Dordrecht scoort met expositie ,,Portret in portret" als eerbewijs voor scheidend ,,kunstpaus" prof. Rudi Ekkart

DORDRECHT – In een bijna geheel gevulde  Augustijnenkerk werd zaterdagmiddag onthuld, dat de geheime expositie in het Dordrechts Museum over portretten gaat. ,,Portret in portret in de Nederlandse kunst 1650-2012”, is de titel.

De aanleiding was dat scheidend kunstpaus van Nederland, die niet de uitstraling van een kunstpaus heeft, met pensioen gaat. Zijn invloed is groot in de wereld van de kunst, in Nederland en ver daarbuiten. De Ekkart methode werd geroemd en door zijn vertrek treedt een schauduwperiode in, zo werd gezegd.

De man waarom het draaide werd een kwartier voor de opening op de hoogte gesteld. Het betrof prof. Rudi Ekkart, directeur van het Rijksbureau Kunsthistorische Documentatie (RKD). Hij had enkele weken geleden in de gaten dat hem iets boven het hoofd hing, maar werd toch vooral met de expositie verrast. Hij kreeg tevens een in 1816 door Koning Willem I ingestelde museum onderscheiding opgespeld door minister Jet Bussemaker.  Zijn dankwoord was een illustratie van de veel geroemde Ekkart-methode. Een portret van Ekkart - dat dit jaar is gemaakt - siert ook de expositieruimte. Toen het voor de eerste keer werd getoond in de Augustijnenkerk, klonk een lang applaus, zeker toen Rudy Ekkart naast ,,zichzelf" ging staan op het witte doek.

Het college van burgemeester en wethouders van Dordrecht was bijzonder trots, dat dankzij de vorig jaar opgeleverde uitbreiding van het museum een grote expositie over portretten naar de stad kon worden toegehaald. Burgemeester Arno Brok en de wethouders Jasper Mos, Piet Sleeking en Bert van der Burgt genoten ook van de waardering voor de stad.

Directeur Peter Schoon en zijn mensen van het Dordrechts Museum kregen ook veel lof toegezwaaid. Peter Schoon werd in de wandelgangen geroemd om zijn netwerken en ook zijn voorganger Jup de Groot genoot.

Het overzicht van de Hollandse en Vlaamse portretkunst – dat in het geheim werd opgebouwd met journalisten buiten de deur - wordt getoond met grote namen zoals Frans Hals, Anthoney van Dyck, Gerard Dou tot Charley Toorop, Roger Raveel en de in Strijen geboren domineeszoon Anton Corbijn. Veel mensen uit de museumwereld van Nederland en Belgie waren naar de Augustijnenkerk gekomen voor de openingsbijeenkomst. De sprekers weerspiegelden het belang van Rudi Ekkart, die enkele malen wel moest horen dat hij dankzij zijn pensionering ook van zijn sigaret kon genieten. Dat was een speelde opmerking naast alle aandacht voor zijn rol als voorzitter van de adviescommissie van de regering, die de herkomst heeft vastgesteld van in de tweede wereldoorlog geroofde kunstwerken. Zijn benadering was daarmee niet alleen zorgvuldig en afgewogen, maar hield ook rekening met alle emoties die speelden rond kunst die door de bezetters was geroofd. De rechtmatige eigenaren werden door hem benaderd met alle respect voor hun verhaal.

Het gezelschap ging een uur later de tentoonstelling bekijken in het Dordrechts Museum en voor de Dordtse museumliefhebbers was het gelijk netwerken met landelijke sleutelfiguren.

Wat er aan de hand is in het Dordrechts Museum (persbericht museum)

Portret in Portret in de Nederlandse kunst 1550-2012

Het was tot zaterdagmiddag 8 december een goed bewaard geheim maar nu mag iedereen het weten: de nieuwe tentoonstelling in het Dordrechts Museum is getiteld ‘Portret in Portret’ en gaat over portretten met een extra verhaal. Zo’n 100 portretten uit binnen- en buitenlandse collecties, elk met een extra portret erin, die een afwisselende zoektocht vormen naar het toegevoegde portret en de betekenis daarvan.

