Grote Kerk Dordrecht vastgelegd als middelpunt voor vierhonderd jarige herdenking Dordtse Synode
door Hans Berrevoets
DORDRECHT – De Grote Kerk van Dordrecht is al geboekt voor 2018 en 2019, waar dan wordt herdacht dat vierhonderd jaar geleden de internationale conferentie Dordtse Synode werd gehouden. Op 13 november 2018 wordt erbij stil gestaan dat precies vierhonderd jaar geleden de synode werd geopend in de Grote Kerk.
Op 6 mei 2019 worden net als op 6 mei 1619 weer de Dordtse leerregels voorgedragen. De kerkrentmeester van de Grote Kerk, Ton Bok, heeft deze afspraken alvast vastgelegd in de agenda met het bestuur van de stichting Reformatie Instituut Dordrecht (RID).
Deze stichting met prof. James Kennedy als voorzitter wil zo breed mogelijk de internationale topconferentie tijdens het twaalf jarige bestaan – die als Dordtse Synode in de geschiedenisboeken staat – herdenken. Ook wordt gekeken hoe de gebeurtenissen toen een actuele plek anno 2018-2019 kunnen krijgen.
Ook de gemeente Dordrecht zit op dat spoor. In het historisch Hof komt vanaf eind 2014 een permanente expositie rond de Synode. Ook in de Grote Kerk zal vanaf 2013 al een expositie worden in gericht. Verder onderzoekt de gemeente de mogelijkheden om rondom de Synode herdenkingen een Europeese topontmoeting naar Dordrecht te halen.
RD
Voor het Reformatorisch Dagblad (RD) was het vandaag al groot nieuws, dat de Grote Kerk voor over zes tot zeven jaar al is vastgelegd voor de herdenking. Op weg daarheen worden nog nationale synodes verwacht in de kerk in 2013 (25 en 26 oktober) en in 2016. De Dordtse leerregels als besluit op de synode om leergeschillen te beslechten werden begin 2012 ook in Dordrecht besproken tijdens lezingen in de Lutherse kerk. De burgemeester van Oudewater Pieter Verhoeve droeg de organisatie en het RD deed daarvan uitgebreid verslag.
De Dordtse leerregels zijn en blijven voor de lezerskring van het RD zeer belangrijk net zoals de Statenbijbel, nieuws over de Dordtse Synode en andere publicaties vaak onder de noemer: Dordt vandaag. Vooral voor de tweede wereldoorlog werd van de dominees in de fractie van de SGP gezegd en geschreven dat zij in de tweede kamer het onversneden Dordts geluid lieten horen.
De huidige fractievoorzitter Kees van der Staaij zei eens tijdens een werkbezoek aan Dordrecht dat hij ervan uit gaat dat voor bijna alle collega’s in het parlement Dordt niet meer die betekenis heeft.
Gezindten
Voor de gereformeerde gezindten vormen de Dordtse leerregels nog steeds actuele richtlijnen voor het geloof.
Ds. J.M.J. Kieviet van de Singelkerk (Christelijk gereformeerde kerk Dordrecht centrum) wees toen in zijn lezing in de Lutherse kerk op het belang van de datum van 6 mei 1619-2019.
,,Op 6 mei 1619 werden in een overvolle Grote kerk de leerregels voor de eerste keer in het openbaar voorgelezen. Dat was een bijzondere gebeurtenis", aldus de predikant.
Daarop ontstond het idee om die regels wederom - DV zo wordt gezxegd - voor te dragen in een passend programma precies vierhonderd jaar na de eerste openbaar making. Daarom is de datum 6 mei 2019 door de stichting Reformatie Instituut Dordrecht (RID) vastgelegd.
Het RD meldt ook: De gemeente heeft al laten weten „klaar” te zijn voor de herdenking van 400 jaar Dordtse synode. „De stad mag trots zijn op dit gebeuren en gastvrijheid uitstralen naar de vele bezoekers die straks dit evenement bezoeken”, aldus wethouder P. Sleeking. De Grote Kerk is inmiddels bezig met de voorbereiding van een speciale expositie, terwijl ook het erfgoedcentrum Hof van Dordrecht volop aandacht aan ”400 jaar Dordtse synode” gaat besteden.
