Dordrecht haakt in op 2012: jaar van de Historische buitenplaatsen

DORDRECHT -  Landelijke is ervoor gekozen om 2012 aan te duiden als jaar van de buitenplaatsen. in de standaardboeken wordt Dordrecht ook als plaats met buitenplaatsen genoemd. Daarom haakt de stad in. Daarom ook alvast achtergrond info:

Kasteel Crabbehoff, Dordtwijck zijn enkele namen voor buitenplaatsen. Misschien zou zelfs de Stoopbank al een eigentijdse buitenplaats genoemd kunnen worden. Huis ter Merwede doet denken aan een kasteel als buitenplaats. Vroeger behoorden stadsparken op Dubbeldams grondgebied ook tot de buitenplaatsen net aan de andere zijde van waar nu het NS-station te vinden is.

Vraag één op de honderd Nederlanders wat een buitenplaats is en misschien geeft een persoon het juiste antwoord. Hoe komt het dat dit fenomeen, dat overigens onderdeel is van de Canon van de Nederlandse Geschiedenis, bij het grote publiek zo onbekend is? Wat is trouwens een buitenplaats? Is dat een kasteel, een landgoed, iets waar rijke mensen wonen? Het wordt hoog tijd dat dit bijzondere cultuurhistorische erfgoed in een komend themajaar de volle aandacht krijgt. Daarnaast zijn veel buitenplaatsen, meestal vanwege deze relatieve onbekendheid, maar ook door ondeskundige herinrichting, verstedelijking en ambtelijke onkunde vogelvrij verklaard.
 
Kunsthistoricus René W.Chr. Dessing heeft het initiatief genomen om te onderzoeken of 2012 Jaar van de Historische Buitenplaats kan worden. Daartoe organiseerde hij onlangs op Kasteel Groeneveld een brainstormmiddag om te  kijken of er voldoende draagvlak voor dit idee is. Aan deze bijeenkomst namen ruim veertig organisaties met circa vijftig vertegenwoordigers deel. Vrij snel bleek dat er vanuit alle geledingen ruim voldoende draagvlak is. Naar aanleiding hiervan is een werkgroep opgericht, die bestaat uit vertegenwoordigers van musea, particuliere buitenplaatsen, natuurorganisaties, overheden en wetenschappers. Deze werkgroep ontwikkelt een plan van aanpak, welke medio april klaar moet zijn.
 
Dat voor het jaar 2012 is gekozen komt omdat er in dat jaar veel valt te herdenken en te vieren. Zo bestaat De Beemster 400 jaar. Deze polder werd in 1612 droog gemalen en destijds sierden weldra 50 buitenplaatsen dit gebied. Een voorbeeld daarvan resteert nog. Veertig jaar geleden (1972), luidden in Delft veel particuliere buitenplaatsbezitters de noodklok met een expositie ‘Nederlandse Buitenplaatsen bedreigd? Deze tentoonstelling heeft toen veel in werking gezet voor het behoud en instandhouding van historische buitenplaatsen.Ook de historische vereniging Niftarlake (Vechtstreek) bestaat in 2012 honderd jaar. Tegenwoordig staan langs de Vecht nog circa 70 historische buitenplaatsen.
 
Wat behelst een buitenplaats ?
Het beschermde complex historische buitenplaats omvat niet alleen de gebouwen (veelal aangeduid als rode monumenten), maar tevens een tuin en/of park, grachten, vijvers, lanen en bos (groene monumenten). Dit samen vormt een harmonieus ensemble en is in het historische ontwerp als een onlosmakelijk geheel bedoeld. Veel gefortuneerde Amsterdamse (VOC) kooplieden zetten 400 jaar geleden de trend.

Tussen 1600 en 1900 ontstonden er in ons land zo’n zes- tot zevenduizend buitenplaatsen. Van dit aantal ensembles resten ons nu nog maar 600 beschermde complexen historische buitenplaatsen. Hiervan wordt de helft bewoond door particulieren en zijn andere complexen in handen van ondermeer Staatbosbeheer, Natuurmonumenten, overheden, bedrijven, kloosters en zorginstellingen.