Oud-Dubbeldam geeft historie van eens het zelfstandige boerendorp al meer dan 35 jaar een gezicht
(door Hans Berrevoets)
DUBBELDAM - De erfgoedstichting Oud-Dubbeldam probeert de geschiedenis van het boerendorp - van alle eeuwen - levend te houden.
De komende aandacht voor het (historisch) feit, dat tot 30 juni 1970 Dubbeldam een zelfstandige gemeente was op het eiland is ook een kans om het bijzondere karakter uit te dragen.
In december 2020 komt ook alweer voor de 35 ste keer (!) een historisch boekje uit met tekst en foto's.
De stichting zorgt daarbij gelijk voor de traditionele Dubbeldamse kalender met foto's die het dorp in oude glorie laten zien.
De Dubbeldamse drukkerij RAD verzorgt dit traditioneel op de vertrouwde wijze.
Arie Sas is weer de samensteller hiervan, zo meldt de stichting op de eigen facebook pagina's.
Het boekje Dubbeldam door de eeuw heen is een begrip onder zeker de vaak oudere Dubbeldammers. Het heeft een oplage van duizend exemplaren en is los te koop bij drukkerij RAD en boekhandel Vos en van der Leer.
Donateurs
De stichting wordt gesteund door tussen de vijfhonderd en zeshonderd donateurs, maar er zijn steeds minder oude Dubbeldammers, die donateur zijn. De bewoners van de wijk van Dordrecht vanaf 1970 hebben steeds meer de overhand, alhoewel de stichting hoopt dat zij toch met de bijzondere historie van hun wijk kennis willen nemen. Als donateur krijgen de donateurs ook jaarlijks het boekje en de kalender in de bus.
De namen zoals de Rechte en de Kromme Zandweg doen nog denken aan historie van het dorp van toen, dat pas in 1816 een echte gemeente werd. Dat staat ook op het kombord dat vanaf 2014 te vinden is op het Damplein. Drie wethouders verzorgden toen de onthulling.
Promotie
De komende aandacht voor het feit, dat een halve eeuw geleden op 1 juli 1970 Dubbeldam een wijk werd van Dordrecht, is volgens voorzitter Frans van Efferen een positieve kans voor Dubbeldam-promotie. ,,We zijn begonnen in december 1984 met een expositie in het toenmalige gebouw van het wijkopbouworgaan. De initiatief groep oud-Dubbeldam - die het begin droeg - werd dankzij een bevriende notaris na twee jaar een erfgoed stichting."
Vrijwilligers droegen de erfgoedstichting vanaf het begin en vooral de periode in gebouw De Schuur staat met hoofdletters in de historie van de stichting.
Een hoogtepunt was eens zeven dagen Dubbeldams feest voor alle doelgroepen, jong en oud, in Dubbeldam.
De oranje optocht en de Dubbeldamse vlag zijn ook belangrijke onderdelen van het zichtbaar maken van het verleden.
Wethouders
Op dinsdag 30 juni om 12 uur zijn twee Dordtse wethouders, Maarten Burggraaf en Marco Stam te gast op het Damplein om nog een keer te markeren dat dan precies vijftig jaar geleden die dinsdag Dubbeldam de laatste dag zelfstandig was.
Dat levert tot de dag van vandaag verhalen op.
Het gemeentehuis of raadhuis aan de Dubbelsteynlaan was 30 juni 1970 nog vol in bedrijf, voordat de Dordtse burgemeester mr. J.J. van der Lee op 1 juli het Dordtse gemeentegezag kon vestigen.
Nelleke van Heeren
Die dag 30 juni van 1970 werd Nelleke van Heeren geboren. Haar vader Jan spoedde zich direct naar zijn eigen gemeente Dubbeldam om zijn dochter als laatste ingezetene van zijn Dubbeldam te kunnen inschrijven.
Nelleke van Heeren is altijd trots geweest op deze inzet van haar vader om niet in Dordrecht, maar net in Dubbeldam te zijn geboren. Haar ouders Jan van Heeren en Thea van der Weijden beschouwen zich dan ook als rasechte Dubbeldammers.
Het gemeentehuis of raadhuis is nu het kantoor van de Koning advocaten.
Trots
Het gevoel van trots op hun Dubbeldam zag je ook in de namen van het verenigingsleven terug en bij de eigen Hervormde kerk, die in de langste kerkelijke historie staat.
Dubbeldam heeft ook een eigen begraafplaats waarop als er geen corona meer is weer elk jaar kan worden stilgestaan bij de eregraven op de avond van de vierde mei.
De voetbalclub Dubbeldam staat ook in een lange geschiedenis. Dat geldt ook voor de Dubbeldamse oranjevereniging.
De denksport dammen valt zeker ook op. De damclub heette vroeger de eerste Dubbeldamse dam vereniging (EDDV) waaraan de naam van de familie Van der Weteringh nauw verbonden blijft.
