Dordtse onderzoekers leverden bijdrage aan het onderzoek naar de “Velser affaire”
DORDRECHT - Op zaterdag 2 november werd na een gedegen wetenschappelijk onderzoek het boek over de “Velser affaire” gepresenteerd in de schouwburg van Velzen. De “Velzer affaire” draaide om geruchten die er onder andere op wezen dat communistische verzetsstrijders in de regio Haarlem bewust door diverse autoriteiten aan de Duitsers zouden zijn uitgeleverd om zo een communistische machtsovername voor te zijn. Onderzoeker Maarten-Jan Leentvaar van de Dordtse Max van Pelt stichting was de historicus Dr.Bas von Benda-Beckmann behulpzaam bij dit voor de geschiedschrijving belangrijke onderzoek.
Samen met zijn collega Kees Robbemond vond Leentvaar enkele bijzondere documenten over het opsluiten en observeren van communistische verzetsstrijders in de regio Zuid Holland Zuid. Deze activiteiten werden uitgevoerd door het verzet in de nadagen van de Duitse bezetting. Leentvaar legt uit; “Uit de berichten en andere documenten blijkt dat in de laatste maanden voor de bevrijding actief inlichtingen over communisten en hun bewapening werden vergaard door de binnenlandse strijdkrachten in deze regio. Kort na de bevrijding op 15 mei 1945 werd de commandant van de illegale “inlichtingendienst Alblasserwaard”, ene “Loek”, vastgezet in de Willemskazerne te Gorinchem, waar allerlei collaborateurs zaten opgesloten. Hij werd ervan beschuldigd wapens te verzamelen voor communistische actie. Hij wist uit de kazerne te ontsnappen en toen hebben zij zijn echtgenote maar opgesloten.”
Volgens historicus Von Benda-Beckmann is dit een goed voorbeeld van de angst die er heerste voor een communistische machtsgreep. Dit is een stukje geschiedenis waar tot nu toe nog maar weinig over bekend was. De geallieerden die de wapens voor het verzet dropten, deelden die angst voor een revolutie totaal niet, ontdekte de historicus. Bewijs voor een complot op regeringsniveau om communisten te elimimineren heeft Von Benda-Beckmann niet kunnen vinden en hij maakt het aannemelijk dat zo’n samenzwering waarschijnlijk nooit heeft bestaan.
Een van de in het nieuwe boek opgenomen documenten werd door de Dordtse onderzoekers van de Max van Pelt stichting aangetroffen in het privé archief van CDA politicus en verzetsman Maarten Schakel. “Schakel was aan het einde van de oorlog commandant van het verzet in de Alblasserwaard. Hij was een commandant die voor zichzelf ook grote risico’s nam en hij liet de gevaarlijke werkzaamheden niet alleen door zijn ondergeschikten opknappen. Hij verloor zijn broer in het verzet en werd de dag voor zijn eigen executie uit een politiecel in Schoonhoven bevrijd door zijn kameraden”, vertelt Leentvaar.
De Dordtse onderzoekers zien in de onderzoeksresultaten van de “Velser affaire” soms wel overeenkomsten met de Dordtse oorlogsgeschiedenis.
“Collaborateurs werden opgenomen in de leiding van het verzet in de nadagen van de oorlog. Zij werden na de bevrijding aangesteld om andere collaborateurs op te sporen en te laten berechten. Hierdoor zijn veel onderzoeken waarschijnlijk nooit van de grond gekomen en zijn waarschijnlijk veel zaken om diverse redenen geseponeerd. Von Benda-Beckmann heeft als ervaren historicus veel feiten over dit soort beschuldigingen op een rijtje kunnen zetten en hij heeft dit omgezet in een goed leesbaar en zeer onthullend verhaal. Dit onderzoek en de publicatie is van grote waarde gebleken voor de nabestaanden en voor ieder die is geïnteresseerd in de geschiedenis. Het onderzoek van Benda-Beckmann kan een voorbeeld zijn voor een Dordts onderzoek naar de vragen die nog open staan. Tot nu toe ontbreken de middelen om een dergelijk wetenschappelijk onderzoek van de grond te krijgen en een wetenschappelijk onderzoek is nodig. Onze onderzoekers hechten aan zorgvuldigheid en waarheidsvinding”, aldus Leentvaar
Voor meer informatie kunt u de website www.verzetinenomdordrecht.nl raadplegen.
