Vader Jan Andries en zoon Jens van der Vorm geven oorlog 75 jaar geleden op eiland van Dordrecht nauwkeurig weer

DORDRECHT - Jan Andries van der Vorm (overleden in 1999) en zoon Jens van der Vorm (overleden in 2010) hebben een website samengesteld, waardoor precies kan worden gevolgd hoe Dordrecht 75 jaar geleden een stad in oorlog werd. Van der Vorm sr. begon ermee en hij kreeg steun van zoon Jens. Zij spraken niet alleen met mensen aan de Nederlandse zijde, maar gingen ook naar bronnen aan Duitse kant toe.

Dordt Open Stad is op internet te volgen met veel details. Ook andere sites maken gebruik van de informatie uit Dordrecht. Een deel van het werk wordt levend gehouden door Eline van der Vorm, kleindochter en dochter van.

Op vrijdag 10 mei 1940 begon de oorlog. Radio Rijnmond heeft er zelfs bulletin van gemaakt om de ontwikkeling van de oorlog dag voor dag te kunnen volgen.

Info van de site:

Met de benaming "open stad" wordt in het militaire krijgsbedrijf aangeduid, dat een stad niet door troepen is bezet noch in staat van verdediging is gebracht. Die situatie was van toepassing op Dordrecht aan het begin van de Duitse inval op 10 mei 1940. In de dagen daarna vormde Dordrecht en het omliggende gebied het toneel van zware gevechten, waarbij duizenden militairen waren betrokken.

Op 10 mei 1940 daalden Duitse parachutisten ten noorden en ten zuiden van de bruggen bij Moerdijk en Zwijndrecht. Die vitale oeververbindingen werden bezet met de bedoeling, een corridor te vormen voor de oprukkende Duitse Negende Pantserdivisie. Voorzien was om via Moerdijk - Zwijndrecht - Rotterdam naar Den Haag op te rukken. Vier jaar later volgden de geallieerden een vergelijkbaar scenario in ons land bij de operatie Market Garden.

De Nederlandse landmacht reageerde met de Lichte Divisie. Deze grotendeels mobiele strijdmacht werd uit s’Hertogenbosch naar Alblasserdam gedirigeerd met de bedoeling, over de Alblasserdamse brug naar het vliegveld Waalhaven door te stoten.

Dat mislukte, waarop de divisie werd overgezet naar het Eiland van Dordrecht. Op 12 mei gingen Nederlandse militairen in de aanval om de verbinding tussen de Moerdijkbruggen en de Zwijndrechtse bruggen te bezetten.

Vrijwel gelijktijdig dirigeerden de Duitsers versterkingen van parachutisten en luchtlandingstroepen van Waalhaven naar Dordrecht om de Nederlandse dreiging af te wenden. Op 13 mei kwamen Duitse tanks en pantserwagens eveneens in actie, waarop de Lichte Divisie zich terugtrok op Papendrecht. Daags daarna volgde de capitulatie na het bombardement op Rotterdam.

De strijd in en om de stad was in enkele opzichten vergelijkbaar met die aan de Grebbeberg. Wat omvang, intensiteit en aantallen ingezette militairen betrof, werd de mei-oorlog van 1940 overwegend gestreden in Dordt en aan de Grebbe.

Weergave
Gedurende ruim dertig jaar heeft Dordtenaar Jan Andries van der Vorm (1929-1999) zich in diens vrije tijd intensief bezig gehouden met de geschiedschrijving van de meidagen in Dordt. Het resultaat was de uitgave Dordt Open Stad (1970) en diverse bijdragen aan andere documentatie, waaronder de trilogie Opmars naar Rotterdam van E.H. Brongers.

Vervolgens werd in de periode 1970 - 1999 een vervolgmanuscript gemaakt over de strijd op het Eiland van Dordrecht. Dat manuscript is niet voltooid. Het internet biedt nu de mogelijkheid, om beide documentaties toegankelijk te maken.

Geschiedenis blijkt een voortdurend proces te zijn, dat soms meer vertelt over de tijd waarin ze wordt geschreven dan over de tijd die ze beschrijft. De waarheid weergeven is tevens bedoeld als virtueel monument uit respect voor de grote offers van de strijd. In die zin is Dordt open Stad ook een open bron voor iedereen die de werkelijkheid van toen wil bestuderen.

Bronnen
Het mag tot de verdiensten van de auteur worden gerekend, dat hij zich niet snel tevreden stelde met het louter weergeven van diens bronnen. In veel gevallen bleek de feitelijke toedracht nogal af te wijken van sommige verklaringen. In de loop der tijd vervagen de feiten en komen persoonlijke meningen soms wat prominenter naar voren. Door een moeizaam verificatieproces van hoor en wederhoor, reconstructies ter plaatse en veel gesprekken met getuigen zowel aan Nederlandse als aan Duitse kant, ontstond het beeld dat in deze documentatie is weergegeven.

Bijdragen
Deze website is tevens een uitnodiging om bijdragen te leveren aan de geschiedschrijving. Ongetwijfeld bevatten particuliere archieven nog foto’s van de gebeurtenissen in Dordt in de meidagen van 1940. De samenstellers doen hierbij een oproep, om die beelden te mogen digitaliseren. De eigenaar hoeft er dan geen afstand van te doen, omdat de tegenwoordige techniek ons nu in staat stelt om historische beelden desgewenst aan huis te komen scannen. Wij nodigen belangstellenden ook uit, om de beelden die voor ons nog als "onbekend" zijn weergegeven, te voorzien van commentaar.

Meer meidagen 1940
Belangstellenden maken wij graag attent op www.grebbeberg.nl en op www.mei1940.nl. Deze sites hebben als voorbeeld gediend voor dit project, dat belangeloos werd gerealiseerd door Rutger Bol, Eline van der Vorm en Jens van der Vorm-de Rijke.

Opgedragen aan Jan Andries van der Vorm, wiens onschatbare werk virtueel voortleeft ter nagedachtenis aan de tallozen, die nimmer zijn vergeten.