Een spontaan en creatief voorstel over de Sinterklaasoptocht nieuwe stijl

DORDRECHT - Een spontane en creatieve Dordtenaar deed ons een kopie van het onderstaande verhaal toekomen, wiens gegevens bij de redactie bekend zijn. Wij drukken het hieronder in zijn geheel af: 

"Het Nederlandse kinderfeest als multicultureel festijn zonder racisme en discriminatie dat recht doet aan het oorspronkelijke idee en aan haar traditie

Een spontaan, creatief idee / voorstel c.q. oplossingsrichting m.b.t. de Sinterklaas-intocht en Zwarte Pieten-discussie in Dordrecht. Mede gezien in het kader van het actuele racisme- en discriminatiedebat. Er lopen een aantal discussies, feiten en meningen door elkaar heen die niet altijd (historisch) juist zijn en die niet altijd in deze discussie thuis horen. Dat zorgt voor onnodige en ongewenste vertroebeling van het debat en werkt polariserend. Laten we terug gaan naar de kern, de essentie. De volgende discussies lopen door elkaar:

1. Is Zwarte Piet zelf racistisch / discriminerend versus is de verklede karikatuur nog
    (teveel) stereotype?
2. Is racisme en discriminatie louter een Nederlands probleem?
3. Is slavernij en kolonialisme een blanke, westerse of Nederlandse ‘uitvinding’?
4. Onderkennen autochtone Nederlanders de impact van slavernij onvoldoende?
5. Kennen inwoners van Nederland en medelanders de ontstaansgeschiedenis,
    vrijheidsstrijd, de vele oorlogen van ons land, hun relatie en samenhang wel in de
    context van de wereldgeschiedenis?
6. Of en in hoeverre kunnen en willen we het verleden accepteren en ons richten op de
    toekomst?
7. Hoe kan het ook anders, hoe vinden we elkaar? Wat is de essentie van Sinterklaas?
    Hoe wordt het weer een leuk, gezellig kinderfeest voor iedereen?
8. Is met het oplossen van de Zwarte Pieten-discussie ook het probleem van racisme en
    discriminatie opgelost of uitgebannen?
9. Is met het oplossen van de Zwarte Pieten-discussie ook de sociaaleconomische
    achterstand van al die mensen met verschillende achtergronden, etniciteiten,
    afkomsten en nationaliteiten opgelost of verdwenen?  

Laat ik een poging doen e.e.a. uit te leggen en te verduidelijken.

Vrijwel alle volwassenen (ongeacht afkomst, nationaliteit, etniciteit) etc. in Dordrecht, zeker die met kinderen, vinden de Nederlandse traditie van het kinder- en cadeautjesfeest,
dat het Sinterklaasfeest is en hoort te zijn, een leuk en positief evenement. Vele volwassen met diverse achtergronden en van verschillende culturen doen daar dan ook graag aan mee. Veelal via de school van hun kind(eren) maar ook via een bezoek aan de Sinterklaas- intocht. Zij het soms ietwat ongemakkelijk of met een dubbel gevoel. De intochten worden er de laatste jaren niet leuker , gezelliger en kindvriendelijker op. Helaas, zo kunnen we wel stellen gedragen sommige volwassenen zich in deze discussie ‘als kleine kinderen’ terwijl ze eigenlijk beter zouden moeten weten. Enfin.

Waar helaas al wel jaren discussie over is, in Nederland en in onze stad, is het feit dat Zwarte Piet blijkbaar als verklede karikatuur (nog) ‘te veel stereotype is’ en dat daar ‘aanstoot aan genomen wordt’. Niet dat Sinterkaas en Zwarte Piet zelf racistisch en discriminerend zijn, maar het wordt wel zo ‘gevoeld en ervaren.’ En dat is jammer. En ongewenst. Dat moet je niet willen. En dat is ook nooit de bedoeling geweest. Dit parallel aan enkele decennia terug over de ophef van het stripboek ‘Kuifje in Afrika’.

Laten we eerlijk zijn: Zwarte Piet heeft inderdaad bepaalde stereotype kenmerken, al is zijn karikatuur in uiterlijk, houding en gedrag al flink veranderd en aangepast sinds de jaren 70. Vele blanke autochtone Nederlanders kunnen het zich niet voorstellen dat iemand aanstoot neemt aan een karikatuur, aan iemand de niet bestaat, aan een verkleed iemand. En toch is dat zo. Raar maar waar.

