Website Stolpersteine Dordrecht meldt historische vondst: Thorarol van 42 meter uit Dordtse Synagoge ligt op zolderkamer in Krispijn
DORDRECHT - Het is nieuws dat tientallen jaren heeft liggen sluimeren en dat nu, anno 2021, begeleid met trompetgeschal, de wereld in geslingerd kan worden: de Thorarol van de Dordtse synagoge is er nog.
Dit nieuws brengt de stichting Stolpersteine Dordrecht op de eigen website. Het verhaal is uitgebreid gedocumenteerd. De website brengt al veel jaren uitgebreide verhalen met veel documenten over het Joodse leven in Dordrecht.
Het Joodse leven was tot de tweede wereldoorlog zeer zichtbaar in de stad. Aan de Nieuweweg/Achterweg was ook een Joodse begraafplaats, die nog steeds wordt beheerd door de Essenhof. Soms, heel soms is er nog een begrafenis.
In de oorlog werd de synagoge aan de Varkenmarkt buiten gebruik gesteld. Na de oorlog werd uiteindelijk de synagoge, toch joods cultureel erfgoed, gesloopt in de omgeving Grote Markt.
De verhalen waren tot nu toe dat andere geestelijke leiders in de stad Dordrecht de rollen veilig hadden gesteld toen bleek dat de laatste rabbijn van de stad - Katan - met zijn gezin was weggevoerd en werd vermoord. Een hoofd der school, Kees Pennings, bleek uiteindelijk de thora te kunnen gaan bewaren. Pennings werd later raadslid in Dordt rond 1970. Zijn eerste vrouw overleed ook in die tijd. Daarna trouwde hij met Tineke Pennings.
Wetsrol
Volgens de site heeft dit religieuze voorwerp, deze Hebreeuwse wetsrol, zestig jaar op een zolderkamer in de wijk Krispijn gelegen in het huis van de familie Pennings.
Niemand die dat wist, behalve natuurlijk een handjevol ingewijden, zoals kennissen en vrienden. Niet omdat ze iets te verbergen hadden, er was simpelweg geen aanleiding om ermee naar buiten te treden.
Half oktober 2020 werd het stilzwijgen over de Thorarol verbroken. Onopzettelijk, louter door toeval. Kees Weltevrede, de historicus van de Dordtse werkgroep Stolpersteine, deed de ontdekking door in contact te komen met de bewoonster van het huis waar op de zolderkamer de Dordtse Thorarol lag.
Jaarboeken
Kees werkt in de serie van jaarboeken van de vereniging Oud-Dordrecht aan een publicatie. In appril wordt zijn boek verwacht.
De Joodse gemeente uit Rotterdam kon een maand terug de historische vondst bekijken in de Wilhelminakerk om zo binnen de corona regels te blijven. In het huis waar de rollen hebben gelegen was dat niet zo mogelijk.
De rol komt wellicht weer in eigendom van de Joodse gemeente, die ook de erfopvolger is van de Joodse gemeente in Dordrecht. Daarover is een vraag gesteld door de werkgroep Stolpersteine.
Dat levert het volgende antwoord op.
Tot slot: wat gaat er nu denkelijk gebeuren met de Dordtse Thorarol?
“Wij gaan in overleg met de familie die deze Thorarol in beheer heeft. Onze rabbijn Vorst heeft de foto’s doorgestuurd naar een expert op het gebied van restauratie van de rollen. De eerste indruk is positief en het lijkt er op dat volledige restauratie mogelijk is. Nadere studie is nog wel vereist, want foto’s alleen vertellen niet het hele verhaal. Graag zou ik met de familie en andere betrokkenen willen bespreken hoe we dit het best kunnen uitvoeren en welke mogelijkheden er zijn. De kosten voor restauratie zullen wij op ons willen nemen. Indien mogelijk willen wij de Thorarol laten restaureren, om deze opnieuw (feestelijk) in gebruik te nemen in onze sjoel. Op het eerste oog lijkt dit dus mogelijk. En dat zou het mooiste en meest passende sluitstuk zijn.”
RTV Rijnmond meldt nog op 18 februari: De Thorarol zou weer gebruikt kunnen worden tijdens diensten. Het is nu het voornemen om de rol in september, op Simchat Thora, het feest van de Thora, zijn 'rentree' te laten maken. Dan zou hij na bijna tachtig jaar weer in gebruik worden genomen, nu door de Joodse gemeente van Rotterdam.
Meer nieuws op de website van STOLPERSTEINE Dordrecht
Opwindend nieuws: Dordtse Thorarol
na bijna tachtig jaar weer opgedoken
Het interieur van de Dordtse synagoge aan de Varkenmarkt, gefotografeerd eind jaren dertig van de vorige eeuw. Vermoedelijk beschikte de synagoge niet slechts over één Thorarol, maar over meerdere.
Foto RAD (nr. 556_2021)
(Drs. Cornelis (‘Kees’) Weltevrede is bezig met de laatste kopij voor het jaarboek van de Vereniging Oud-Dordrecht, te verschijnen in april. De titel wordt: We zijn vertrokken…, de ondertitel: De Jodenvervolging in Dordrecht 1940-1945. Al jaren doet hij onderzoek naar de joodse gemeenschap van Dordrecht, met het oog op een proefschrift. Voor het jaarboek heeft hij alvast beschreven en geanalyseerd wat de ongeveer driehonderd joden van Dordrecht in de oorlogstijd is overkomen.)
