Plan voor aantasting van museummuur uit 1904 raakt het verdriet van Dordrecht en Dordtenaren
DORDRECHT - Het slopen van een monumentale muur uit 1904 of het verantwoord steen voor steen weghalen van een stukje muur - voor de tuin van het Dordrechts Museum - heeft een open zenuw geraakt in Dordrecht.
Het kunstplan Rivier Boot Stad heeft daarom scheepsbreuk geleden.
Het verdriet over de sloop van de binnenstad, met alseen bekend pijnlijk voorbeeld de sloop het oude postkantoor in 1975 aan het Bagijnhof- zit heel diep.
Misschien ook wel daarom zit het verdriet mensen (tijdelijk) in de weg om ook trots te zijn op Dordrecht. De (emotionele) golven gingen ook hoog en de gehele gemeenteraad wil geen steen uit de muur halen.
Kruitvat
Ik begrijp dat. De lont in het emotionele kruitvat - de aantasting van de monumentale muur uit 1904 - vind ik een brug te ver.
Dat element had ontdekt kunnen worden toen het eerste idee op tafel kwam voor een met kunst gevormde wandelroute door het Hofkwartier.
Door welke oorzaak dan ook, werd het niet tijdig ontdekt of gewogen. Uiteraard heeft kunst voor de ontwikkeling van een idee ruimte nodig en roept kunst soms spanningen op.
Dat hoort erbij. In het geval van de aantasting van de muur kon al snel het openbaar debat niet met enige mildheid of vrolijkheid worden gevoerd.
Wederwoord
Bij de lokale democratie hoort wel woord en wederwoord, luisteren naar elkaar en een dialoog voeren. Met behoud van gevoelens en meningen kan een ieder elkaar dan de ruimte geven en van mening verschillen. In het tijdperk van de alle sociale media kan dat snel anders lopen.
Wat is de weeffout geweest?
Waarom is er aan de voorkant van het eerste hardop denken over een uitdagend kunstproject niet eerst ontspannen een kopje koffie gedronken en uitleg gegeven en ook geluisterd?
Stadsberaad 2011
Deze houding was afgesproken in het zogeheten Stadsberaad en ook breed gedragen door de gemeenteraad anno 2011. De achtergrond van de communicatie-afspraak was het bevorderen van een klimaat van mildheid, vertrouwen en ook om, draagvlak te krijgen voor in eerste instantie soms onbegrepen plannen.
Het uitdagende kunstproject Rivier, boot en stad - om een nieuwe markering te maken van een wandelroute van Dordrechts museum naar museum hof van Nederland in het Hofkwartier - lijkt er nauwelijks meer toe te doen.
Kringen
Wat vooral ook opvalt, dat er in kringen bij gemeente Dordrecht zo'n veertig mensen worden betaald als communicatie-adviseur, maar dat niemand beetje een verdedigingslinie weet op te bouwen tegen de massale weerstand.
Op een gemeentelijke website staat alleen dat er goed is geparticipeerd en dat de weerstand pas laat op gang is gekomen.
Het maakt overigens ook allemaal niet meer uit nu de voltallige gemeenteraad geen tijdelijk gat in de museum-muur uit 1904 wil laten maken.
Er valt meer op.
Het moderne specialisme van voorlichter als Media-watchers (mensen die publieke meningsvorming permanent volgen en tegenspel bieden) schijnt onbekend te zijn bij de gemeente.
Zijn de specialisten wellicht met vakantie of hoort het bij de arrogantie van de macht of zijn het mensen die ver van Dordrecht wonen en denken?
Het gevolg van deze houding ligt voor het opscheppen. Zelfs onze professionele stads waarnemers in de media zoals AD De Dordtenaar en Dordt Centraal nemen makkelijk woorden in de mond dat de elite van de stad de rest van de Dordtenaren weg zet als cultuurbarbaren.
Beeeldvorming
Hoe de beeldvorming nu ook is: In alle gevallen heeft de gemeente de wedstrijd verloren en is het vertrouwen bij de burgers geschaad en is het imago van het openbaar bestuur weer eens aangetast.
Misschien hebben sleutelfiguren bij het kunstproject Rivier-boot-stad ook de cursus Dordtologie nog niet gevolgd.
