Max van Pelt Stichting op de bres voor onbekend verzet

05 mei 2013
Max van Pelt Stichting op de bres voor onbekend verzet

DORDRECHT - De Max van Pelt stichting wil graag een vrij onbekende verzetsgroep in herinnering brengen. De Geheime Dienst Nederland was in de regio Dordrecht zeer actief en zou als eerste gegevens aan de geallieerden hebben verzonden over hoge Duitse officieren het park Merwestijn. Het park werd in oktober 1944 gebombardeerd.

Het ontstaan 
De GDN kwam voort uit de niet gearresteerde leden van de verzetsgroep Albert. De groep Albert was een inlichtingennetwerk van de Ordedienst.Dit netwerk werd op 20 juli 1943 grotendeels opgerold door toedoen van de V-Mann Anton van der Waals. Verzetsman Joep Jansen wist met enkele collega illegalen aan arrestatie te ontkomen en begon meteen met het opzetten van een nieuwe inlichtingendienst. Begin oktober 1943 gaf Jansen zijn inlichtingendienst de naam Geheime Dienst Nederland.  
 
Het hoofdkwartier kreeg de naam Centraal Bureau (C.B.) Nederland werd opgedeeld in regio’s of rayons en elke regio kreeg een eigen bureau en eenbureauhouder. Via koeriers werden de gegevens via een vaste route naar het C.B. gebracht te Amsterdam. Het C.B. zorgde voor het overseinen en overbrengen van de berichten naar Bureau Inlichtingen in Londen en later Eindhoven. Tevens gaf de GDN berichten door aan verschillende verzetsgroepen.Rotterdam, Dordrecht en Zuid Holland vielen onder de Westroute. De bureauhouder in Rotterdam kreeg de vaste naam “Eduard” achtereenvolgens waren de heren F.M. Beukers en de student aan de zeevaartschool A.M. Overwater en D.P. Rietkerk hier bureauhouder.De heer A.M. Overwater (Eduard 2) bouwde bureau Rotterdam uit tot de grootste van alle bureau’s. Bureau Rotterdam had meer dan 100 medewerkers. 
 
Regio Dordrecht 
Volgens het boek “De Geheime Dienst Nederland”, geschreven door de heren W.G.Visser en A.M. Overwater, was het bureau Dordrecht, dat ook de regio Zuid Holland Zuid omvatte eerst bemand door ene “Arend”. Vermoedelijk was dit de schuilnaam van dhr.van Es. "Arend" was eerst werkzaam in Groningen, dit duurde tot midden 1943. In Dordrecht wist “Arend” een kleine kring van medewerkers rond zich te verzamelen.In 1944 werd de gehele groep opgepakt. De oorzaak van de arrestaties is tot nu toe niet bekend. De chef van de Westroute, waar Dordrecht onder viel, kwam medio 1943 in contact met Bob Schotel uit Zwijndrecht (Louis).
 
Schotel werd hierna bureauhouder te Dordrecht. Deze jonge stuurman der koopvaardij stond bekend als een van de beste bureauhouders en hij gaf veel berichten door. Zijn laatste bericht was van 26 april 1945. Schotel was ook nog verantwoordelijk voor de frontspionage, die rond die tijd een belangrijk deel van het grote rayon omvatte. De plaatsvervanger van Schotel, genaamd Louis 2, volgde hem op als bureauhouder toen de frontspionage door de oorlogshandelingen te veel tijd ging vergen. Schotel bleef wel toezicht houden op het bureau Dordrecht. Na de bevrijding werd hij onderscheiden met de bronzen leeuw. Bob Schotel werd slechts 35 jaar, hij overleed in Schotland op 9 januari 1957. Verdere medewerkers van Schotel waren; mevrouw D.V. Kamerman, naaste medewerkster en later echtgenote van Schotel en de verzetsman Luuk Kuijper.  
 
Bombardement park Merwesteijn 
Van de zaken waar bureau Dordrecht aan werkte is weinig bekend. Een verslag van “Koos” Waalwijk van Doorn over de aanloop tot het bombardement op park Merwesteijn in oktober 1944 is wel bewaard gebleven. In dit document doet “Koos” verslag van zijn observatie van in het Merwesteijnpark samentrekkende Duitsers,behorend tot de Fuhrungsstab van het 15e Duitse legerkorps, dat op dat moment terugtrok uit Zeeland. Als jongen van 17 jaar zag hij tanks het park inrijden. Toen zag hij luxe militaire auto’s hetzelfde doen. In de auto’s zaten hoge Duitse militairen. Hij zag het hele gebeuren toen hij naar eigen zeggen onderweg was naar twee ondergedoken joodse meisjes om voedselbonnen te brengen.
 
Hij is gewoon zijn weg naar dit adres vervolgd. ‘s Nachts is hij het park ingeslopen, een moment van doodsangst diende zich aan toen “Koos” op een takje trapte en een Duitser, die bezig was met een camouflagenet, keek meteen nerveus zijn richting op. Via een grote boog wist hij via de tuin van een van de huizen aan de Singel het hele toneel te verlaten. Het was best gevaarlijk. De Duitsers krioelden als een hoop mieren nerveus door elkaar. De volgende dag deed “Koos” verslag aan Bob Schotel (Louis). Op 19 oktober 1944 zag “Koos” Typhoons van de RAF laag overkomen en hij wist meteen dat deze vliegtuigen voor het park kwamen. 
 
In 1990 hoorde hij dat een goede schoolvriend van hem meevloog om de weg te wijzen aan de vliegers. Volgens “Koos” is in 1989 in Londen door een oud-Engelandvaarder en GDN-lid, geconstateerd dat het bericht van “Koos” als eerste was ingeboekt. De groep “Albrecht” en enige anderen stuurden ook berichten door over de Duitsers in het park. Dit was een bewuste tactiek van de geallieerde inlichtingendiensten om inlichtingen op betrouwbaarheid te controleren. Om deze reden claimen meerdere inlichtingengroepen het bombardement op park Merwesteijn. 
 
Bronvermelding:  
“De Geheime Dienst Nederland” door W.G. Visser en A.M. Overwater, 1989 - Verslag van Dr. Waalwijk van Doorn “Koos”(Met dank aan Theo Berendsen) - Vraaggesprek M.Leentvaar met dhr. A.M. Overwater “Eduard 2”, 2013 - Diverse telefoongesprekken tussen M.Leentvaar en dhr. A.M. Overwater “Eduard 2”, 2013 - Guerillia in Rotterdam door van der Pauw, 1995  
 
M.Leentvaar (2013) 
 
De Max van Pelt stichting krijgt geen overheidssubsidie en is zodoende afhankelijk van giften en schenkingen en legaten. Wilt u ons helpen om onderzoek te doen ? Wellicht kunt u dan een een maandelijkse of eenmalige schenking overwegen. Rabobank: 181057204 t.n.v. Max van Pelt stichting Telefoon: +316-31916093 KvK-nummer: 55843638 Rabobank: 181057204 t.n.v. Max van Pelt stichting  
 
Bezoek ook onze website: www.verzetinenomdordrecht.nl
Meer over:
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.