Lezing Dr. Cees Esseboom over Rumfordse soep en andere vormen van Armenzorg
DORDRECHT - Vrijdag 10 oktober a.s. zal Dr. Cees Esseboom, eind redacteur van “Spijzig de armen, Rumfordse soep in Dordrecht (1801-2001) een lezing houden over Rumfordse Soep en andere vormen van armenzorg in de periode 1800 – 2000 op de zolder van het Dordts Patriciërshuis. Vanaf 19u is men welkom. Om 20u start de lezing. Na de lezing kunt u de tentoonstelling over de Rumfordse soep bekijken en onder het genot van een hapje en een drankje napraten.
Het zal niemand verbazen dat het vertrekpunt van de lezing de activiteiten betreft die de Commissie tot Uitdeeling van Rumfordsche Soep vanaf het begin van de 19e eeuw (1801) ontplooide. Tijdens de eerste week van Oktober 2014 zijn er immers in het kader van de viering 200 jaar Koninkrijk der Nederlanden soepuitdelingen die inspelen op deze vorm van particuliere liefdadigheid tijdens het winterseizoen in Dordrecht.
In de loop van de 19e eeuw blijkt zich een drietal vormen van liefdadigheid te ontwikkelen, die van de diaconieën, een bescheiden optreden van de burgerlijke autoriteit en vooral de liefdadigheid van particuliere instellingen. De laatstgenoemde liefdadigheid was in die eeuw de voornaamste. Naast de genoemde Commissie blijken vele tientallen verenigingen, stichtingen zich bezig te hebben gehouden met de zorg voor de minderbedeelde Dordtenaren.
De lezing zal ingaan op het streven naar een doelmatige armenzorg, liefst een zorg van een kortstondig karakter en zeker niet voor gezinnen of personen van wie van te voren vaststaat dat er geen verbetering zal optreden. Adequate armenzorg richt zich op drie elementen: het fysieke, het intellectuele en het morele aspect van een persoon. Wanneer die elementen worden gesteund en ontwikkeld, zullen er gezonde, ijverige, positieve personen komen die mede door een behoorlijke schoolse ontwikkeling en een gezond arbeidsethos tot waardevolle landgenoten uitgroeien. Dat was althans de gedachte in de 19e eeuw. Om dit te realiseren kwam er naast diverse vormen van bedeling ruimte voor armenscholen, tussenscholen, gratis geneeskundige hulp en werden uitleenbibliotheken gesticht en lezingen georganiseerd.
Het begin van de 20ste eeuw wordt gekenmerkt door de komst van belangrijke sociale wetten om uiteindelijk per 1 januari 1965 voor de minderbedeelden te culmineren in de Algemene Bijstandswet. Vanaf dan is bijstand een recht geworden en het verlenen ervan ligt nu bij de Overheid. Maar betekent dit dat de zorg voor mensen minder noodzakelijk is?
De periode 1800-2000 overziende kan worden vastgesteld dat het particuliere initiatief voor het verstrekken van liefdadigheid tot 1965 het belangrijkst was. Ook in 2014 is het werk door vrijwilligers en particuliere organisaties echter onmisbaar bij het bieden van hulp aan Dordtenaren die door welke oorzaak dan ook rond de armoedegrens hun bestaan hebben. De Algemene Bijstandswet en de Bijzondere Bijstandswet blijken regelmatig aangevuld te moeten worden voor het aantrekkelijke kleine beetje extra in het bestaan. Daar speelt het particuliere initiatief met de hulp van vele vrijwilligers nog altijd op in, evenals de zorg die vanuit kerkelijke organisaties wordt verleend.
Dr. Drs. Drs. C. (Cees) Esseboom is econoom, onderwijshistoricus en onderwijskundige. Hij is verbonden aan de Erasmus School of Accounting & Assurance van de Erasmus universiteit. Hij publiceert op het terrein van de algemene en bedrijfseconomie, lokale onderwijsgeschiedenis en de (regionale) geschiedenis van Dordrecht. Samen met Herman A. van Duinen vormde hij tot juni 2011 de redactie van het tijdschrift en het jaarboek van de Historische Vereniging Oud-Dordrecht.
