Weltevrede: 195 Joodse Dordtenaren kwamen om en 183 Joodse Dordtenaren overleefden

17 april 2021 door Hans Berrevoets

Joodse begraafplaats in Dordrecht

DORDRECHT - In de tweede wereldoorlog kwamen 195 Joodse Dordtenaren om. Daar werden er 187 in een kamp vermoord. Volgens tellingen overleefden 183 Joodse Dordtenaren de tweede wereldoorlog.

Deze getallen noemt historicus Kees Weltevrede in het door hem geschreven Jaarboek 2021 van de
Vereniging Oud-Dordrecht:

,,We zijn vertrokken...De Jodenvervolging in Dordrecht 1940-1945", is de titel van het boek dat op 22 april zal worden gepresenteerd.

In het kader van een door Villa Trost te organiseren herdenking van Joodse Dordtenaren werd vandaag (17 april) in de publiciteit gebracht dat op vijf mensen na alle 285 Dordtse Joden door de Duitsers waren vermoord. Historicus Weltevrede noemt op basis van grondig onderzoek deze informatie onhuist.

Lijsten
Weltevrede deed diepgaand onderzoek op basis van twee lijsten, die na de oorlog bleken te bestaan. Op de website van de stichting Stolpersteine wordt daarover gedocumenteerde informatie gegeven.

Historicus Weltevrede: De gegevens zijn gebaseerd op twee lijsten die in opdracht van de Duitsers waarschijnlijk door de Joodse raad zijn opgesteld want burgemeester Bleeker stelde in zijn boek “De Buffer” na de oorlog dat hij opdracht had gegeven aan de afdeling Burgerlijke Stand om geen gegevens over Joden te geven. De lijsten dateren van 12 mei 1942. Ze zijn gebruikt door de Nederlandse en Duitse politie bij het ophalen van de Joden", aldus de schrijver ter aanvulling op de getallen 195 Joodse Dordtenaren werden omgebracht.

Hij stelt wel de vraag: wanneer is iemand Joods? In de traditie worden alleen mensen Jood genoemd als via de vrouwen de Joodse lijn wordt doorgegeven. Weltevrede ontdekten ook mensen, die zich Joods voelden en aan de vrouwelijke lijn opvatting niet voldeden. Voor sommige Dordtenaren telden ook de lijn via bijvoorbeeld hun vader.

Jaarboek
Het Jaarboek 2021 behandelt de Jodenvervolging in Dordrecht tijdens de bezetting. Een onderwerp dat tot op heden niet grondig was onderzocht of beschreven. De auteur Kees Weltevrede verzamelt al vele jaren alles wat hierover te vinden is, met als doel daar zijn proefschrift aan te wijden. Dat onderzoek heeft geleid tot nieuwe inzichten. Met name de archieven van de Dordtse politie en die van het gemeentebestuur bevatten veel tot nu toe onbekende gegevens.

Getallen uit het boek over de omgekomen Joodse Dordtenaren:

1 Uit de treinen naar Auschwitz zijn jonge mannen gehaald om in nabij gelegen kampen tewerkgesteld te worden.

(info van villa TrosT)

In de weken voorafgaand aan 4 mei werken we toe naar een collectief ritueel: de herdenking van de weggevoerde joden tijdens de 2e wereldoorlog: Namen en Nummers Dordrecht.

• Iedereen kan een naambordje maken voor een weggevoerde joodse persoon die woonde in Dordrecht. Je adopteert een naam/persoon en eert haar of hem met een mooi naambordje. De houten bordjes verschaffen wij.
• Op 3 zaterdagmiddagen vanaf 10 april – tussen 14 en 16 uur – is het atelier bij Villa TrösT open om een houten bordje op te halen.
• Je kunt thuis het naambordje kleuren/verven/etc. Er kan ook op de zaterdagmiddagen in het atelier van Villa TrösT gewerkt worden aan het maken van de naam met verf, stof en ga zo maar door. De gepersonaliseerde bordjes moeten worden ingeleverd voor 1 mei.
• Op 4 mei komt er bij TrösT een herdenkingsmoment om de bordjes neer te leggen. De vorm laten we tijdig weten, mede afhankelijk van de coronamaatregelen. Er komt (ook) een foto van je bordje op de website van Joods Monument, achter de naam van de betreffende persoon.