Laten we als (groot)ouders nu eens de wijste en de verstandigste zijn en het Sinterklaasfeest niet meer ‘kapen’ met allerlei feiten en / of onwaarheden om ons gelijk te halen en die het debat erover vertroebelen omdat die grotendeels vanuit emotie wordt gevoerd. Maar laten we die verschillen in inzicht laten voor wat het is en het feest gewoon weer teruggeven aan de kinderen, voor wie we het allemaal doen en organiseren. En die we het allemaal ook zo gunnen als familie-, gezins- en kinderfeest met cadeautjes. Blije en gelukkige kinderen wil toch iedere ouder zien?

Ter verduidelijking een stukje achtergrondgeschiedenis: in Spanje worden vandaag de dag op bepaalde plaatsen nog steeds feesten georganiseerd die de verdrijving en onderdrukking van Spanje door het Moorse rijk (die zo’n 100 jaar heeft geduurd). Moren waren Noord-Afrikaanse moslims die veel donkere Afrikaanse slaven in dienst hadden, ook als huurlingen in het leger. Afrikaanse stamhoofden leverden hun landgenoten gretig uit aan de Moren en later ook de Spanjaarden, Portugezen, Hollanders en Engelsen werden hun landgenoten zo duur mogelijk verkocht. Spanje heeft ons land decennialang bezet. Daar ligt mogelijk ook (deels) een verklaring dat Zwarte Piet er zo Moors / Afrikaans uitziet.

Laten we allereerst hier meteen ook een ander hardnekkig vooroordeel de wereld uit helpen: slavernij is noch een Nederlandse noch een westerse noch een blanke ‘uitvinding’. Het is net als racisme en discriminatie van alle tijden en komt helaas nog steeds in alle landen, volkeren, etniciteiten etc. ter wereld voor. Ook in 2020 nog. Waarschijnlijk is het ook niet uit te bannen, hoe graag we dat ook zouden willen. Racisme en discriminatie zijn overal in de wereld ook onlosmakelijk verbonden met de stand van de economie en de verschillen tussen arm en rijk. Het is goed dit ook goed te beschrijven en uit te leggen in de geschiedenis- en maatschappijleerlessen op scholen. Niet onbelangrijk is om te weten dat ons land jarenlang gebukt is gegaan door oorlogen en bezettingen van Engelse, Franse en Spaanse troepen. En dat een groot deel van onze vaderlandse geschiedenis verband houdt met onze vrijheidsstrijd en jarenlange oorlogen met omliggende volkeren.

In Dordrecht is destijds besloten dat wij onze bezetter Spanje ‘bij de bron’ zouden gaan aanpakken. Dit betekent dat onze verre voorvaderen er toen voor hebben gekozen om Spanje in haar portemonnee te treffen zodat zij de oorlogen tegen ons niet langer konden financieren. Mede daarom is de VOC opgericht en hebben we als Hollanders vele voor die tijd revolutionaire zeeschepen gebouwd. Nederlanders hebben overzee veel slag geleverd in de koloniën van Spanje zodat zij minder tot geen geld meer verdienden om oorlog tegen ons te voeren en ons land konden bezetten. Dat is destijds strategisch een goede politieke- en militaire zet gebleken, die ook nog eens goed is uitgepakt. Anders had de geschiedenis van ons land er heel anders uitgezien. Hadden we nu vermoedelijk niet in deze democratie geleefd en mogelijk niet eens in vrijheid kunnen demonstreren.

De tragiek c.q. het rare is dat nu eeuwen later het volgende: de verre nazaten van de slavernij ondervinden en, merken voelen nu nog de pijn en last door middel van ongewenst racisme, discriminatie, stereotypen en vooroordelen omdat ze in een grotendeels blank Nederland wonen en de autochtone, blanke Nederlanders voelen zich op onbegrepen, op hun tenen getrapt en gekrenkt in de nationale trots omdat ze zichzelf niet als discriminerend beschouwen, zij de slavernij niet kunnen terugdraaien en meer eerbied willen voor onze verre voorouders als vrijheidsstrijders die eeuwen lang gevochten hebben en strijd hebben geleverd tegen met name de Spanjaarden, Fransen en Engelsen. De invloeden van al die nieuwe medelanders bij elkaar botsen met vele culturele, politieke en godsdienstige vrijheden waarvoor zo lang gevochten is. Het rare is dat alle minderheden juist ook het recht hebben op diezelfde vrijheden. Gelijke rechten, normen, waarden en respect zijn hier in de Grondwet verankerd. Naast rechten zijn er ook plichten. Er kan en mag hier van alles, geweld keuren we altijd af, problemen lossen we op door het gesproken en geschreven woord. Dat is in heel veel andere landen op deze planeet helaas  anders. Maar dit terzijde. Enfin, terug naar de Sinterklaas-intocht.

