UP DATE Ondanks prominente rol van Dordrecht in slavernij historie gaat herdenken aan de stad tot nu toe voorbij

01 juli 2021 door de redactie
UP DATE Ondanks prominente rol van Dordrecht in slavernij historie gaat herdenken aan de stad tot nu toe voorbij
Poster film 'Suiker stad'

DORDRECHT -  De oudste stad van Holland, Dordrecht, staat ook in de historie van de slavernij.  Dat verleden is tot nu toe nog niet wetenschappelijk onderzocht.  Steeds meer gemeentebesturen hebben intussen besloten dat wel te doen.

Vandaag (1 juli) is de herdenkingsdag: KETI KOTI.

Na Amsterdam en Rotterdam was Dordrecht volgens een studie zelfs de derde suikerstad van de wat toen Noord-Nederland heette met dertien suikerraffinaderijen.

De twee andere grote steden steunen inmiddels het initiatief om 1 juli een nationale feestdag te maken van het einde van de slavernij.

Ook Den Haag en Utrecht doen aan de oproep mee en ondersteunen het plan om de status van 1 juli als nationale feestdag te verankeren in het nieuwe regeeraccoord.

KETI KOTI is daarvoor de naam.

Dordrecht

De vraag is daarom actueel: waar wil Dordrecht staan?

In de stad is er wel aandacht voor, zoals vandaag weer  in The Movies met een theatervoorstelling onder de naam SUIKERSTAD van de theatergroep TORTILLA.

De centrale vraag is: hoe verhouden wij ons tot het slavernij verleden?

Een citaat uit het persbericht:

Onder aanvoering van de Dordtse regisseur Themba Schmitz verzamelde een groep jonge Dordtse makers verhalen die onze stad verbinden aan het slavernijverleden. 

(meer info in de agenda van Dordrecht.net)

Gemeente

Maar een echte herdenking op of rond 1 juli over de rol van Dordrecht en de Dordtenaren met de slavernij - met betrokkenheid van de gemeente -  is nog nauwelijks van de grond gekomen.

Toch is steeds meer informatie in beeld gekomen, dat de naam Dordrecht niet alleen te vinden is in Zuid-Afrika, maar ook in Suriname.

 

Oog voor deze bladzijden in de geschiedenis van Dordrecht kan zeker passen bij wat volgend jaar ook in de stad wordt herdacht rond de geboorte van Nederland (1572-2022: 450 jaar).

De zogeheten eerste vrije statenvergadering van 19 juli 1572 stond door woorden van Prins Willem van Oranje mede in de geest van vrijheden. In het museum Hof van Nederland kon ervoor worden getekend.

Eerbetoon

Herdenken staat voor een eerbetoon aan de slachtoffers van de slavernij.

In Suriname is de afschaffing van de slavernij al 158 jaar een feestdag als een Emancipatiedag. 'Keti Koti' . Het staat op 1 juli voor de herdenking en viering van de afschaffing van de slavernij. De naam stamt uit het Sranantongo en betekent 'Ketenen Gebroken'.

De stad Dordrecht heeft ook een Surinaamse en Antilliaanse gemeenschap

1 juli

De datum 1 juli staat vanaf 1 juli 1863 voor de formele afschaffing van de slavernij. De slaven, die ook met Dordrecht een link hadden, kregen weer rechten en plichten en recht op welzijn.

In een aantal steden, met Amsterdam voorop, is 1 juli steeds meer een datum om te herdenken of om een excuus te maken voor het Nederlandse verleden op het gebied van de slavernij. In het Rijksmuseum is een grote expositie over toen en nu, die door de Koning werd geopend.

In Dordrecht gebeurt nauwelijks iets op het vlak van herdenken, alhoewel er in 1913 nog een herdenking was in de Augustijnenkerk, precies een halve eeuw na de afschaffing van de slavernij.

Op het gebied van suiker- en koffieteelt had Dordrecht - zeker in Suriname - een positie. De naam de compagnie voor een gebouw in de binnenstad van Dordrecht verwijst daar nog naar.

 Een van de rechten was het recht op welzijn. In dit recht is het recht op een vorm van herstelbetalingen verdisconteerd. ‘Dusdoende zult Gij het mij gemakkelijk maken, de wijze bedoelingen des Konings voor Uw toekomstig welzijn ten uitvoer te leggen.’ Zo luidt de officiële tekst van de proclamatie, gericht aan de ‘slavenbevolking van Suriname’, die door de gezant van de koning in Suriname werd bekendgemaakt.

