Ereburgeres TOP NAEFF krijgt weer de aandacht bij haar schrijfhuisje achter Johan de Wittstraat 33

05 juli 2021 door de redactie
Ereburgeres TOP NAEFF krijgt weer de aandacht bij haar schrijfhuisje achter Johan de Wittstraat 33

DORDRECHT - Een historisch moment in meerdere opzichten was de eerste literaire activiteit - na de strengere beperkingen in Corona-tijd  - op zondagmiddag 4 juli in Dordrecht wel. Het was een zogeheten TOP-middag.

Bart van Aanholt omschrijft het namens de organisatie op de volgende manier:

Als opmaat naar meer herdenkingsfestiviteiten in 2023 – 2025 werd op zondag 4 juli in de tuin van haar voormalige woonhuis, het kantoorpand van de Dordtse vastgoedondernemer Pieter van Loon in de Johan de Wittstraat 33, een eenmalig evenement georganiseerd.

Twee sprekers gaven hun eigen visie over leven en werk van Top Naeff: Saskia Lensink, schrijfster van Dochters van Dordrecht, en Gé Vaartjes, schrijver van Rebel en Dame, de biografie over Top Naeff. (compleet verslag in tweede helft tekst)

Gelukkig

,,Gelukkig we kunnen weer wat", aldus een veel gehoorde opmerking in de achtertuin van het pand Johan de Wittstraat 33.

De mensen zaten op ruime afstand van elkaar. Het programma was over twee tijdstippen in de middag verdeeld om te voldoen aan de 1,5 meter regel.

Rondom het vermaarde schrijfhuisje van Top Naeff (1878-1953) kwamen, in twee etappes, daarom circa honderd mensen luisteren naar het verhaal van de eerste ereburgeres van Dordrecht.

Biograaf Gé Vaartjes, die is gepromoveerd op het werk en leven van Top Naeff, kwam twee keer in actie. Omdat het tweede deel onder paraplu's moest worden beleefd - en het even kouder was , werd de lezing van Saskia Lensink beperkt tot alleen de eerste etappe. Zij zette in het eerste deel Top Naeff neer als een van de dochters van Dordrecht. Ze heeft daarover ook een boek geschreven, dat op 8 maart 2020 op wereldvrouwendag nog net kon uitkomen.

De stichting Dordt Literair (Casper Markesteijn) , eigenaar van het Top-huis ondernemer Pieter van Loon en de initiatiefgroep dochters en zonen van Dordrecht droegen de eerste Top-middag. Pieter van Loon had gezorgd dat de schrijfkamer in het huis, op de eerste verdieping, weer deed denken aan de tijd dat Top Naeff er werkte. Zij woonde aan de Johan de Wittsstraat tientallen jaren samen met haar man, Van Rhijn, die huisarts was in de binnenstad.

Boeken

Een aantal boeken lag in de schrijfkamer of echte stijlkamer van het huis. Via de ramen kon er een blik worden geworpen op de achtertuin en het schrijfhuisje. Dat was ook door Van Loon opgeknapt. Voor veel mensen was de bezichtiging van de kamer in huis, na de lezing, de slagroom op de taart.

Van Loon vindt het Top-verleden bij het heden van het huis hoort en daarom is het ook een stijlvolle kamer geworden. Voor deze herwaardering van het huis van Top is ook tientallen jaren geijverd zeker door biograaf Vaartje.

Het bekendste werk, dat al bijna dertig keer is herdruk, is SchoolIdylle. Het wordt gezien als eerste echte meisjesboek, maar Top Naeff is meer dan de schrijfster van SchoolIdyllen zo maakte biograaf Vaartjes wel duidelijk.Toch is dit werk wel de kapstok om Top Naeff de komende jaren in de belangstelling te houden. Ze schreef het in 1899 in Dordrecht en Lochem, In 2025 is het 125 jaar geleden dat het boek uitkwam. Op weg daarheen wil een initiatiefgroep regelmatig van zich laten horen en daarvoor zijn al contacten gelegd met (historisch) Lochem.

Op weg daarheen stond eerder  dit jaar wereldvrouwendag in Dordrecht (8 maart) al in het teken van Top. Burgemeester Wouter Kolff kreeg toen voor zijn jonge dochter alvast het boek Schoolidyllen aangeboden.