De geheimhouding was ingesteld, omdat de tentoonstelling is opgedragen aan Rudi Ekkart, scheidend directeur van de Rijksbureau Kunsthistorische Documentatie (RKD). Professor Ekkart, die totaal overdonderd werd op de opening zelf, was verguld door de moeite die zijn medewerkers van de RKD gedaan hadden om niet alleen de tentoonstelling maar ook een lijvige catalogus in het diepste geheim voor te bereiden. Het onderwerp portretrecht is Ekkarts specialisme, hij publiceerde diverse belangrijke werken over dit onderwerp.

Afwisselend, ingedeeld op thema
De tentoonstelling toont werk van de meest gerenommeerde en invloedrijkste Nederlandse kunstenaars van de zestiende eeuw tot nu. Grotendeels schilderkunst, maar ook prenten en beeldhouwwerken. Er zijn werken van onder meer Charley Toorop, Gerard van Honthorst, Anthony van Dijck, David Teniers II en Anton Corbijn te zien.
De bezoeker wordt geleid langs de subthema’s familie, rouw, kunstenaars, inspiratie en vriendschap. Portretten in portretten waren bijvoorbeeld geliefd bij Koninklijke opdrachtgevers om het belang van de dynastie te benadrukken. Uniek is het grote portret van koningin Wilhelmina, prins Hendrik van Mecklenburg-Schwerin en prinses Juliana van Thérèse Schwartze.

Wetenschappelijke publicatie samen met RKD
Bij de tentoonstelling verschijnt bij Uitgeverij Thoth een rijk geïllustreerde catalogus. Daarin worden alle getoonde werken afgebeeld en besproken. De verkoopprijs van het 336 bladzijden tellende rijk geïllustreerde boek is € 29,95.

Publieksprogramma
Rond het thema ‘portret’ staat een groot aantal activiteiten gepland. Het Dordrechts Museum organiseert lezingen en rondleidingen door de samenstellers van de tentoonstelling,), met enkele van de exposerende kunstenaars en verschillende thematische bijeenkomsten. Er worden daarnaast workshops georganiseerd en voor scholen is er een uitgebreid educatief aanbod.

Rudi (Rudolf Erik Otto) Ekkart (geb. 1947) is een vooraanstaand Nederlands kunsthistoricus. Van 1990 tot eind 2012 was hij directeur van het Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie in Den Haag. Bij het grote publiek is hij bekend door zijn onderzoek naar de herkomst van in de Tweede Wereldoorlog geroofde kunstwerken.

Biografie (bron Wikipedia)

Ekkart studeerde kunstgeschiedenis in Leiden. Na zijn studie was hij achtereenvolgens werkzaam bij het Academisch Historisch Museum in Leiden en bij het Rijksmuseum Meermanno-Westreenianum / Museum van het Boek in Den Haag. In 1987 werd hij benoemd tot adjunct-directeur en in 1990 tot directeur van het Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie, ook in Den Haag. Daarnaast vervulde hij tal van bestuursfuncties bij culturele organisaties als de Vereniging Rembrandt, de Mondriaan Stichting en het Letterkundig Museum. In 1997 promoveerde Ekkart aan de Universiteit van Amsterdam op het proefschrift Portrettisten en portretten: studies over portretkunst in Holland, 1575-1650.

Geroofde kunst

Sinds 1997 heeft hij als voorzitter van de 'Commissie-Ekkart' leiding gegeven aan het onderzoek naar in de Tweede Wereldoorlog geroofde kunstwerken. Van zijn hand verschenen ook diverse publicaties over de Nederlandse kunstgeschiedenis, in het bijzonder over de portretkunst. In 2001 werd Ekkart benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau “voor zijn verdiensten op cultuurhistorisch terrein”. Sinds februari 2004 is Ekkart bijzonder hoogleraar 'Methodologische aspecten van de kunsthistorische documentatie' bij de Faculteit der Letteren aan de Universiteit Utrecht.