 

Enkele voorbeelden van Dordrecht op de koloniale / slavernij kaart:

Dordrecht was een koffieplantage aan de Surinamerivier in het district Commewijne in Suriname. De plantage lag tussen de plantages Jagtlust en Lust en Rust.

Vroege geschiedenis

De grond werd in 1735 uitgegeven aan Willem Gerard van Meel, Raad-fiscaal in Suriname en later griffier bij het Hof van Justitie in Paramaribo. Willem Gerard was een broer van Joan Hubert van Meel, de secretaris van de Sociëteit van Suriname. Omstreeks 1745 werd deze grond van 1000 akkers in twee stukken verkocht. Het deel dat Dordrecht ging heten werd gekocht door Pieter van der Werff. Het andere deel werd later Lust en Rust. Van der Werff was afkomstig uit Dordrecht en was samen met zijn broer Jacob en twee zusters naar Suriname gekomen. In 1708 trouwde hij met Nandina van der Zee Vrijmoet. Een jaar later werd hun zoon geboren die ook Pieter heette. De peetvader van deze Pieter was Simon van Halewijn.

 

KOLONIALE WANDELING DORDRECHT

Cultuur of aards slijk

Deze wandeling staat in het teken van enkele cultuurdragers. De belangrijkste zijn de Dordtenaren François Valentijn, de eerste Nederlandse koloniale geschiedschrijver, en Pieter Johannes Veth, de peetvader van de Nederlandse antropologie. Hun hele leven waren zij bezig met Nederlands-Indië. Dat geldt niet voor de ‘schapenschilder’ Frans Lebret. Hij maakte in 1863 een reis over Java wat resulteerde in tientallen tekeningen. Ook de Dordtenaar Otto van der Linden legde zijn Indische ervaringen vast, echter niet op papier, maar in een tuin. Het is niet alles cultuur wat de klok slaat. Ook in Dordrecht blijkt dat de handel het fundament is van Nederlands koloniale verleden. Het West-Indisch Huis, de geschiedenis van de Dordtse Trippen en een graf in de Grote Kerk maken dat duidelijk.

https://koloniaalerfgoedtevoet.nl/dordrecht/


BRON:

Door H.W.G. van Blokland-Visser (Papendrecht 2015)
E-mail: hwg.blokland-visser@ziggo.nl

Bij gebruik van gegevens van de website vermeld dan:
"mw. H.W.G. van Blokland-Visser, Papendrecht (website: blokland.dordtenazoeker.nl)"

De inleiding:

Over een periode van 300 jaar was Dordrecht na Amsterdam en Rotterdam de derde suikerstad van de Noordelijke Nederlanden.
In 1750 heeft Dordrecht 13 suikerraffinaderijen. Rotterdam heeft 15 en Amsterdam 25 suikerraffinaderijen.
Vele Dordtenaren hadden aandelen in de suikerraffinaderijen en suikerplantages in o.a. Suriname en Berbice, Demarary, Esquebo (gelegen naast Suriname, deze waren van 1745 tot 1814 een Nederlandse Kolonie nu is het Engels Guyana) en ook in de suikerplantages op de West Indische eilanden Tobago, Sint Thomas en Sint Croix.
In 1793 werd het eerste boek over de suikerraffinaderij geschreven
,,DE SUIKERRAFFINADEUR,, door Jan Hendrik Reisig, suikerraffinadeur uit Amsterdam en mede eigenaar van de suikerraffinaderij ,,De Drie Suykerbroden,, aan de Lauriersgracht te Amsterdam. Hij schreef dit in opdracht van de uitgeverij van A.Blusse en zn te Dordrecht.
In het boek wordt uitvoerig beschreven over de suikerrietteelt, de complexe bereiding van diverse soorten suiker en het vervoer hiervan. De bouw van een suikerraffinaderij en de functie van de suikerraffinadeur.
Het boek werd opgedragen aan de Dordtse suikerraffinadeur Jan Hendrik van Meeteren.

KETI KOTI

Surinaamse nationale feestdag. Emancipatiedag. 'Keti Koti' is de jaarlijks op 1 juli terugkerende Surinaamse feestdag ter herdenking en viering van de afschaffing van de slavernij. De naam stamt uit het Sranantongo en betekent 'Ketenen Gebroken'.

 

 

Gerelateerde straten:
Hof
Meer over:
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.