In dagblad De Dordtenaar werd ook eens een foto afgedrukt van drie generaties dammende mensen van de familie, die vooral Jan en Arie als voornaam hadden. Arie jr. en Jan sr. en Jan jr. waren landelijke toppers. Voor wie het nog kan volgen: Arie jr. en Jan jr. Asz waren de zonen van de dampromotor Arie van de Weteringh, die weer Arie sr. was. De ouders van Arie sr. en Jan sr. waren ook op latere leeftijd gegrepen door de sport op de honderd ruiten.
Krant
,,Ze leerden blijkbaar eerst dammen en dan pas lezen en schrijven," noteerde de journalist in de krant om de liefde voor de damsport te duiden die gelijk op liep met de band met Dubbeldam.
Toen Arie jr.het Nederlands jeugdkampioenschap haalde, stond in alle pers- en nieuwsberichten dat hij een Dubbeldamse dammer was. Dordrecht bleef onbenoemd, alhoewel de feitelijke woonplaats Dordrecht was geworden. Dubbeldam blijft Dubbeldam. Als zij post verzonden of kregen werd zelfs gevraagd om als woonplaats Dubbeldam in te vullen. Dat zou voor de post ook geen enkele probleem zijn geweest op het juiste adres aan de Rechte Zandweg te vinden.
Annexatie
De Dubbeldamse geschiedschrijving noemt het einde van de zelfstandigheid van Dubbeldam een annexatie door de gemeente Dordrecht.
Overigens: In 1856 werden de zeer kleine, zelfstandige gemeentes De Mijl en Wieldrecht nog door Dubbeldam geannexeerd.
Met dank aan Oud Dubbeldam kan worden opgetekend: ,,Het boerendorp Dubbeldam omvatte het grootste deel van het eiland. De polders strekten zich uit van de rivier het Wantij tot aan de Dordtse Kil. De naam Dubbeldam is te verklaren als "dam in de Dubbel", een riviertje dat door de Groote of Hollandsche Waard liep.
In 1282 wordt de locatie voorhet eerst vermeld. Ergens in de veertiende eeuw krijgt het dorpje met de omliggende boerderijen de status van ambacht. Als in de nacht van 18 op 19 november 1421 de Sint-Elisabethsvloed een einde maakt aan de Grote of Hollandsche Waard, verdrinkt Dubbeldam met 17 andere dorpen.
De rechten op de ambachten bleven echter (zij het als dode letter) in stand en toen er in de zestiende eeuw in het gebied ten zuiden en oosten van Dordrecht weer gepolderd werd, kreeg Arend Cornelisz., burgemeester van Dordrecht en heer van (het eveneens verdronken) De Mijl, interesse in de rechten over Dubbeldam, die hij in 1554 van het gewest Holland als erfpacht verkreeg."
Polderen
Vanaf ca. 1560 begonnen hij en zijn opvolgers het gebied systematisch in te polderen. Het was van groot belang voor Dubbeldam om de grenzen vast te stellen, daar werd een commissie voor ingesteld. Landmeters trokken rond 1560 een 'ree' (grenslijn) tussen Dordrecht en Dubbeldam ter hoogte van ongeveer Reeweg-Oost.
De vier polders waar het ambacht Dubbeldam uiteindelijk uit zou bestaan waren: Oud-Dubbeldam, de Noordpolder, de Zuidpolder en de Aloïsenpolder. De polder Wieldrecht werd in 1659 een zelfstandig ambacht. Het dorp Dubbeldam werd in 1630 groot genoeg geacht voor een eigen kerk.
Voorstad
Pogingen werden in de jaren zestig ingesteld om het dorp zijn zelfstandigheid te laten behouden. Desondanks werd het tot voorstad van Dordrecht uitgegroeide dorp op 1 juli 1970 geheel aan Dordrecht toegevoegd. Ds wijk onderdeel uit van de oudste stad van Holland."
1871
In 1856 was ongeveer 3/4 deel van het Eiland van Dordrecht, Dubbeldams.
Vanaf 1871 werden herhaaldelijk stukken grondgebied door het uitbreidende Dordrecht geannexeerd. Om de aanleg van de spoorlijn naar Sliedrecht mogelijk te maken werd rond 1880 grond geruild met Dordrecht en het gebied rond 't Vissertje aan Dubbeldam toegevoegd.
Smalend kunnen oude Dubbeldammers nu nog zeggen: 'Het station van Dordrecht staat op het grondgebied van Dubbeldam'.
Dordrecht bleef groeien en had veel meer ruimte nodig. Ondanks pogingen in de jaren zestig van de vorige eeuw om het dorp - door het te doen uitgroeien tot een voorstad van Dordrecht - werd Dubbeldam in de nacht van 30 juni op 1 juli 1970 geheel aan Dordrecht toegevoegd.
Deze twee data worden precies vijftig jaar later nog eens gemarkeerd: In Dubbeldam voor 1 juli en in Dordrecht op 1 juli met medewerking van de in Dubbeldam wonende wethouder Piet H. Sleeking.
