", aldus Teun de Bruin.
Top (1878-1953), Marie (1883-1972) en Ella (1903-1993) leven in elk geval voort in hun werk dat wordt bewaard door het archief. In het archief van Dordrecht.net zijn verschillende verhalen besteed aan Ella en Top.
Marie verdient een inhaalactie:
Bron gemeente archief:
Het literaire oeuvre van Marie Schmitz is van indrukwekkende omvang.
Ze debuteerde met enkele dichtbundels, maar oogstte meer bekendheid met
haar proza. Haar werk bestaat uit psychologische romans, novellen,
jeugd- en meisjesboeken. Marie besprak boeken voor de AVRO-radio en
hield lezingen over literatuur. Ook was ze lang actief als literair
recensent voor de NRC.
Een aantal jaren na het overlijden van haar vader verhuisde Marie in
1890 op zevenjarige leeftijd met haar moeder van Haarlem naar Dordrecht.
Ze betrokken een woning in de Koningin Wilhelminastraat. Na de lagere
school bezocht Marie de HBS, waar ze in 1902 eindexamen deed. Vervolgens
werkte ze op het kantoor van de Gasmeterfabriek aan de Lijnbaan. Haar
prozadebuut maakte zij in 1907, maar naar eigen zeggen heeft ze
geschreven ‘van kind af aan’, al was er van een literaire traditie in
haar familie geen sprake. Na haar huwelijk met Leen in 1919, kwam hij
ook in de Koningin Wilhelminastraat wonen. In april 1935 zou Marie, dan
al even weduwe, naar de Reeweg-Oost verhuizen. Begin 1967 verhuisde
Marie naar de Mauritsweg; het adres waar ze een aantal jaar later op
88-jarige leeftijd zou overlijden. Marie had, zeer waarschijnlijk zonder
medeweten van haar familieleden, in haar benedenwoning aan de Reeweg
tijdens de Duitse bezetting een Joodse vader en zijn zoontje laten
onderduiken. Hierover deed Aart Verhoeven (1929-2001), een neef van haar
man en zelf ook kunstschilder, verslag in een in 1975 verschenen
Pictura-jubileumboek.
Vrouwelijke auteurs als Top Naeff en Marie Schmitz konden in het nog
steeds conservatieve naoorlogse literaire klimaat niet altijd op veel
sympathie en waardering rekenen. Ook stadsgenoot Buddingh’ voelde
aanvankelijk minachting, al werd zijn houding later aanzienlijk milder.
Toen de Grote Kerk in 1965 een nieuwe beiaard kreeg, werden op de
grootste klokken randschriften geplaatst. Een van die randschriften werd
geschreven door Marie. De laatste regel luidt: ‘Wij voegen ons naar de
hand die ons leidt en het lied zweeft weg, bevrijd’.
(meer tekst via archief site)