Laten we over onze ego’s geschiedvervalsing en verkeerde interpretaties van de Nederlandse – en wereldgeschiedenis heen stappen en er weer een kinderfeest van  maken voor ieder kind in ons land (ongeacht afkomst, nationaliteit, etniciteit etc.). Blanke, autochtone Nederlanders winden zich met name op over de ophef omdat zij van zichzelf vinden dat ze niet racistisch zijn en discrimineren en dat het Sinterklaasfeest juist niet racistisch en discriminerend zijn. En zij kunnen of willen niet zien dat Zwarte Piet wel degelijk een aantal stereotype heeft als karikatuur zijnde. Wat velen zich ook niet kunnen voorstellen dat met name de gekleurde medelanders aanstoot nemen aan een niet bestaand figuur. En toch is dat helaas zo. Dat is nooit de insteek geweest en ook nimmer zo bedoeld.

Het overgrote merendeel van de blanke autochtone Nederlanders en Dordtenaren gaat er prat op dat we zelf niet racistisch zijn en niet discrimineren en dat is gelukkig ook zo. Laten we dat vasthouden en verder uitbouwen. Juist nu, n.a.v. de uit Amerika overgekomen protesten door de dood van George Floyd, door extreem politiegeweld. Gelukkig komt dat in Nederland zelden voor. Dit is volgens mij een goed moment om eenieders goede bedoelingen ook concreet om te zetten in daden.

Wat is het concrete voorstel? Hoe kunnen we het anders aanpakken en organiseren? Terwijl we wel recht doen aan het oorspronkelijke idee en terwijl we ook gen afbreuk doen aan de traditie?

Dordrecht is, zoals gezegd, de bakermat van de vrijheidsstrijd van ons land. Hier is de opstand tegen de Spaanse bezetters officieel bekrachtigd. Onze stad heeft aan de wieg gestaan van ons democratische bestel. Laten we vanaf hier in Dordrecht ook samen een offensief beginnen tegen (verdere) racisme en discriminatie en voor democratische beginselen en onze Grondwet. Laten we vanuit Dordrecht samen het goede voorbeeld geven ‘hoe het ook kan’. Laten we als Dordrecht weer het goede voorbeeld geven en laten zien hoe het Sinterklaasfeest ook ‘anders kan’, zodat het weer een oprecht en goed bedoeld kinderfeest is. Hoe?

Vanaf dit jaar 'leveren' alle nationaliteiten, achtergronden, etniciteiten die er in onze kleurrijke stad wonen - en dat zijn er ongeveer 176 - allemaal symbolisch en vrijwillig minimaal 1 ‘Piet’ in eigen (volks)stijl aan. Of die nog een Pietenpak met hoed en veer aandoen dat is om het even maar de ‘stereotype’ zaken aan Zwarte Piet worden achterwege gelaten. Kleding en kledingvoorschriften doen er in steeds meer situaties, zakelijk en privé minder toe. Het gaat anno nu meer en meer om hoe je bent, wat je doet en toevoegt aan het bedrijf of gezin. Het gaat daarbij om je persoon, je persoonlijkheid, je authenticiteit en puurheid. Dus geen overdreven rode lippen meer, geen diepzwarte schmink (hoeft helemaal niet meer of mogen ook andere kleuren zijn), geen kroeshaar en / of bepaalde sieraden. Dat wordt gewoon vrij gegeven. Dus een Piet m/v, als vrijwillige helper van de Sint, heeft Nederlandse roots of Canadees, Arubaans, Surinaams, Argentijns, Duits, Engels, Deens, Portugees, Grieks, Pools, Oekraïens, Lets, Turks, Marokkaans, Ethiopisch, Eritrees, Sri Lankaans, Chinees, Japans, Indonesisch, Moluks, Australisch etc. etc. Op deze wijze kan ieder kind zich in Piet herkennen en spiegelen zonder dat er aanstoot genomen wordt aan stereotype uitingen. 