Publicaties

• Hollanders in beeld. Portretten uit de Gouden Eeuw (met Quentin Buvelot en Marieke de Winkel. (Mauritshuis 2007) ISBN 9789040083334 = Dutch portraits. The age of Rembrandt and Frans Hals ISBN 9789040083341 = Holländer im Porträt: Meisterwerke von Rembrandt bis Frans Hals ISBN 9789040083945
• Carel Fabritius. Beyond the exhibition (Netherlands Institute for Art History, 2006).
• Herkomst gezocht. Eindrapportage Commissie Ekkart = Origins unknown. Final report Ekkart Committee. Uitgeverij Waanders, 2006. ISBN 9789040083488
• Tibout Regters 1710-1768. Schilder van portretten en converatiestukken. Primavera Pers, 2006. ISBN 9059970322
• Spinoza in beeld. Het onbekende gezicht = Spinoza in portrait. The unknown face (Vereniging Het Spinozahuis, 1999)
• Portrettisten en portretten: studies over portretkunst in Holland, 1575-1650. (Proefschrift Universiteit van Amsterdam, 1997)
• The Pilgrim Fathers in Holland (Stichting Oude Hollandse Kerken, 1995).
• Nederlandse portretten uit de 17e eeuw. Eigen collectie = Dutch portraits from the seventeenth century. Own collection (Museum Boymans-van Beuningen, 1995). ISBN 9069181401
• Een boekmuseum verzamelt. Aanwinsten 1987-1991 verworven tijdens het directoraat van dr. J. Offerhaus (Rijksmuseum Meermanno-Westreenianum/Museum van het Boek, 1992). ISBN 90-6011-795-6
• Knappe koppen. Vier eeuwen Nederlands professorenportret (Centraal Museum, 1991). ISBN 90-6011-763-8
• John Buckland Wright 1897-1954 boekillustrator. Een overzicht van het materiaal rond de boekillustraties van John Buckland Wright in het Museum van het Boek (Rijksmuseum Meermanno-Westreenianum, 1988).
• Vroege boekdrukkunst uit Italië. Italiaanse incunabelen uit het Rijksmuseum Meermanno-Westreenianum. (Staatsuitgeverij, 1987). ISBN 90-12-05596-2
• Catalogus van de schilderijen in het Rijksmuseum Meermanno-Westreenianum (1987). ISBN 90-12-05698-5
• De Rijmbijbel van Jacob van Maerlant. Een in 1332 voltooid handschrift uit het Rijksmuseum Meermanno-Westreenianum. (Staatsuitgeverij, 1985). ISBN 90-12-04866-4
• Kurt Löb. Boekkunstenaar = Kurt Löb. Buchkünstler. Uitgeverij Loeb, 1984. ISBN 90-70884-05-4
• Verluchte handschriften uit eigen bezit, 1300-1550. Tentoonstelling 4 oktober 1979 tot en met 12 januari 1980 (Rijksmuseum Meermanno-Westreenianum/Museum van het Boek, 1979).
• Johannes Cornelisz. Verspronck. Leven en werken van een Haarlems portretschilder uit de 17de eeuw (Frans Halsmuseum, 1979).
• Frieslands Hogeschool en het Rijks Athenaeum te Franeker. Een korte beschrijving over de geschiedenis van de Franeker Academie (1585-1811) en het Athenaeum (1815-1843) (Wever, 1977).
• Franeker professorenportretten. Iconografie van de professoren aan de Academie en het Rijksathenaeum te Franeker, 1585-1843 (Wever, 1977). ISBN 90-6135-263-0
• Athenae Batavae. De Leidse Universiteit = the University of Leiden: 1575-1975 (Inleiding: R.E.O. Ekkart) (Universitaire Pers Leiden, 1975). ISBN 90-6021-222-3

Externe link

• Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie
• Website over Commissie Ekkart