Herdenking 4 mei: Vijf Dordtenaren in jaren 40-45 naamloos gemaakt, zijn niet vergeten
DORDRECHT – Wethouder Rik van der Linden (ChristenUnie/SGP) noemt woensdagavond 4 mei vijf namen van bekende Dordtenaren, die in de tweede wereldoorlog naamloos werden gemaakt door de bezetter.
Leendert Keesmaat, rabbijn Barend Katan, Arpad Weisz, Samuel Barend van der Meusen werden in de jaren 1940-1945 vermoord.
De herinneringen zijn echter op allerlei manieren in Dordrecht levend gebleven. De herdenking aan de vijf Dordtenaren, die kunnen staan voor duizend, tienduizend, honderdduizenden namen en verhalen,
gebeurt vanaf zeven uur in de Singelkerk.
De interkerkelijke herdenkingsdienst op 4 mei wordt wederom gedragen door het Platform Dordtse kerken.
De kerk gaat om half zeven open. De dienst begint om zeven uur precies en is om half acht afgelopen zodat een ieder de tijd heeft om naar de dodenherdenking op het Sumatraplein te lopen.
Het Platform Dordtse Kerken heeft de vijf namen met de volgende toelichting vrij gegeven:
We herdenken mensen met hun naam.
Een naam kan voor tientallen, honderden, duizenden verhalen staan over mensen, die de oorlog niet hebben overleefd.
We zien in deze tijd weer heel scherp, hoe mensen naamloos in een graf verdwijnen in de oorlog in Oekraïne. Alleen: Verdriet en herinneringen kan je nooit begraven
In het verleden heeft Nederland, in de oorlogsjaren 1940-1945, ook meegemaakt dat de bezetters erop waren om mensen naamloos te maken, bijvoorbeeld met een naamloos graf.
Dat trof ook mensen, die met de geschiedenis van Dordrecht zijn verbonden.
Daarom blijft het extra belangrijk hun naam, die staat voor verhalen, een plek te geven als herinnering in ons collectief geheugen, omdat niet te vergeten....
* De Dordtse verzetsstrijder van De Geuzengroep, Leendert Keesmaat, had op 13 maart 1941 psalm 43 op zijn lippen toen hij werd dood geschoten op de Waalsdorpervlakte. Daar was hij een van de achttien in het gedicht van Jan Campert. Leendert kreeg een naamloos, anoniem graf. Na de oorlog werd na een lange speurtocht
toch de plek gevonden waar hij naamloos rustte. Leendert kwam terug naar Dordrecht en werd op de gemeentelijke begraafplaats herbegraven in een eregraf.
Het wandelpad tussen de zogenoemde oude Aula op de Essenhof en de eregraven gaat zijn naam krijgen....
* De laatste Dordtse rabbijn Barend Katan werd met zijn gezin vanuit hun woonhuis in 1942 weggevoerd. De vijf werden vermoord.
Enkele jaren geleden kwamen er vijf herinneringssteentjes voor de deur van het laatste Dordtse huis van het gezin Katan aan de Rozenhof. in de oorlog heette de Rozenhof nog Levensverzekeringsstraat. Rabbijn Katan kon door de vernietigingsoorlog van de nazi's niet zoals zijn voorganger Samuel Dasberg worden begraven op de Joodse begraafplaats aan de Achterweg.
Daarom komt er een lang Barend Katan pad op de begraafplaats de Essenhof met uiteindelijk direct zicht op de Joodse begraafplaats......
* De Joodse trainer van DFC - Arpad Weisz - werd met zijn gezin in 1942 weggevoerd vanuit hun huis aan Bethlehemplein door de bezetters in 1942. De naam van de Joodse trainer verdween uit het geheugen van de stad. In Dordrecht werden zij weer naamloos totdat er enkele jaren gelegen vier stolpersteinen werden geplaatst voor hun
huis. Nabij de plek in het Weizigtpark, waar eens DFC aan de Markettenweg voetbalde, is een Arpad Weisz pad gekomen. De gemeente gaat nog ter herinnering aan de Joodse trainer in het park een infomatiebord plaatsen om zijn verhaal extra zichtbaar te maken.
* Twaalf joodse bibliotheekmedewerkers in Nederland werden in de Tweede Wereldoorlog ontslagen. Eén van hen is Salomon Barend van der Meusen, die zaalwacht was bij de bibliotheek in Dordrecht.
Hij is vermoord in Auschwitz, op 7 december 1942, 68 jaar oud.
Zijn verhaal is niet vergeten. Het staat in het onlangs verschenen boek: Geruisloos verdwenen uit de
bibliotheekgeschiedenis .
Van der Meusen behoort tot de laatste dertig omgebrachte Dordtse joden voor wie de werkgroep Stolpersteine herdenkingssteentjes heeft besteld. In de loop van 2022 worden deze Stolpersteine afgeleverd.
* Marconist van Soldaat van Oranje, de gereformeerde marineofficier Aart Alblas, is een de meest onderscheiden
mensen door zijn moed, beleid en trouw. Hij was als geheim agent een jaar lang met zijn zender de enige directe verbinding tussen bezet Nederland met de regering in Engeland. Toen hij in 1942 opgepakt en in september 1944 werd omgebracht in concentratiekamp Mauthausen. De nazi's poogden hem met allen dood geschoten geheim agenten naamloos maken.
In Dordrecht bleef de herinnering aan Aart Alblas niet naamloos.
Een brug op de Staart werd eerst naar hem genoemd. In 2021 werd de naam van Aart Alblas verbonden aan een 1,5 km lang pad langs het Wantij.
Zijn verhaal hoort nu zichtbaar bij het geheugen van de stad Dordrecht. Op een informatiebord langs het Wantij wordt zijn betekenis zichtbaar gemaakt.
Met namen kunnen we herinneringen koesteren. We kunnen met eigen persoonlijke herinneringen wellicht andere namen herinneringen van de meer dan duizend omgekomen Dordtenaren of mensen met een directe band met de stad. Naamloos vermoord het is van alle tijden.