Dan krijg je dus een Piet van verschillende huidskleuren, kapsels etc. die tegelijkertijd de multiculturele samenleving vertegenwoordigen. Niet alleen Zwarte Piet refereert (in)direct aan ons slavernij verleden in feite doen alle andere medelanders van ‘all over the world’ dat immers ook. Al staan ze daar zelf niet altijd bij stil. Zij zelf dan wel hun voorvaderen komen uit voormalige koloniën. Feit is dat we al decennia een multicultureel land zijn, en dat is ook onomkeerbaar. We zullen met zijn allen verder moeten, of we nu willen of niet. We zijn een multiculturele samenleving met zijn goede en slechte kanten en verschijnselen. Terug naar de nieuwe Pieten en de Sinterklaasoptocht nieuwe stijl.

In feite zijn Pieten al een decennia lang vergelijkbaar met de smurfen; je hebt een pakjes Piet, een rijm Piet, een  Elvis-Piet, een kapper Piet, fietsenmaker Piet, pc-Piet etc. etc. Allemaal hun eigen beroep, hobby, kledingstijl, kapsel etc. etc. Net zo divers als onze samenleving. Je hebt er die zwart, donkerbruin, middelbruin en lichtbruin zijn. In alle schakeringen. Dus dat is eigenlijk allang geen issue meer of althans dat zou het niet meer moeten zijn.

Samen komen de Pieten van alle achtergronden, huidskleuren en verschillende uiterlijkheden van ‘all over the globe  dan in 1 boot gebroederlijk / gezusterlijk aan met daarbij natuurlijk ook Sinterklaas zelf. De discussie en problemen zijn daarmee overbrugd. Zo kunnen niet alleen kinderen van iedere 'groep, subcultuur, zuil' zich er aan spiegelen maar ook de ouders en opvoeders er mee leven. Volwassenen, ouders en opvoeders moeten immers het goede voorbeeld zijn en het goede voorbeeld geven. Zo is het kinderfeest immers ook bedoeld. En het allerbelangrijkst: zo is en wordt het voor ieder kind van welke komaf dan ook weer een echt kinderfeest!

Het Sinterklaasfeest heeft op die manier ook meteen (indirect) een voorbeeldfunctie gekregen i.h.k.v. antiracisme en anti-discriminatie. Wat momenteel actueel is. Medelanders geven op die manier invulling aan en nieuwe traditie. Als je meedoet aan deze nieuwe Sinterklaasoptocht en nieuwe vorm van Sinterklaas-vieren dan spreek je je direct en indirect ook uit tegen racisme en discriminatie. Wie kan daar op tegen zijn?
2 vliegen in 1 klap. Dat schept een nieuwe samenwerking en verbroedering in plaats van ‘segregatie en langs elkaar heen leven´. We moeten met elkaar verder, geef samen invulling aan deze goedbedoelde traditie.

Een en ander laat onverlet dat met Sinterklaasintocht Nieuwe Stijl dat daarmee natuurlijk nog niet alle andere problemen van maatschappelijke en sociale achterstanden zijn opgelost. Die treft ook mensen van alle  afkomsten, nationaliteiten, etniciteiten etc. in ons land. Dat is weer een heel andere discussie. En een andere politieke uitdaging. Daar gaat het hier niet om. Hier staan met name de belangen van kinderen centraal en voorop.
Daar zet ik me graag voor in. Wat vindt u? Is dit een goed idee? Kunnen we hiermee met zijn allen verder? Kunnen we dan verder samen werken en onze tijd en energie besteden aan zaken die echt belangrijk zijn? Zoals een betere toekomst voor al onze kinderen!

Ik ben van mening dat we hier in Dordrecht mee moeten beginnen. Dit omdat we een stad zijn met een rijk verleden en invloed op het gebied van vrijheid (in al haar vormen, zoals politiek en godsdienstig), vrijheidsstrijd, democratie, democratische beginselen en rechtstaat van ons mooie land." Tot zover deze overdenking van een creatieve Dordtenaar wiens gegevens bij de redactie bekend zijn.

Dit verkorte versie van dit voorstel is op 17 juni j.l. ook aangemeld bij / gemaild naar de SIS, Stichting Sint Nicolaas Intocht Dordrecht (via hun website).

Bron: Leendert Hoogvliet.