Ex-hodgkinpatiënten gescreend op 'late effecten'
DORDRECHT - Patiënten die langer dan vijf jaar geleden met succes zijn behandeld wegens hodgkinlymfoom, kunnen nog altijd last krijgen van zogeheten 'late effecten'. Dit zijn niet de gevolgen van de ziekte zelf, maar van de behandeling. Sinds kort doet het Albert Schweitzer ziekenhuis mee aan het landelijke project BETER, dat als doel heeft om deze patiënten lange tijd te blijven screenen en eventueel aanvullende behandeling te geven voor de late effecten.
Oncologie- en researchverpleegkundige Maaike van den Heuvel, tevens in opleiding tot verpleegkundig specialist hematologie, coördineert de BETER-poli in Dordrecht, in nauwe samenwerking met hematoloog Henriëtte Berenschot. Hodgkinlymfoom is een meestal goed te behandelen vorm van lymfklierkanker. "Het doel van BETER is om de late effecten van de behandeling eerder te ontdekken en indien nodig te behandelen, om de kwaliteit van leven op een zo hoog mogelijk peil te houden", vertelt Van den Heuvel. "Tot nog toe hadden de behandelend artsen deze taak, maar in het kader van BETER kan dit gestructureerder en eenduidiger gaan gebeuren."
De behandeling bij 'hodgkin' kan bestaan uit bestraling, chemotherapie, miltverwijdering en/of een stamceltransplantatie. Van den Heuvel: "De late effecten daarvan kunnen heel divers zijn. Daardoor zal de patiënt zelf misschien na jaren niet direct het verband leggen. Te denken valt aan vermoeidheid, depressie, hart- en vaatziekten, longaandoeningen, zenuwpijn, botontkalking en een tweede vorm van kanker. Sommige effecten, zoals schildklierproblemen, kunnen zelfs na dertig jaar nog ontstaan als gevolg van de behandeling van hodgkin."
Hodgkinpatiënten uit het verleden worden actief benaderd met het verzoek om mee te doen. Van den Heuvel: "Na het invullen van een vragenlijst komen ze voor een gesprek en screening bij mij op de polikliniek. Als er klachten zijn, kan ik hen doorverwijzen voor behandeling daarvan." Daarnaast worden de gegevens van het project BETER - na toestemming van de patiënt - centraal geregistreerd, om meer te weten te komen over de late effecten. "Met behulp van een grote, landelijke databank kunnen we sneller conclusies trekken en makkelijker onderzoek doen naar eventuele kenmerken die de kans op late effecten beïnvloeden. Dit kan allemaal helpen om de behandeling in de toekomst minder belastend te maken."
Patiënten die ooit in het Albert Schweitzer ziekenhuis of een van zijn voorgangers zijn behandeld wegens hodgkin worden opgeroepen. Als dit onverhoopt niet gebeurt, kunnen zij contact zoeken met Maaike van den Heuvel op de polikliniek Interne Geneeskunde/Hematologie. Patiënten ouder dan 70 jaar worden niet actief benaderd. In de komende jaren gaan ook patiënten die in het verleden non-hodgkinlymfoom hebben gehad, instromen in het onderzoek.
De projectgroep BETER bestaat uit afgevaardigden van een groot aantal (academische) ziekenhuizen in Nederland, in samenwerking met Stichting Hematon. Meer informatie is te vinden op www.beternahodgkin.nl
Beter-coördinator Maaike van den Heuvel: 'De late effecten kunnen heel divers zijn.' (Foto: Henk Jan Ritsma)