Dordrecht kan komende zeven jaar drie mijlpalen rond broers De Witt herdenken
door Hans Berrevoets
DORDRECHT - De stad Dordrecht krijgt de komende zeven jaar nog drie grote kansen - mijlpalen dus - om de geschiedenis van de Dordtse broers Johan en Cornelis de Witt nationaal en wellicht internationaal te belichten.
Op 20 augustus 2022 is het precies 350 jaar geleden dat de broers beestachtig werden vermoord in Den Haag. Het blijft markant dat pas in 1918 (!) de herinnering aan de belangrijke landelijke inzet van de twee werd verbeeld in een standbeeld op de Visbrug.
Dat terwijl zij zeker in de periode van 1650 tot 1672 beeldbepalend waren in het bestuur van ons land en nauw zijn verbonden met de Dordtse historie.
Ben
Presentator Ben Corino van het programma Studio De Witt op RTV Dordrecht is de gangmaker achter herdenkingen bij het standbeeld. In 2017 en 2018 was er op 20 augustus een programma rond het standbeeld op de Visbrug.
De aandacht voor de broers geeft aan, dat er in de Dordtse Historische Kalender terecht aandacht is gegeven aan nog twee belangrijke jaartallen. In 2023 is het vierhonderd jaar geleden dat op 15 juni Cornelis de Witt werd geboren.
In 2025 kan er aandacht zijn voor de vierhonderdste geboortedag van Johan de Witt, die valt op 24 september.
Petitie
Dat de geschiedenis van de broers De Witt anno 2018 actueel, is duidelijk. Wouter van der Spoel en Aron Verplakke hebben met hun protest en petitie tegen een standbeeld voor Willem van Oranje (1533-1584) een gevoelige snaar weten te raken. Vijf (!) oud-wethouders hebben al meegetekend.
Honderden mensen laten weten als trotse Dordtenaren in de stad van Johan en Cornelis geen beeld van Willem van Oranje te willen hebben.
De belangstelling voor hun petitie richting gemeenteraad toont in elk geval aan dat er een breed draagvlak is in de stad om naar de toekomst toe meer rondom de broers te organiseren.
Ik zou willen pleiten voor een Johan en Cornelis de Witt wandeling door Dordrecht, waarbij ook het verhaal van hun vader en oud burgemeester van Dordrecht Jacob de Witt (1589-1674) kan worden betrokken. Jacob werd in 1650 nog door stadhouder Willem II gevangen gezet op slot Loevestein. Dat wordt door historici omschreven als een staatsgreep van een Oranje.
Synode
Overigens: Jacob de Witt was ook de penningmeester van de Dordtse Synode van 1618 en 1619. Bij alle activiteiten rond de herdenking van vierhonderd jaar Synode - die officieel 10 november beginnen - is er dus een link met de familie De Witt.
De De Witt wandeling zou in elk geval ook naar de Nieuwstraat kunnen leiden, want op de plek waar nu bioscoop The Movies te vinden is, stond hun Latijnse school. (nu het Johan de Witt gymnasium). Johan en Cornelis de Witt waren daarvan leerling toen Isaac Beeckman (1589-1637) er rector was. Hij bouwde er wellicht onder hun ogen ook het eerste Nederlandse weerstation.
De spanning tussen de familie De Witt en het huis van Oranje - zoals vaak onder woorden gebracht - heeft geen voedingsbodem bij vader des vaderlands Willem van Oranje.
Klok
Historicus Kees Klok gaf al aan dat er in tijd geen relatie kan zijn tussen het Dordtse verhaal van de broers en Willem van Oranje. Ik citeer: Natuurlijk, er werd, wat voortdurend in de discussie over het beeld gebeurt, een verband gelegd met de moord op de gebroeders De Witt. Een verkeerd verband. Willem de Zwijger heeft helemaal niets met die moordpartij te maken. Dordrecht is weliswaar 'de stad van Jan en Kees de Witt' en dat zou een argument kunnen zijn om hier geen standbeeld van koning-stadhouder Willem III neer te zetten, maar dat cadeautje is ons, voor zover ik weet, nog niet aangeboden.
In het AD De Dordtenaar heeft fractievoorzitter Kevin Noels van D66 laten weten juist wel plek is voor het standbeeld van de broers De Witt en Willem van Oranje: ,,Onze vaderlandse geschiedenis is ook iets moois. Dat past goed in een stad als Dordrecht. Het is niet zo dat we daarmee ontkennen hoe belangrijk Johan en Cornelis de Witt zijn geweest. Met een beeld van Willem van Oranje doe je dat stukje geschiedenis heus niet teniet.''
2012
Daarom heeft Dordrecht zich al in 2012 gemeld voor een standbeeld in de stad van de vader des vaderlands in combinatie met meer aandacht voor de vrije statenvergadering van 19 juli 1572. Daarom kon ook in 2015 door de Koning het museum Hof van Nederland worden geopend. Het nationaal militair museum in Soesterberg mag in een expositie rondom Willem van Oranje ook een directe koppleing met Dordrecht en 1572, toen hij tijdens een vergadering in Dordt weer als Stadhouder werd erkend
De gemeenteraad heeft in het verhaal van 1572 ook stevig willen investeren en debatten daarover werd al rond 2010 gevoerd. Mensen die dus tegen een standbeeld zijn voor Willem van Oranje in relatie tot 1572 zijn met hun actie dus pas vijf over twaalf begonnen. Zij hadden zich jaren eerder moeten roeren.
Mijlpalen
Wouter en Aron hebben iets anders bloot gelegd: Dordrecht kan niet om mijlpalen meer heen rond de broers De Witt in 2022, 2023 en 2025. De grondwaarden Vrijheid van geloof en vrijheid van geweten - die horen bij 350 jaar vrije statenvergadering van 19 juli in 2022 - zijn niet vanzelfsprekend.
Een nog steeds actueel voorbeeld is de zwarte bladzijde van 1672: Het is 20 augustus 2022 precies 350 jaar geleden is dat de broers werden vermoord. Historicus Ronald Prud'Homme van Reine is daar in zijn boek ook duidelijk over.
Anno 2018 wordt nog steeds wereldwijd een zware prijs betaald voor vrijheid van geweten en vrijheid van geloof. Een kleurrijke wereldstad als Dordrecht heeft in de eigen geschiedenis genoeg mogelijkheden voorhanden om dat voor het voetlicht te brengen. Laten we al snel mee beginnen om voor alle De Witt mijlpalen een goed fundament te leggen:
Hoe vieren en herdenken wij in 2020 achthonderd jaar stadsrechten en wellicht duizend jaar nederzetting aan de rivieren rondom het eiland van Dordrecht?
