Dordtenaar Johan de Witt verzette zich 350 jaar geleden tegen zogenaamd eeuwig edict
DORDRECHT - Het is op 5 augustus 2017 precies 350 jaar geleden dat een belangrijk document werd opgesteld: Het zogeheten eeuwig edict,.
Daarmee konden de Oranjes buiten de macht worden verklaard. . De in Dordrecht geboren raadspensionaris Johan de Witt was tegen de verklaring.
De opstelling van het edict gebeurde vijf dagen na de vrede Breda, waarmee de oorlog met Engeland werd beëindigd. In die tijd speelden de Dordtse broers Johan en Cornelis de Witt, die in augustus 1672 werden vermoord in Den Haag, een belangrijke rol in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, zoals ons land toen heette..
Zelfs toen zij in 1918 een standbeeld samen kregen op de Visbrug in Dordrecht zou nog de tegenstelling met de Oranjes een rol hebben gespeeld.
In de laatste biografie over Stadhouder-Koning Willem III wordt bevestigd dat Johan de Witt zich ertegen heeft verzet om de Oranjes uit te sluiten met een document in 1667. Toch speelde de Stadhouder in 1672 een bepaalde rol, waardoor hij niet voorkwam, dat de broers De Witt uit de weg werden geruimd. De tegenstelling bleek ook toen de Republiek in 1672 van alle kanten werd aangevallen en het volk ging morren: eerst in Zeeuwse steden, daarna in de oudste stad van Holland Dordrecht en vervolgens in andere plekken in het land. De broers De Witt werden uit alle functies gezet.
Wikipedia:
Het Eeuwig Edict is een resolutie van 5 augustus 1667 van de Staten van Holland, waarin ze besloten tot afschaffing van het stadhouderschap in Holland en de politiek functies van de stadhouder voortaan zelf uit te voeren. De overige zes gewesten van de Republiek der Verenigde Nederlanden werd verzocht om het stadhouderschap onverenigbaar te verklaren met het kapitein-generaalschap. Raadpensionaris Johan de Witt was tegen het Edict. De resolutie werd slechts 5 dagen na het sluiten van de Vrede van Breda aangenomen.
Gaspar Fagel (pensionaris van Haarlem) en Gillis Valckenier (burgemeester van Amsterdam) waren de opstellers van het Edict. Men wilde het Eerste Stadhouderloos Tijdperk "eeuwig" laten voortduren en de Oranjepartij, die prins Willem III van Oranje-Nassau aan de macht wilde brengen, de pas afsnijden. Volgens de historicus Lieuwe van Aitzema (1600–1669) wilden de Hollanders baas zijn in eigen huis en was dit met het Eeuwig Edict eindelijk gelukt.
Wel werden er bepalingen opgenomen die er toe moesten leiden dat Willem uiteindelijk weer het opperbevel over het Staatse leger zou krijgen.
De andere zes gewesten zouden op 31 mei 1670 met de Akte van Harmonie de algemene strekking van het Edict onderschrijven.
In het Rampjaar 1672 grepen de orangisten met geweld de macht en vermoordden De Witt. Het Edict werd door alle gewesten herroepen (in sommige Hollandse steden werden exemplaren ervan verbrand) en het stadhouderschap in ere hersteld ten gunste van Willem III.
