Oproep in ND om 600 jaar Sint Elisabethvloed vanuit Dordrecht ook kerkelijk breed aandacht te geven

19 november 2019
Oproep in ND om 600 jaar Sint Elisabethvloed vanuit Dordrecht ook kerkelijk  breed aandacht te geven

DORDRECHT - De geschiedenis van zeshonderd jaar Sint Elisabethvloed is in Dordrecht in de Grote kerk verbeeld. Een gebrandschilderd raam van de Sint-Elisabethsvloed is te vinden in een kapel van de Grote Kerk in Dordrecht.

Volgens de legende werd een baby gered in een drijvend wiegje, dat door een kat in evenwicht werd gehouden. Het Nederlands Dagblad (ND) publiceert vandaag drie illustraties van het regionaal archief Dordrecht bij een opinie-verhaal van de voorzitter van het Platform van Dordrecht, Hans Berrevoets.

De voorzitter vindt dat historische data - die ook op de Dordtse historische kalender langs komen - niet vergeten mogen worden.

Hans Berrevoets doet een  landelijke oproep aan de kerken om in te haken op 2021, wanneer het water en het klimaat extra aandacht krijgen met een verbinding met de Sint Elisabethvloed 1421-2021.

door Hans Berrevoets

De herdenking van zeshonderd jaar Sint-Elisabethsvloed in 2021 geeft kansen voor kerken om daarin een rol te spelen. Als ze er op tijd bij zijn.

Historische sleutelmomenten kunnen vanuit de kerkelijke gemeenschappen toegevoegde waarde krijgen. Zijn we alert genoeg om kansen te zien voor een kerkelijke presentie?

Als we in mogelijkheden denken, ontdekken we sneller ruimte om het geloofsverhaal ook een plek te geven. Zo zal in 2021 het water veel aandacht krijgen in Nederland vanuit de geschiedenis van zeshonderd jaar geleden.

In de nacht van 18 op 19 november 1421 verdwenen zeker 23 kerkdorpen rondom Dordrecht in de golven. Duizenden mensen kwamen om. De kerkklokken van de verdronken dorpen bleven volgens sommige bronnen lang luiden. De torens staken ook nog lang boven het water uit, totdat zij waren gesloopt om als bouwmateriaal te dienen.
verwaarloosde dijken

Over de oorzaken van de ramp zijn de historici het eens. Een noordwesterstorm beukte op de kust. Het dijkonderhoud in Holland en Zeeland was verwaarloosd. Een zeer hoge stormvloed brak door de verzwakte dijken. Daardoor stroomde het zoute zeewater het binnenland in. Daar werd het opgestuwd door het extreem hoge rivierwater – als gevolg van zware regenval – vanuit de Maas en de Rijn.

Een legendarische waterwolf had het land besprongen. Hij kreeg snel een naam: Sint-Elisabethsvloed. Het was omstreeks de herdenkingsdag van de heilige Elisabeth van Thüringen (1207-1231). Deze prinses of landgravin raakte bekend doordat zij broden uitdeelde aan de armen; later werd zij de beschermheilige van de liefdadigheid.

De vloed had desastreuze gevolgen en zo ontstond het zogeheten deltagebied. Dat is herkenbaar tot de dag van vandaag. De Grote Waard – eens een laaggelegen gebied tussen Dor­drecht en Heusden – veranderde in een binnenzee: de Biesbosch ontstond. Dordrecht, de grootste en belangrijkste stad in de Noordelijke Nederlanden, verloor snel zijn strategische handelspositie.
historische kalender

De Sint-Elisabethsvloed staat op de historische kalender. Daarom wordt al enkele jaren gesproken over aandacht voor het water en de natuur in 2021.

Voor kerken is het een kans om aandacht te vragen voor de zin van het bestaan, met water als belangrijke metafoor.

Dat vraagt om proactief zijn, want organisaties die al plannen maken, hebben meestal een andere invalshoek.

Zo wil de gemeente Dordrecht de herdenking aangrijpen om ‘de bijzondere kwaliteiten van Dordrecht als ‘‘groen/blauwe parel’’ in de randstedelijke delta en de relevantie van waterveiligheid te benadrukken’.
alle ruimte

Het gemeentelijke programma rond vierhonderd jaar Dordtse Synode 1618-1619 heeft laten zien dat er voor kerken alle ruimte was om een eigen geluid te laten zien en horen. Daarom is het altijd aan te bevelen om bij toekomstige jubilea in eigen stad of streek als kerken na te denken over eigen mogelijkheden.

Tijdens de inhuldiging van koning Willem-Alexander in 2013 in Amsterdam was geen ruimte gemaakt voor geloofszaken of kerken in het programma. Als je afwacht, word je vergeten.

In 2015 vierde de koninklijke familie de eerste Koningsdag nieuwe stijl in Dordrecht. Het Platform van Dordtse Kerken vond dat die dag ook vanuit het geloof inhoud kon krijgen. De Koning wilde immers kennismaken met een doorsnee van de samenleving.

Daarom werd gekozen voor activiteiten rondom het Dordtse Koningsbrood. Dat gaf kerken een middel om gastvrij te zijn door de kerkdeuren in de binnenstad open te doen. Ook in bejaardencentra en in het hospice werd het Koningsbrood uitgedeeld.

In april 2019 werd breed ingehaakt op The Passion in Dordrecht. Een bakker bakte tienduizenden koekjes, die in kerken en bejaardencentra en ook op straat werden uitgedeeld. Vele vruchtbare gesprekken bleken mogelijk te zijn rond het thema: ‘Je bent niet alleen’.
bijbelverhalen

Het water – een steeds actueler onderwerp door de klimaatveranderingen de komende jaren – kan in 2021 alle kerken een kans bieden.

Uit de Bijbel zijn veel verhalen over water haast letterlijk op te scheppen. De historische naam Sint Elisabeth verdient een eigentijdse (sociale) verbeelding met het oog op kwetsbaren.

En misschien luiden we na zeshonderd jaar ter herdenking net als toen de kerkklokken.

Het gaat er nu om, tijdig in mogelijkheden te denken of over water te durven wandelen. De toekomst van het verleden heeft toch in de kerken het beste grondpersoneel? <

Meer over:
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.