Menno ten Braak ontdekte al in 1935 (!) bijzondere talent van Dordtse tekenaar Jaap Beckman (1914-1992)

24 april 2016
Menno ten Braak ontdekte al in 1935 (!) bijzondere talent van Dordtse tekenaar Jaap Beckman (1914-1992)

DORDRECHT – Het is op 25 september 2017 een kwart eeuw geleden dat tekenaar en illustrator Jaap Beckmann (1914-1992) overleed. Een kans voor een herontdekking, want Jaap schreef vanaf 1946 in Dordrecht mee historie.

Jaap werd in die tijd  lid van teekengenootschap Pictura in Dordrecht, maar werd al daarvoor in 1935 (!) ontdekt door de legendarische Menno ten Braak (1902-1940 die hem op één lijn plaatste met de befaamde Jo Spier, die overigens in 1925 met de Dordtse Tineke van Raalte trouwde.

De Dordtenaar

Jaap was bij het grote publiek in Dordrecht vooral lange tijd vooral bekend door zijn illustraties in Dagblad De Dordtenaar dat op 1 april 1946 begon.. Hij schreef ook over kunst  op wat heet de legendarische pagina K in de krant. Daaraan is ook de naam van dichter en hoofdredacteur rond 1971 Jan Eijkelboom is verbonden.
,,Met Beckman” zei Jaap altijd, alhoewel iedereen hem Jaap Beckmann noemde als hij op zijn fiets ergens aankwam. Hij verstond als geen ander de kunst om nieuwe ontwikkelingen in de stad te vertalen uit ambtelijke stukken naar een leesbare tekening in de krant. Als hij dan op een plek ging kijken, kon Jaap ook opgaan is zijn observatie. Eens reed hij zelfs met pen en papier de sloot in. Dat werd dan ook netjes op de tekening in dagblad De Dordtenaar aangegeven waar

Soms ook geschreven als Jaap Beckman, is een tekenaar en stripmaker uit Dordrecht. Hij schreef en illustreerde kinderboeken als 'Bobo is niet bang' voor uitgeverij Novitas. In de jaren veertig en vijftig illustreerde hij Margaret Dicksons 'Een Jongen uit Thailand', Tine Brinkgreve-Wicherinks 'De Meiclub uit Kamperen', verschillende "rijmbeelden" en zondagschoolboeken. Hij was kunstkritikus voor het Dordrechts Nieuwsblad in de jaren vijftig.
In 1942-43 tekende Jaap Beckmann de stripboekjes 'Roeland, het Lelijke Rupsje' en 'Cecilia, de Circuspop' in de Kabouterboekjes verzameling van winkelketen De Bijenkorf.
Menno ten Braak – schrijver, cultuur criticus die op de avond van 14 mei 1940 zelfmoord pleegde toen de nazi’s Nederland hadden bezet – ontdekt Jaap al in 1935 (!).
Hij schrijft

Jaap Beckmann
De vier pagina's teekeningen, die in dit nummer worden gereproduceerd, zijn gewijd aan werk van den nog vrijwel onbekenden Nederlandschen teekenaar Jaap Beckmann (geb. 1914). Door toevallige omstandigheden viel mij een aantal schetsboeken van Beckmann in handen; en verbaasd als ik was door de overstelpende originaliteit van zijn fantasie en de zekerheid van zijn techniek, vroeg ik hem om enkele bladen ter reproductie in Forum. Het kan uiteraard slechts een zeer onvolledige selectie zijn; ik koos, om het samenvallen van fantasie en talent in dit werk zoo duidelijk mogelijk in enkele specimina uit te drukken, zoowel de geestige illustratie bij Gulliver's Reizen (met het collectief bombardement door de lilliputters op de hulpelooze massiviteit van den mensch) en enkele teekeningen uit den diensttijd, als de expressief geteekenden ineengedoken kerel met de handen in de zakken en enkele kleine, sierlijke ‘notities’, waarvan de schetsboeken wemelen. Een bijzonder nadeel voor Beckmann blijft desondanks, dat de onmogelijkheid van reproductie in kleuren mij de kans ontneemt eenige van zijn allerbeste teekeningen aan het licht te brengen; hun nuance wordt zoozeer door de kleur bepaald, dat de herleiding tot een gewoon cliché het effect sterk zou schaden.
Het werk van Jaap Beckmann heeft niets van de gemakkelijke commercialiteit, waardoor men met zulk een talent spoorslags carrière maakt; wat hij aan virtuositeit bezit, zeker niet minder dan Jo Spier, wordt aangevuld door een voorliefde voor de bijtende satyre à la Grosz. Het is mij daarom een voorrecht hem in dit tijdschrift gastvrijheid te mogen verleenen en hem met een enkel, gansch niet als deskundige ‘expertise’ bedoeld woord te mogen voorstellen.

M.t.B.

Meer over:
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.