Of misschien zijn die mensen, die buiten Dordrecht wonen, nog niet ingeburgerd en bijgepraat over het karakter van Dordt en de Dordtenaren.
Evenwicht
In Dordrecht gaat het altijd om een evenwicht te vinden tussen enerzijds de historie en het DNA van de oudste stad van Holland en anderzijds de eisen van deze tijd. Daar hoort een passende politieke, bestuurlijke en vooral ambtelijke antenne bij als vast (sociaal) gereedschap.
We hebben toch niet voor niks in Dordrecht een Stadsberaad gehouden in 2011? De gemeenteraad van Dordrecht anno 2011 heeft toch de conclusies toen gedeeld uit het beraad.
Een simpel idee was toen om voordat er onomkeerbare stappen zouden zijn gezet in de binnenstad eens vooraf met elkaar koffie te gaan drinken om de communicatie en het vertrouwen op nieuw Dordts peil te krijgen.
Website
De taal die ik op de website van de gemeente Dordrecht lees om alle vragen over het kunstproject Rivier, boot en stad te weerleggen, past niet in die lijn.
Het is wegduiken in ambtelijke woorden rond het kunstproject. Het maakt duidelijk dat zogeheten proces vanaf het begin de boot heeft gemist. Dat doet afbreuk aan de kwaliteiten, die in het kunstproject te ontdekken waren om wandelend musea te verbinden.
Debat
Het stadsberaad toen in 2011 met uiteindelijk werkbare conclusies kwam overigens in 2011 niet uit de lucht vallen. Een historisch debat op 25 februari 2010 in de Wilhelminakerk - vlak voor de gemeenteraadsverkiezingen - zette de (politieke) toon.
Ik was erbij betrokken als voorzitter van het Platform Stedelijke herdenking.
Het toen aankomend gemeenteraadslid voor Beter voor Dordt (BVD) Jens van der Vorm (1957-2010) zette direct hoog in met het voorstel om de welstandscommissie per roeiboot een enkele reis van Dordrecht naar Papendrecht aan te bieden.
De commissie heeft anno nu wederom alle kritiek over zich heen gekregen met zeg positef te adviseren over de tijdelijke verwijdering van een stukje muur van het monument.
Tegenstanders
Burgers met een huis dat onder monumentenzorg valt hebben de welstandscommissie meestal alleen als een tegenstander ervaren.
Misschien weten de leden van die welstandscommissie van nu ook niet meer van dat Dordrecht het Stadsberaad heeft mogen bevelen. Dat is toch al tien jaar geleden?
Ik citeer graag een inmiddels vertrokken adviseur van de gemeente Dordrecht, Han Bakker. Hij zegt altijd: Het gaat erom de leesbaarheid van de stad te vergroten.
Dordt bestaat immers niet alleen uit stenen, maar ook uit verhalen en emoties van verschillende mensen. Elke Dordtenaar telt mee in de stad, die zegt te staan in de traditie van vrijheid van geloof en vrijheid van geweten.
Die stenen in de Museummuur aan de Museumstraat staat in een historie van 117 jaar en hadden dus ,,gelezen" kunnen worden bij het koffie drinken vooraf.
De tegenstand levert nu wel het echte steengoede bewijs: Afblijven. uithuilen, creatieve andere oplossingen bedenken en terug naar 2011. Wijlen Jens van der Vorm kreeg brede steun, toen hij in oktober 2010 nog op zijn sterfbed pleitte voor een Stadsberaad. Juist door de ruimte, die werd gegeven om ook naar elkaar met mildheid te luisteren, kon van ons toch allemaal Dordtenaren maken!
De gemeenteraad stelde toen anno 2011 vast om aan de voorkant van een proces eerst koffie te gaan drinken om aan vertrouwen te gaan werken en niet direct in procedures en emoties vast te lopen.
Het is nu hoog tijd voor Stadsberaad 2.0. om naar elkaar te luisteren en weer samen Dordtenaren te willen worden en blijven.
(Hans Berrevoets was in 2010 aanjager van het historisch debat op 25 februari 2020 in de Wilhelminakerk en mede presentator. Hij was ook betrokken bij het Stadsberaad, mede een idee van wijlen Jens van der Vorm)