Top Naeff op zondag (terugblik van de organisatie/schrijver Bart van Aanholt)

Als opmaat naar meer herdenkingsfestiviteiten in 2023 – 2025 werd op zondag 4 juli in de tuin van haar voormalige woonhuis, het kantoorpand van de Dordtse vastgoedondernemer Pieter van Loon in de Johan de Wittstraat 33, een eenmalig evenement georganiseerd.

Twee sprekers gaven hun eigen visie over leven en werk van Top Naeff: Saskia Lensink, schrijfster van Dochters van Dordrecht, en Gé Vaartjes, schrijver van Rebel en Dame, de biografie over Top Naeff.

Ver voor 13.00 komen de eerste bezoekers. Voor velen het eerste publieke evenement na een lange Coronawinte. Handen ontsmetten en een gezondheidscheck. Bijna alle bezoekers zijn al twee keer gevaccineerd en ook van een wat oudere leeftijd. Maar als jonge veulens in de wei dartelen ze naar binnen. Eindelijk weer een evenement!

Gé Vaartjes, opent de middag. En al snel is duidelijk wat een bijzondere vrouw Top Naeff was. Het verschil tussen haar Dordtse leven en dat van erbuiten wordt zichtbaar. Ook haar stellige karakter komt naar boven. De hoogtepunten, maar ook de drama’s in haar leven worden voelbaar. En zo in de tuin van haar woonhuis is het nog beter dit alles te visualiseren!

In de pauze kan haar woonhuis worden bezichtigd. Eigenaar Pieter van Loon is trots op zijn bezit, legt graag alles uit en geniet van de verhalen en de reacties die hij weer terug krijgt. Overal in het huis klinkt muziek en ik vraag mij af hoe Pieter dat voor elkaar krijgt. Dan pas realiseer ik me dat dit de harpklanken zijn van Leonieke de Kleer die buiten voor de openslaande deuren op het bordes zit. Wat een mooi en passend pauzeprogramma!

Dan is het aan de beurt aan Saskia Lensink die naast Top Naeff ook aandacht besteed aan drie andere sterke Dordtse vrouwen die hier dichtbij woonden. Lenie Dicke, de verzetsvrouw, heeft op Matthijs Balenstraat 7 gewoond. Dit was in de tweede Wereldoorlog, nadat haar ouderlijk huis in de Prinsenstraat vanwege een represaillemaatregel door de Duitsers in brand was gestoken. En de zusjes Snouck van Hurgronje woonden beiden op de Matthijs Balenstraat nr 1B. Nel was de eerste directeur van de Dordtse Openbare Leeszaal en Bibliotheek. Omdat deze organisatie de oudste van Nederland was, was dit veel pionieren. Haar zus Jeanne was een rebelse dame en de vrouw van de wethouder Theodoor Stoop. Zij was een feministisch activist en zeer betrokken bij de SDAP. Zo beklom zij op 1 mei 1920 de kerktoren van de Grote Kerk om daar de rode vlag uit te hangen! Vier sterke vrouwen die in de vorige eeuw rondom het Beverwijcksplein woonden. Opnieuw is de geschiedenis zichtbaar en tastbaar aanwezig!


 

De tweede sessie vind plaats om 15.15. Het begint (we zijn nog steeds in Nederland) al vrij snel begint het hard te regenen. Maar ook deze bezoekers zijn geboeid door het verhaal van Gé Vaartjes, die, met een paraplu boven zijn hoofd het verhaal van Top Naeff nogmaals samenvat. Een verhaal van uitersten, net zoals het weer vandaag.

De tweede lezing van Saskia Lensink wordt vanwege de aanhoudende regen wel gecanceld. Laten we hopen dat dat verhaal nog een keer ergens anders kan klinken!


 

Bart van Aanholt

 

 

Schoolidyllen gaat over de vriendschap tussen Jet, Jeanne, Noes, Lien en Maud en hun belevenissen op en rond school. De centrale figuur is de levenslustige Jet, een weeskind dat bij liefdeloze pleegouders woont. Onder haar baldadigheid schuilt een gevoelig, eenzaam meisje dat opbloeit als haar zangtalent ontdekt wordt.

Met humor en verbluffend inzicht schreef Top Naeff (1878-1953) een klassieker (1900) die generaties meisjes liet lachen, en huilen over de tragische afloop. In deze nieuwe uitgave is de oorspronkelijke tekst overgenomen, maar om het ook voor de jongeren toegankelijk gemaakt met uitleg van een aantal ouderwetse begrippen.

