Mijn mening Ton Delemarre: "Naar een stadsbeeldhouwer"

04 november 2011
Mijn mening Ton Delemarre: "Naar een stadsbeeldhouwer"

DORDRECHT - (Dordrecht.net geeft ruimte aan persoonlijke meningen. Ton Delemarre is voorzitter van stichting STOEP en hoofdredactuer van de NVP)

"Dordrecht was net niet de eerste Nederlandse stad die een stadsdichter aanstelde, maar wel de meest bekende. Op 3 maart 2001, 2 dagen na zijn 75ste verjaardag, werd Jan Eijkelboom als officieel stadsdichter door het college van B & W benoemd. Hem werd tevens gevraagd een adviserende rol te spelen in het opzetten van het gemeentelijke letterenbeleid. Eijkelboom werd voor het leven aangesteld. Na zijn dood werd in 2009 via een openbare verkiezing Marieke van Leeuwen, voor een periode van  vier jaar tot stadsdichter van Dordrecht benoemd. Zij vervult de functie met zwier en treedt bij tal van gelegenheden op met voor de gelegenheid geschreven gedichten.
Na Dordrecht volgden tal van steden met het aanstellen van een stadsdichter. De stadsdichter is een algemeen aanvaarde verschijning geworden.

Naast de stadsdichter is er plaats voor andere stadskunstenaars. Leeuwarden is een goed voorbeeld. Na vier jaar 'stadsdichterschap' gooide die gemeente in 2009  het over een andere boeg en benoemde beeldend kunstenaar Marten Winters tot stadskunstenaar. Net als de eerdere stadsdichters wordt van Marten Winters verwacht dat hij als cultureel ambassadeur voor Leeuwarden zal optreden. Hij kreeg de opdracht mee als stadskunstenaar voor reuring in de stad te zorgen en met verrassende optredens zijn visie op Leeuwarder actualiteit te geven. Marten Winters is geen dichter, hij maakt naast films ook installaties op locatie en wil in zijn rol als stadskunstenaar ook de Leeuwarders bij zijn werk betrekken.

Maar de geschiedenis heeft nog een bijzondere stadskunstenaar in voorraad. De stadsbeeldhouwer. Amsterdam heeft in de gouden eeuw de beroemde Hendrick de Keyser tot stadsarchitect en stadssteenhouwer benoemd. Die functie werd in de 18e eeuw vervuld door o.a. Anthonie Ziesenis en Christiaan Welmeer, in de 19e eeuw door Paul Gabriels en in de 20e eeuw door Hildo Krop, die voor halve dagen in dienst was bij de dienst Publieke Werken Hij verfraaide met zijn beeldhouwwerk vele bruggen en panden in Amsterdam. Bekend is ook zijn Berlagemonument op het Victorieplein en de plaquette aan het monument op de Afsluitdijk.

Maar niet alleen Amsterdam kent de stadsbeeldhouwer. In de gemeente Amersfoort functioneerde stadsbeeldhouwer Maarten Mooy halverwege de vorige eeuw. Willem Valks was van 1921 tot 1977 de  officieuze ‘stadsbeeldhouwer’ van Groningen. In deze 21e eeuw kennen we  Gregorius Cool, stadsbeeldhouwer van Gouda en ook Ruud Zweypfenning  die sinds  2009 als eerste Haarlemse stadsbeeldhouwer is aangesteld met als opdracht om de kunstwerken in de openbare ruimte meer uitstraling en betekenis te geven. Een van zijn taken is projectontwikkelaars en woningcorporaties bij plannen rond kunstwerken in de openbare ruimte en gebouwen te betrekken.

Behalve bij de realisatie van nieuwe kunstwerken wordt de stadsbeeldhouwer betrokken bij het onderhoud en beheer van bestaande kunstwerken in de openbare ruimte. Eenmaal per vier jaar heeft de stadsbeeldhouwer de mogelijkheid zelf een kunstwerk te maken. Criteria voor de aanstelling zijn: de artistieke achtergrond, de bekendheid met de kunst in de openbare ruimte in en de motivatie van de kandidaten. De stadsbeeldhouwer is op freelance basis voor 8 uur per week aangesteld voor een periode van 4 jaar. Hij wordt in een vroeg stadium betrokken bij de planologische ontwikkelingen in de stad. De stadsbeeldhouwer werkt ook samen met gemeentelijke afdelingen die betrokken zijn bij de kunst in de openbare ruimte.

Een zegen
Voor Dordrecht zou een stadsbeeldhouwer een uitkomst zijn. Er gebeurt zoveel in de stad waarbij je graag een deskundig en gevoelig oog zou willen toevoegen aan de tekenaars en rekenaars van het stadskantoor en er zijn zoveel plekken die vragen om een beeldende toevoeging. Het zou een zegen zijn als we voor de dagelijkse vormgeving vanaf de straatnaamborden tot de kademuren en van de plantsoentjes tot de attenties en prijzen die de gemeente uitreikt de vakmatige en originele inbreng van een relatieve buitenstaander ter beschikking hadden.
De stadsbeeldhouwer zal in staat zijn juist die extra impuls aan de gemeentelijke activiteiten te geven die Dordrecht boven het landelijk maaiveld uit doet springen. Dan kun je als stad een landelijke naam en faam verwerven wat flink kan bijdragen aan de Dordtpromotie. Nu het CBK wegvalt is er des te meer behoefte aan een dergelijke impuls. Beeldhouwers zijn er genoeg in Dordt. Ik noem maar Jan Timmer, Cor van Gulik, Gerhard Lentink, Jan Asjes van Dijk, Ferdi wouters. Wil Ferwerda die ook ruimtelijke objecten maakt  zou ook een goede kandidaat zijn evenals Erik Sep (met wie De Poorter in oktober 2010 een interview had).

En waar komt het geld vandaan? In Haarlem kost de stadsbeeldhouwer, die op freelance basis werkt 10.000 euro per jaar. Gelukkig beschikt Dordrecht over een Fonds Kunst in de Openbare Ruimte, dat over ruim voldoende middelen beschikt (het wordt zelfs gebruikt om bezuinigingen in de kunstsector op te vangen). Dus wat houdt ons nog tegen?"

Ton Delemarre

Meer over:
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.