Kees Klok zette graag in zijn onderwijstijd in Dordrecht het NEDERLANDS op de kaart

28 februari 2019
Kees Klok zette graag in zijn onderwijstijd in Dordrecht het NEDERLANDS op de kaart

DORDRECHT - Lerraar, historicus, dichter, schaker Kees (C.A.) Klok onthult op zijn weblog hoe hij vroeger in zijn onderwijstijd in Dordrecht toch het vak NEDERLANDS op de kaart kon zetten.

Kees schrijft:

Op pagina 104 van zijn boek Lof der Simpelheid schrijft Gerrit Komrij: 'Een Nederlander maalt evenveel om cultuur als een pissebed om zonlicht.' Ik moest daar aan denken toen ik het bericht las dat de Vrije Universiteit in Amsterdam de bachelorstudie Nederlands wegens gebrek aan belangstelling heeft geschrapt.

De opleiding zou 'verliesgevend' zijn. Alsof een universiteit een commercieel bedrijf is. Het is weer een bespottelijk geval van boekhoudkundig denken, waarbij het Nederlands, de belangrijkste pijler van onze cultuur, de verliezende partij is. Ze moesten zich daar in Amsterdam de ogen uit de kop schamen.

In Trouw legde columnist Stevo Akkerman terecht een verbinding met, in mijn woorden, de bedenkelijke inhoud van het vak Nederlands in het voortgezet onderwijs.

Dat onderwijs staat vooral in het teken van het leren lezen en schrijven, maar het literatuuronderwijs wordt verwaarloosd. In de woorden van Akkerman: 'Er zijn dingen die nut hebben en er zijn dingen die zin hebben.' Dat nut is het goed leren lezen en schrijven, het zin hebben is die vaardigheden inzetten voor goed literatuuronderwijs. Daardoor wordt het vak boeiend en worden vensters op de wereld geopend. Zoals het in goed onderwijs hoort.

Ik heb zelf ooit Nederlands gegeven, van 1977 tot 1989, en toen al was op het niveau waarop ik doceerde (mavo en onderbouw havo/vwo) officieel geen enkele sprake van literatuuronderwijs. Ik heb dat tegen alle regels in gesaboteerd en besteedde binnen de mij toegemeten, beperkte tijd, toch aandacht aan literatuur.

Het werd mij door sommige leden van de sectie-Nederlands, typerend twee collega's die later aan een universiteit gingen werken, kwalijk genomen. Toen ik allang geen Nederlands meer gaf, maar uitsluitend het prachtige vak geschiedenis, had ik de gewoonte iedere week een 'gedicht van de week' op het bord te schrijven. Mijn leerlingen mochten daarmee doen wat ze wilden. Het overschrijven, het negeren, er vragen over stellen, er om lachen of huilen, dat maakte mij niet uit. Vrijwel altijd kreeg ik er aardige reacties op en als ik een keertje het 'gedicht van de week' vergat, werd ik daar altijd onmiddellijk attent op gemaakt.

Tijdens mijn jaren als docent aan het havo/vwo heb ik het niveau van het literatuuronderwijs bedroevend zien zakken. Dat konden mijn collega's Nederlands grotendeels niet helpen, dat was beleid van een aantal kortzichtige koekenbakkers op het ministerie van onderwijs, dat in onze docentenkamer bekend stond als ministerie van onwijs. Uiteindelijk werd er niet of nauwelijks meer literatuuronderwijs gegeven en verschrompelden de leeslijsten voor het eindexamen tot een lachertje.

Even een vergelijking: toen ik in 1969 zelf eindexamen havo deed, moest ik voor Nederlands 25 boeken lezen, waarvan 8, meen ik, voor 1880. Voor Frans, Engels en Duits, vakken die ik godzijdank ook in mijn pakket had, moesten per vak 15 boeken op de lijst staan.

Vijfenvijftig boeken in twee jaar. Ik heb er mateloos van genoten, er ging in die tijd, mede door een aantal fantastische, bevlogen leraren, werkelijk een wereld voor mij open. Wat leerlingen op het vwo nu moeten lezen? Ik weet het niet precies, maar veel meer dan vijf boeken voor Nederlands zal het niet zijn. Ik durf niet te bedenken hoeveel er voor Frans, Duits en Engels worden gevraagd.

Vinden we het gek dat veel leerlingen Nederlands een saai, inhoudsloos vak zijn gaan vinden? Vinden we het gek dat ze dat dan ook niet meer willen studeren? Ik weet hoe de huidige stand van zaken veel oud-collega's ter harte gaat en ik weet ook dat sommigen van hen tegen alle regels in meer aandacht aan literatuur besteden dan van het ministerie van onwijs mag. Van de boekhouders daar valt, vrees ik, weinig te verwachten.

Laten leraren gewoon zelf het heft in eigen hand nemen, hoe moeilijk dat misschien ook is. Vooral gesteund door de universiteiten, waar je de basis van je cultuur onder alle omstandigheden dient aan te bieden, ook al meldt zich maar een enkele student!

Meer over:
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.