Dichter bij Jacob Cats is na 400 jaar Zeeuwse en Dordtse geschiedenis
DORDRECHT - De derde Zeeuwse premier, Jan Peter Balkenende, opent op zaterdagmiddag 7 juli in de Michaelskerk van Grijpskerke een kunstexpositie rond dichter Jacob Cats. Vanuit Dordrecht is kermiste Gerda Vroon deelneemster. Zij is bezig met een groot keramisch boek met spreuken van dichter Jacob Cats. (zie foto hieronder).
Vanaf 7 juli is het twee maanden in Grijpskerke te zien en daarna in de hoofdbibliotheek van Zeeland in Middelburg. De expositie die Balkenende opent is tevens een opmaat voor de driedaagse kunst- en cultuurroute midden-Walcheren van 27 tot en met 29 juli. Gerda Vroon doet daaraan voor de negende keer mee. Haar vormgeving met klei toont zij bij het atelier van oud-Dordtse en schilderes Tjitske Prins.
De dichter/staatsman Jacob Cats is ook belangrijk voor de geschiedenis van Dordrecht. Hij woonde en werkte van 1623 tot 1636 in de oudste stad van Holland en behartigde zo de Dordtse belangen. Volgens Peter Blom van het Zeeuws archief kan hij worden gezien als eerste premier van Zeeuwse bodem. Daarom komt Balkenende 7 juli naar midden-Walcheren toe. Nabij Grijpskerke lag het zomerverblijf van Jacob Cats. Dat wordt ook wel het Zeeuwse Catshuis genoemd. In 1618 debuteerde Cats vanuit die omgeving als dichter met zijn eerste bundel.
De kunstroute midden-walcheren en de centrale bibliotheek in Middelburg hebben het voortouw genomen om dat jubileum van vierhonderd jaar dichter Jacob Cats terug op de kaart te zetten. Ook in Brouwershaven, waar Jacob Cats in 1577 werd geboren, zijn er in de maand september activiteiten. Jacob Cats zal in Dordrecht een zichtbaar zijn in activiteiten rond vierhonderd jaar Dordtse Synode. Deze kerkelijke vergadering wordt op 10 november geopend in de Augustijnenkerk en er komt een grote expositie tot eind 2019 in het Dordrechts Museum.
De band tussen Zeeland en Dordrecht - via Jacob Cats - werd in 2016 al uitgewerkt in zes lezingen door de Dordtse journalist Hans Berrevoets. Dat deed hij naast het Zeeuwse zomerverblijf van Jacob Cats. Berrevoets zal wederom een Catslezing houden en wel op zondag 29 juli bij het Zeeuwse Catshuis na een speciale Jacob Cats kerkdienst onder leiding van ds. Fred van Slooten in de Michaelskerk. De kerkgangers lopen ook, na de dienst, de historische route die Cats wandelde als hij van zijn zomerverblijf naar de kerk ging. Deze route heet vanzelfsprekend de Jacob Catsweg.
Het geloof was bij Jacob Cats nooit ver weg en hij schreef twee gedichten over de Dordtse Synode van 1618-1619. Ook zag Cats in een hemellichaam, een komeet, een goddelijk teken dat de Synode van Dordrecht van grote betekenis was.
Het Dordrechts Museum neemt de betekenis van Jacob Cats mee in de grote expositie in Museum, die op 10 november wordt geopend. ,,Cats raakt door zijn werk zeker aan de Calvinistische moraal" , zo zegt Marianne Eekhout conservator stadsgeschiedenis van het Dordrechts Museum. ,,Voor calvinisten was niet alleen De Bijbel leidend. Ook andere boeken waren populair. Het werk van Jacob Cats is daarvan het beste voorbeeld. Zijn teksten over moraal waren in de meeste huishoudens te vinden. Het was vaak een standaardwerk naast de familiebijbel. Cats werk was bovendien een inspiratiebron voor tal van schilderijen en prenten die calvinisten in huis hadden. De calvinistische moraal deed op deze manier zijn intrede in de Nederlandse burgercultuur en is daar sindsdien nauwelijks nog van te onderscheiden. We zullen o.a. tonen een portret van Jacob Cats uit 1634 van Michiel van Mierevelt. Het hoort tot de collectie van het Rijksmuseum in Amsterdam. Ook is van Paulus Bor, het Spaans heidinnetje uit het Centraal Museum te zien."
Lotti Hesper heeft een inmiddels goedgekeurd plan gemaakt om met inspiratie van Jacob Cats in de Dordtse Vogelbuurt aan de slag te gaan om zo een ode uit te werken aan Cats zijn veelzijdigheid. Zo wordt ook de betekenis van de Dordtse Synode op een toegankelijke wijze uitgewerkt.
Ze geeft op internet de volgende informatie over het Ode project Jacob Cats: Tijdens deze Ode worden onderstaande zaken zichtbaar in de wijk;
1) de invloed van de levenslessen/spreuken van Jacob Cats op de Nederlandse taal zichtbaar maken in woord en beeld in de Vogelbuurt;
2. de levenswijsheden/tegelwijsheden van de bewoners uit de Vogelbuurt in relatie tot die van Jacob Cats in woord en beeld zichtbaar maken;
3. de Vogelbuurt positief en creatief op de kaart van Dordrecht zetten door samenwerking met Dordtse cultuurinstellingen en creatieven (Bibliotheek Aanzet, Dordrechts Museum, Dordtse kunstenaars, creatieven e.d.).
De band tussen Zeeland en Dordrecht, via Jacob Cats, staat niet op zichzelf. Zeeland koos op 4 juli 1575, via de Unie van Dordrecht, de zijde van prins Willem van Oranje. Drie jaar eerder was daar de eerste vrije Statenvergadering van 19 juli 1572 aan vooraf gegaan. Ook dit jaar zijn er op 19 juli activiteiten in Dordrecht bij het museum Hof van Nederland.
* Meer informatie over het werk van Dordtse keramiste Gerda Vroon, die mee doet aan de manifestatie ,,dichter bij Jacob Cats" www.gerdavroon.nl
* Meer nieuws over een kunst- en cultuurroute midden-Walcheren van 27 tot en met 29 juli in het teken van Jacob Cats: http://kcrmw.nl/