Toen het in 1900 gepubliceerd werd, was het ogenblikkelijk een doorslaand succes.  En in 2023 is het 70 jaar geleden dat Top de eerste vrouw die ereburger werd van Dordrecht en het is haar sterfjaar. Op 24 maart 1953 werd zij ereburgeres van de stad. Daarvoor was toen een grote belangstelling. In 1960 werd met een kunstwerk haar geboortehuis aan de Nieuwe Haven nog gemarkeerd.

Toch duurde het tot 2013 voordat zij rondom villa Augustus werd vernoemd met een eigen pad. Dat was zestig jaar (!) na haar overlijden. In de historie van Dordrecht hebben tot nu toe twee vrouwen de titel van ereburgeres.

Top Naeff op zondag

Als opmaat naar meer herdenkingsfestiviteiten in 2023 – 2025 werd op zondag 4 juli in de tuin van haar voormalige woonhuis, het kantoorpand van de Dordtse vastgoedondernemer Pieter van Loon in de Johan de Wittstraat 33, een eenmalig evenement georganiseerd.

Twee sprekers gaven hun eigen visie over leven en werk van Top Naeff: Saskia Lensink, schrijfster van Dochters van Dordrecht, en Gé Vaartjes, schrijver van Rebel en Dame, de biografie over Top Naeff.

Ver voor 13.00 komen de eerste bezoekers. Voor velen het eerste publieke evenement na een lange Coronawinte. Handen ontsmetten en een gezondheidscheck. Bijna alle bezoekers zijn al twee keer gevaccineerd en ook van een wat oudere leeftijd. Maar als jonge veulens in de wei dartelen ze naar binnen. Eindelijk weer een evenement!

Gé Vaartjes, opent de middag. En al snel is duidelijk wat een bijzondere vrouw Top Naeff was. Het verschil tussen haar Dordtse leven en dat van erbuiten wordt zichtbaar. Ook haar stellige karakter komt naar boven. De hoogtepunten, maar ook de drama’s in haar leven worden voelbaar. En zo in de tuin van haar woonhuis is het nog beter dit alles te visualiseren!

In de pauze kan haar woonhuis worden bezichtigd. Eigenaar Pieter van Loon is trots op zijn bezit, legt graag alles uit en geniet van de verhalen en de reacties die hij weer terug krijgt. Overal in het huis klinkt muziek en ik vraag mij af hoe Pieter dat voor elkaar krijgt. Dan pas realiseer ik me dat dit de harpklanken zijn van Leonieke de Kleer die buiten voor de openslaande deuren op het bordes zit. Wat een mooi en passend pauzeprogramma!

Dan is het aan de beurt aan Saskia Lensink die naast Top Naeff ook aandacht besteed aan drie andere sterke Dordtse vrouwen die hier dichtbij woonden. Lenie Dicke, de verzetsvrouw, heeft op Matthijs Balenstraat 7 gewoond. Dit was in de tweede Wereldoorlog, nadat haar ouderlijk huis in de Prinsenstraat vanwege een represaillemaatregel door de Duitsers in brand was gestoken. En de zusjes Snouck van Hurgronje woonden beiden op de Matthijs Balenstraat nr 1B. Nel was de eerste directeur van de Dordtse Openbare Leeszaal en Bibliotheek. Omdat deze organisatie de oudste van Nederland was, was dit veel pionieren. Haar zus Jeanne was een rebelse dame en de vrouw van de wethouder Theodoor Stoop. Zij was een feministisch activist en zeer betrokken bij de SDAP. Zo beklom zij op 1 mei 1920 de kerktoren van de Grote Kerk om daar de rode vlag uit te hangen! Vier sterke vrouwen die in de vorige eeuw rondom het Beverwijcksplein woonden. Opnieuw is de geschiedenis zichtbaar en tastbaar aanwezig!


 

De tweede sessie vind plaats om 15.15. Het begint (we zijn nog steeds in Nederland) al vrij snel begint het hard te regenen. Maar ook deze bezoekers zijn geboeid door het verhaal van Gé Vaartjes, die, met een paraplu boven zijn hoofd het verhaal van Top Naeff nogmaals samenvat. Een verhaal van uitersten, net zoals het weer vandaag.

De tweede lezing van Saskia Lensink wordt vanwege de aanhoudende regen wel gecanceld. Laten we hopen dat dat verhaal nog een keer ergens anders kan klinken!


 

Bart van Aanholt

Foto's hieronder: Wim van de Pol.

 

Gerelateerde straten:
Meer over:
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.