De synode is ook belangrijk voor de ontwikkeling van de Nederlandse taal, die werd gevormd door het besluit en uitwerking van de vertaling van de bijbel in het Nederlands van toen en zo werd ook in Dordrecht de Statenbijbel geboren. Met ook het nationaal onderwijs in de stad ziet de gemeente op dat punt ook veel mogelijkheden. De Dordtse Synode bevestigde ook het gereformeerde geloof als staatsgodsdienst en andere richtingen waren soms verboden en gingen wel vader in schuilkerken. De Lutherse kerk, waar over de Dordtse leerregels werd gesproken, kreeg pas in 1689 van de gemeente Dordrecht ruimte om zich officieel te vestigen. De remonstranten moesten tijdens de Dordtse Synode de kerk verlaten. Over hun verhaal werd toen anders gedacht als in de loop van de jaren.
Hun voorman toen, Prof. Jacobus Arminius, werd in 1559 geboren in Oudewater en zijn familie werd voor een groot deel uitgemoord, toen de Spanjaarden Oudewater aanvielen in 1575. Dat kwam omdat de stad zich op 19 juli 1572 solidair had verklaard met de strijd voor vrijheid op de eerste vrije Statenvergadering in Dordrecht. Ook deze historische feiten zijn de burgemeester van Oudewater – Pieter Verhoeve – niet ontgaan en hij vindt het historisch juist dat jaarlijks in augustus in kerken in Oudewater wordt stilgestaan bij de moord op de bevolking van Oudewater. Binnenkort is deze Dordtenaar met zijn gezin ook officieel inwoner van de Hollandse stad Oudewater in de provincie Utrecht.
Arminius maakte overigens zelf de Dordtse Synode niet meer mee - hij overleed in 1609 - ,maar zijn naam is er wel mee verbonden want hij had een leergeschil met college professor Gomarus ook van de Leidse universiteit. Gomarus trok aan het langste eind, toen. Het verhaal van de Remonstranten en hun pijn in de geschiedenis hoort ook bij 2018-2019. . Voorgangers van de Remonstrantse kerk krijgen ook de ruimte om voor te gaan in de Grote Kerk van Dordrecht was toen en over enkele jaren de grote bijeenkomsten zijn rond de Dordtse Synode.
Reformatie Instituut Dordrecht en de Dordtse Synode ( verklaring Andre Diepenbroek namens bestuur RID)
In het Dordrechts Museum was donderdagavond 6 december een startbijeenkomst over historische mijlpalen op weg naar achthonderd jaar stad en stadsrechten in 2020. Op die bijeenkomst zijn plannen gesmeed om deze mijlpalen uit de stedelijke en nationale geschiedenis de komende jaren op passende wijze te gaan herdenken. De Dordtse Synode van 1618-1619 – belangrijk voor kerk, staat en taal – is reeds een hoofdonderwerp.
De stichting Reformatie Instituut Dordrecht (RID) gaat aan de slag om belangstelling voor het erfgoed van de Reformatie in de Lage Landen bij een zo breed mogelijk deel van de Dordtse (en landelijke) bevolking onder de aandacht te brengen. Het dagelijks bestuur van de Raad van Kerken Dordrecht heeft uitgesproken om over de historie met het RID mee te denken. Dat is goed nieuws, want dit betekent dat een eerste belangrijke stap is gezet op weg naar samenwerking van de Dordtse kerken rond hun eigen historisch erfgoed.
Komend voorjaar zal het RID een bijeenkomst beleggen rond het thema 'Dordtse Synode 1618-2018' met zo veel mogelijk betrokken partijen. Dat zijn vertegenwoordigers van de kerken, vertegenwoordigers van Dordtse erfgoedstichtingen (zoals het Platform Stedelijke Herdenking), onderwijsmedewerkers en personeel van de Gemeente Dordrecht (zoals personeel van diensten van het Stadskantoor en de VVV). Daarbij gaat het om kennisoverdracht, inspiratie en het bespreken van mogelijkheden het thema Dordtse Synode toegankelijk te maken voor bezoekers van de stad. Later volgend jaar zal een bredere bijeenkomst worden georganiseerd, waarbij ook het publiek welkom is en inbreng kan hebben.
Het RID heeft zich ten doel gesteld verbindingen te leggen met zoveel mogelijk maatschappelijke instellingen om op die manier in gezamenlijke verscheidenheid deze Dordtse én nationale mijlpaal in de jaren 2018 en 2019 gestalte te geven.
