Eiland van Dordrecht heeft plek in standaard werk over de geschiedenis van 25 Nederlandse eilanden
DORDRECHT/DRECHTSTEDEN - De geschiedenis van het eiland van Dordrecht heeft een ruime plek - 32 pagina's - in haast een standaardwerk - van in totaal 864 pagina's - over de historie van 25 Nederlandse eilanden.
Ook de Hoeksche Waard (25 pagina's) en Ijsselmonde (31 pagina's) krijgen aandacht.
OMRINGD DOOR WATER is de titel. De hoogleraren Jan Bank en Doeke Bosscher schreven het.
De wadden-eiland zijn nog volledig door water omringd en worden nadrukkelijker als eiland beleefd.. Het eiland van Dordrecht kreeg de eerste vaste treinverbinding in 1872 over het Hollands Diep en richting Zwijndrecht.
1936
In 1936 volgde de eerste autoweg naar Brabant over het Hollands Diep. In 1939 werd de Zwijndrechtse brug opgeleverd.
De honderdste burgemeester van Dordrecht, Wouter Kolff, komt zijn voorvaderen ook tegen, maar dan rond de historie van Wieringen.
Twee burgemeesters van de familie Kolff moesten zien om te gaan met de Duitse kroonprins die na de eerste wereldoorlog op het eiland in ballingschap verkeerde. Zijn vader, de afgezette keizer, verbleef tot zijn overlijden in 1941 in Doorn.
Boek
De Hollandse stad in het water is de openingszin van het deel over Dordrecht. Het eiland wordt omschreven als de tuin, zo niet de achtertuin van de stad in de noordwestelijke bovenhoek.
De oudste stad van Holland en de rijkste in het graafschap in de Middeleeuwen heeft een bijzondere status in het boek. In het boek wordt erop gewezen dat de stad Dordrecht in de middeleeuwen ook vaak de nieuwe landsheer inhulde. Zelf de later Keizer Karel de vijfde werd in Dordrecht ingehuldigd, alhoewel hij in andere steden ook een blijde intocht had.
Volgens het boek ging Dubbeldam ten onder in 1421 bij de tweede Sint Elisabethvloed, die in november 2021 wordt herdacht na zeshonderd jaar. Het eiland kreeg pas weer een definitieve vorm terug in de inpoldering pakweg een eeuw geleden. De scheiding tussen stedelijk gebied en landschap blijft goed te zien.
Synode
In Omringd door water wordt benadrukt dat Dordrecht een belangrijke stad was voor de nieuwe gereformeerde kerk na de omwenteling in de stad in 1572. De Onze-lieve-Vrouwe kerk ging toen ook Grote kerk heten. De eerste vrije statenvergadering die op 19 juli 1572 begon in het voormalige Augustijnenklooster - nu museum Hof van Nederland - kreeg een revolutionaire betekenis mee. Volgend jaar behoort Dordrecht tot de 23 steden, die 1572 als sleutelmoment zien in de vaderlandse historie.
Dordrecht wordt ook omschreven als een internationaal georienteerde handelsstad, die vreemdlingen aantrok. In 1670 werd voor het eerst een Joodse koopman poorter van de stad.
Voor de landsverdediging wordt het eiland een hoeksteen genoemd, zeker ook in de meidagen van 1940.
Barend Mensen
Dat de watersnood in 1953 bekend werd door het eerste bericht van de Dordtse journalist BAREND MENSEN blijft ook niet onvermeld. Mensen was correspondent van het ANP en haalde met zijn primeur de media in binnen- en buitenland. Hij was tevens het gezicht van het Dordtsch Dagblad.
De eerste dode van de watersnood, die werd gemeld, was een onbekende lifter die verdronk in een auto nabij de Moerdijkbrug. De identiteit van de lifter, die werd meegesleurd toen de auto te water raakte, is volgens het boek nooit opgehelderd. De chauffeur had tijdig de auto kunnen verlaten toen hij op onderzoek ging, toen water op zijn pad kwam.
Alhoewel veel mensen per trein of auto langs Dordrecht rijden, wijst Omringd door water erop dat het eiland in Zuid-Holland het belangrijkste eiland is in het nationale verkeersstelsel.
Immers vroeger vormden veerdiensten de belangrijkste verbindingen vanaf het eiland van Dordt ook toen het al was opgenomen in de eerste rijkswegen plannen. De eerste straatweg was overigens in 1811 bepaald door een secreet van keizer Napoleon. Tot 1936 werd nog per pont de overtocht gemaakt naar het Brabantse land. De Hoeksche Waard had tot 1977 een verbinding per veer met Dordt. De Alblasserwaard kreeg in 1967 een brugverbinding met Dordt. Veel mensen herinneringen zich nog dat de fietsers de eerste jaren over de autoweg moesten rijden. Dat bleef niet zonder ongevallen.
Eigenlijk verdient elk eiland een compleet boek, maar de verzameling van alle eilanden geeft de mogelijkheid van een weidse visie. De 25 hoofdstukken willen nieuwsgierigheid wekken en de lezer aanmoedigen de eilanden zelf te bezoeken om nog meer te ontdekken over de fascinerende diversiteit in hun geschiedenis.
Jan Bank is emeritus hoogleraar vaderlandse geschiedenis aan de Universiteit Leiden.
Doeko Bosscher is emeritus hoogleraar eigentijdse geschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen.
