"Burgemeester Van der Lee had halve eeuw geleden opdracht Dordrecht met cultuur weer op de kaart zetten"

DORDRECHT – Als waarnemend burgemeester van Gorcum ging historicus Govert Veldhuijzen gisteren uit spreken in Dordrecht. Hij opende de weekeinde expositie van kunstenaar Will Ferwerda, die in 1965 met zijn werk was verwijderd uit de Nieuwe Doelen in Gorcum.

Volgens Veldhuijzen zijn de opvattingen over kunst en cultuur in vijftig jaar veranderd. 

Om dat te illustreren las hij voor uit kunst opvattingen van zijn verre voorganger De Ridder van Rappard.  Deze burgemeester werd ook wel fatsoenrakker genoemd toen hij de kunst van Ferwerda vulgair noemde. ,,In Gorcum hoor ik de naam van de Ridder nog zeker twee keer per week vallen en niet alleen bij zestig jarige echtparen die ik bezoek”, aldus Veldhuijzen.

Als burgemeester citeerde hij liever de liberale staatshervormer Thorbecke, die rond 1850 al betoogde dat de overheid zich verre dient te houden van kunst en wetenschap.

Dordrecht moest overigens een halve eeuw geleden ook wel aan de slag met cultuur en kunst.

Volgens Govert Veldhuijzen begon op 1 januari 1966 mr. J.J. van der Lee als burgemeester met als opdracht – vanuit de provincie – om Dordrecht met cultuur en kunst weer op de kaart te zetten. 

Veldhuijzen kende die historie niet alleen als historicus, maar ook als oud-wethouder en ereburger van Dordrecht.   ,,Tot zijn overlijden enkele jaren geleden sprak Van der Lee ook altijd bij onze jaarlijkse bijeenkomst van Dordtse ereburgers. Hij was immers de oudste ereburger van Dordrecht”.Van der Lee trok om zijn kunst en cultuuropdracht waar te maken als kabinetschef mr. A.F.M.(Ton) Delemarre aan.

Ferwerda besloot daarom ook  naar Dordrecht te verhuizen waar hij aan de Voorstraat nog haast dagelijks in zijn atelier werkt.

In 1968 werd Delemarre de mede grondlegger van de Culturele Raad (CR) in Dordrecht en de eerste secretaris.  Het paste in de visie van mr. J.J. van der Lee, die ondanks zijn vertrek in 1973 uit Dordrecht met de stad en zeker het Dordrechts Museum verbonden bleef. Dordrecht werd dus bij zijn latenschap niet vergeten.

Veldhuijzen kende zijn  klassiekers bij de Ferwerda expositie ook, want hij wees tijdens zijn toespraak in expositieruimte Voorstraat 125 ook nog even op Ton Delemarre onder de toeschouwers.  

Wat kwam als nieuw, bleef niet. De zogeheten CR was landelijk een baanbrekende vorm van inspraak en medezeggenschap, maar rond 1981 vond de gemeenteraad dat de CR teveel op hun stoel ging zitten. De tijd van culturele vernieuwing vanuit het Hof werd afgesloten.

Volgend jaar is het dus 35 jaar geleden dat de Culturele Raad werd opgeheven als orgaan met van de gemeenteraad overgenomen bevoegdheden. . Ook de Jeugdraad, die in 1972 begon, ging ook die weg van opheffing. Inmiddels hebben jongeren met goedkeuring van de raad het plan opgevat om de Jeugdraad nieuw leven in te blazen. De Sportraad bleef wel overeind.

Van der Lee schonk na zijn overlijden in 2013 werk aan het Dordrechts Museum. Vrijdag was op een expositie in het museum, werk van verzamelaar Van der Lee te zien. Overigens: In toespraken in het museum benadrukten wethouder Piet Sleeking en museum diecteur Peter Schoon het belang van verzamelaars van kunst, die het Dordrechts museum in de loop van de historie al veel hebben geschonken. Ze vonden dat op die mensen zeker de aandacht gevestigd mag blijven en de kans ligt nu voor het oproepen.

Wat dat betreft, zou het een kwestie van cultuur historie zijn om de komst van de burgemeester met een opdracht, formeel op 1 januari 2016, niet te vergeten.

Het kan een aanleiding zijn tot geschiedschrijving en het vieren en herdenken van belangrijke culturele feiten in een halve eeuw. Will Ferwerda hield als maker van het blad AXI graag de samenleving een spiegel voor tussen 1972 en 1982. Dat blad AXI geeft net als de oprichting en opheffing van de Cultureel Raad zicht op een tijdsbeeld.  

De herinnering aan ereburger Van der Lee – die ook dierbaar blijft bij het Dordrechts Museum – kon zo het begin zijn van  culturele herdenking en geschiedschrijving. Tijdens de expositie van Ferwerda werden daarover trouwens al de eerste informele gesprekken gevoerd.