'Durf het accent te verleggen van ziekte naar gezondheid'

DORDRECHT - De gezondheidszorg dreigt ten onder te gaan aan haar eigen succes. De kosten blijven stijgen, maar de vraag óók. Om het systeem betaalbaar te houden, moeten politici fundamenteel anders naar de zorg gaan kijken. Daarvoor pleitte bestuursvoorzitter Pier Eringa van het Albert Schweitzer ziekenhuis tijdens het 'Drechtstedendebat' in Dordrecht op 10 april.

“Maak keuzes en toon moed, verplaats het accent van ziekte naar gezondheid”, hield hij voor aan de aanwezige Tweede-Kamerleden Keijzer (CDA), Koolmees (D66), Krol (50Plus), Dijkgraaf (SGP), Van Ojik (Groenlinks), Servaes (PvdA), Leijten (SP), Harbers (VVD) en Schouten (ChristenUnie). Eringa was een van de eregasten tijdens het regionaal maatschappelijk debat over bezuinigingen, met de titel ‘Hebt u nog wat te zeggen over uw geld?’.

Trots zijn
Eringa somde op waar nu meestal de nadruk ligt in het politieke debat over de (ziekenhuis-)zorg: er zijn te veel ziekenhuizen, er zijn te veel behandelingen, die zijn bovendien te duur, er zijn te veel incidenten, medisch specialisten verdienen te veel, de huisarts moet meer taken op zich nemen voor minder geld. Eringa: “De politiek legt het accent op het totale zorgsysteem dat niet zou voldoen. Ik vind dat geen goede benadering. We hebben juist alle reden om trots te zijn op onze zorg, die misschien wel de beste in Europa is.”

Mondiger
Volgens de ziekenhuisdirecteur schuilt daarin ook een valkuil. “Er wordt te veel geconsumeerd van die goede zorg. De kwaliteit is zo hoog, dat er aldoor méér en nieuwe vraag ontstaat. Artsen worden steeds knapper en kunnen meer. De patiënt wordt mondiger en ouder en heeft vaak meerdere ziektebeelden tegelijk. Het ziekenhuis bezit betere diagnoseapparatuur, waardoor afwijkingen aan het licht komen die vroeger ongezien bleven.”

Belonen
Om onder die omstandigheden toch verantwoord te kunnen blijven werken, riep Eringa de volksvertegenwoordigers op om financiële prikkels in de gezondheidszorg om te draaien. “Het verrichten van meer behandelingen en meer onderzoeken wordt nu financieel beloond: doe je meer, dan krijg je meer. Ik vind dat onjuist. Eigenlijk zou het voorkomen van behandelingen moeten worden beloond, zowel richting dokters en ziekenhuizen als naar de patiënten toe. Verplaats het zwaartepunt van ziek zijn naar gezond zijn!”

Kritischer
Het ziekenhuis is bereid om daar een verantwoordelijkheid in te nemen, zei de topman. “Ik beloof de Kamerleden dat ik werk maak van het tegengaan van onnodige, of onnodig lange, ziekenhuisopnames. We kunnen kritischer zijn als het gaat om de vraag welke operaties echt nodig zijn. Dokter en patiënt zouden daarover ook met elkaar in gesprek moeten gaan.” Op het gebied van samenwerking en taakverdeling tussen ziekenhuizen onderling én van ‘slimmer werken’ binnen het ziekenhuis, worden volgens Eringa op dit moment al belangrijke stappen gezet.

Drempels
Maar de politiek moet de zorginstellingen wel helpen door de randvoorwaarden te scheppen. “Ga preventie belonen. Wie gezond leeft, komt minder snel in het ziekenhuis terecht. Beloon verstandig gedrag van de patiënt door middel van korting op premies. Durf drempels op te werpen om onnodige zorgconsumptie te voorkomen, bijvoorbeeld in de vorm van extra eigen bijdrage. Zwengel de maatschappelijke discussie aan over de vraag of alle zorg die voorhanden is, ook altijd voluit geboden moet worden. Stimuleer, of verplicht scholen om meer te doen aan leren over gezondheid, beweging en voeding.”

Toewijding
Eringa illustreerde zijn betoog met enkele cijfers: "16,8 miljoen Nederlanders zijn samen goed voor 2 miljoen ziekenhuisopnamen per jaar. Het aantal polikliniekbezoeken per jaar is zelfs hoger dan het aantal inwoners van Nederland: 20 miljoen. Elke Nederlander consumeert ter waarde van 3000 euro aan zorg en dat bedrag is stijgend. Toch is het aantal medisch specialisten, 13.500, relatief lager dan in de ons omringende landen. Op een hele enkeling na, die helaas sterk uitvergroot wordt in de media, zijn dit hardwerkende professionals die met vakmanschap en toewijding hun patiënten behandelen."

Wie de getallen op zich laat inwerken, kan de problemen onmogelijk alleen toeschrijven aan de aanbodkant of aan het systeem, aldus Eringa: "We moeten ons met z’n allen afvragen of het met de vraag niet wat minder kan. Politiek, durf dit te benoemen!”