Nieuwe aankoop: Pronken met Dordts glas
DORDRECHT - Dat Huis Van Gijn een uitgelezen glascollectie bezit, is een goed bewaard geheim. De collectie bevat naast roemers, berkemeiers en kelkglazen uit verschillende eeuwen, ook prachtige gelegenheidsglazen uit de 18de eeuw met gegraveerde voorstellingen. Dordrecht was in de 18de eeuw hét centrum van de diamantgravure op glas. De afgelopen jaren zijn spectaculaire aanwinsten aan de collectie toegevoegd. Meest recent is een gegraveerd kelkglas van Aert Schouman, dat met steun van de Vereniging Rembrandt, mede dankzij haar Willem en Mary Reus-de Lange Fonds en haar Themafonds Glas, kon worden aangekocht. Een bijzondere selectie van de glascollectie van Huis Van Gijn is nu te zien in het Dordrechts Museum, waar de glazen perfect aansluiten op de 18de-eeuwse schilder- en interieurkunst.
Met de aankoop in 2013 van het kelkglas De Wijndrinker uit 1743 ging een langgekoesterde wens in vervulling. 'Gegraveerde glazen van Schouman zijn zeldzaam: er zijn er slechts twaalf bekend', zegt conservator Wyke Sybesma. 'De meeste bevinden zich in museale collecties en komen daarom niet meer op de markt. Een kans die we dus met beide handen aangrepen.'
Inspirator Frans Greenwood
Dat de schilder en tekenaar Aert Schouman (1710-1792) ook glazen heeft gegraveerd, zal bij de meeste mensen onbekend zijn. Het graveren van glazen was geen broodwinning, maar een liefhebberij. De meeste graveurs waren rijke burgers die genoeg tijd en geld te besteden hadden. Enkelen waren (zilver)smid van beroep, Schouman was de enige kunstenaar onder de Dordtse glasgraveurs. Een van deze liefhebbers was de Rotterdammer Frans Greenwood (1680-1763), die in 1726 naar Dordrecht verhuisde. Deze douanebeambte van welgestelde komaf verzamelde kunst en boeken. Naast dichter was hij ook een zeer getalenteerde glasgraveur. Waarschijnlijk heeft hij Schouman en vele anderen bekend gemaakt met de diamantgravure.
Naast de aankoop van het kelkglas, door Aert Schouman gegraveerd, kreeg het museum via Kunsthandel Frides Laméris twee gegraveerde glazen uit een particuliere collectie in langdurig bruikleen. Een van deze glazen is van Frans Greenwood.
Gelegenheidsglazen
Gegraveerde glazen met voorstellingen en teksten werden niet zomaar gemaakt. Het zijn gelegenheidsglazen, die werden gebruikt voor het uitbrengen van een toost op speciale momenten. Dit toosten is een diepgewortelde traditie en in de 18de eeuw werd het mode het drinkglas te voorzien van een toepasselijke heilspreuk. Niet alleen besturen en overheden, maar ook particulieren lieten speciale glazen maken. Zo zijn er glazen om te drinken op het welvaren van de houthandel of de stad, op de kraamvrouw en het kind of op absente vrienden.
Special collections-vitrine
De collectie Dordrecht herbergt bijzondere deelcollecties die lang niet altijd zichtbaar zijn. Behalve glazen zijn er bijvoorbeeld Dordts zilver, textiel en porselein. Om deze deelcollecties te kunnen tonen, is in het Dordrechts Museum de kleine expositieruimte tussen de Van Strij- en de Schoumanzaal aangepast. De vitrine is verdiept, zodat er naast tekeningen en prenten ook voorwerpen getoond kunnen worden. Als eerste wordt nu de collectie 18de-eeuwse gegraveerde glazen gepresenteerd in deze schatkamer voor 'special collections'. Over twee jaar zal een andere deelcollectie centraal staan.
Van 20 februari t/m 17 september 2017 is er een grote tentoonstelling over Aert Schouman te zien in het Dordrechts Museum.
Beeldcredit: Aert Schouman, Kelkglas ‘De Wijndrinker’, 1743, diamantstippel- en lijngravure.
Dordrecht, Huis Van Gijn, aankoop met steun van Vereniging Rembrandt mede dankzij haar Willem en Mary Reus-de Lange Fonds en haar Themafonds Glas 2013.
