Jan de Lind van Wijngaarden noemde zich in Dordrecht niet zomaar HERTOG

04 maart 2012

DORDRECHT -Verhalen van Dordrecht op internet laat ook de mensen achter mensen van de straat zien. Zij hebben meer verleden, dan mensen in één oog opslag zouden denken. Een bekende figuur in de stad, die brieven aan velen stuurde, noemde zich HERTOG.

Een herinnering aan een bijzonder mens, die door de rijke tak behoorde van De Lind van Wijngaarden:

In zijn lange, lichte, wapperende regenjas, was hij een bekende figuur in het straatbeeld van de Dordtse binnenstad: 'hertog' Jan de Lind van Wijngaarden.
Hij was vaak op straat en makkelijk aanspreekbaar. De Blekersdijk op, en dan langs de Wilhelminakerk, was een van zijn vaste routes. Nabij de trappen van de kerk vertelde Jan dan dat hij niet zomaar 'hertog' was geworden. 'Ik noemde me vroeger ook wel graaf Jan de Lind van Wijngaarden, maar hertog is mindere adel. Toch mag je dat ook tegen me zeggen. Ik vind dat helemaal niet erg. Ik vind het goed zo.'

Met gepaste trots vertelde hij te behoren tot een rijke tak van de familie De Lind. Zijn voorouders hadden in de jaren dertig van de vorige eeuw voldoende geld om aan de familienaam De Lind de naam Van Wijngaarden te verbinden.
'Sinds die tijd,' zei hij, 'zie ik De Lind als de arme tak, en de Lind van Wijngaarden als de rijke. Zo mag ik, vind ik, met een dubbele naam ook een hertog zijn. Je hebt niet zomaar een echte dubbele naam.'

Zijn familie was wel heel klein geworden of helemaal uit het zicht verdwenen. Jan was dus een man van de groep 'alleen op de wereld'. Aandacht en zorg kreeg hij van de mensen van het dak- en thuislozenwerk in Dordrecht. Die zorg had hij ook zeker nodig, want door een traumatische ervaring in het verleden was de werkelijkheid voor hem er anders uit gaan zien. Soms kon hij bepaalde feiten niet meer in een juist perspectief plaatsen. Jan was een ander leven gaan leiden, ver weg van de wetenschappelijke kringen waarin hij in het eerste deel van zijn leven nog verkeerde. Hertog Jan had zeker een visie op Dordrecht, op Nederland, en op de rest van de wereld. Dat legde hij met een kenmerkend eigen handschrift in vele duizenden briefjes vast. Die briefjes kwamen overal binnen. De instellingen waar hij vaak kwam behoorden tot de vaste afnemers van de hertogelijke post. Ook Kamerfracties werden met zijn visie verblijd. In het begin werd soms nog teruggeschreven, maar vaak eindigde zijn correspondentie met de politiek in een standaard (slot)antwoord. Met de laatste brief waren volgens de afzender alle nog toekomstige brieven van hertog Jan de Lind van Wijngaarden op voorhand beantwoord.

Het lokale dagblad kreeg ook bijna dagelijks post van een voor de meeste redactieleden onbekende man van adel, die ondertekende in zwierige letters, waarbij zijn voornaam Jan vaak werd vervangen door een chique J. 'Trots blijven op je dubbele afkomst zo lang het kan,' kon J. dan zeggen.

De laatste jaren ging het steeds minder met hem. Soms leek hij evenwichtsstoornissen te hebben, en ondanks de zorgende handen tekende het leven op straat steeds meer zijn gezicht. De lange jas ging ook bijna niet meer uit, weer of geen weer, zon of regen.

De laatste weken voor zijn overlijden stonden bekende en vertrouwde gezichten van het Leger des Heils dagelijks aan zijn ziekenhuisbed.
Na zijn overlijden bleek er een testament te zijn. De hertog van de Dordtse straat was zijn eigen weg van geloven gegaan. Jan had vastgelegd dat zijn uitvaartplechtigheid geheel in de stijl van het Leger des Heils moest zijn, compleet met liederen, een passend woord, en echte Leger-des-Heilsmuziek. Aldus geschiedde, compleet met een advertentie van het overlijden van de hertog.

De man van de dubbele naam had zich uiteindelijk toch ergens thuis gevoeld, en op zijn manier voelde hij zich bevorderd tot heerlijkheid.

Hans Berrevoets

Meer over:
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.