Verzetspsalm 43 inspireert leerlingen van Wartburgcollege (lokatie Marnix) in "Geloven in verzet"
DORDRECHT - Leden van de eerste grote groep verzetsstrijder zongen met de dood voor ogen in de ochtend van 13 maart 1941 psalm 43. Ze staan bekend als De Achttien doden, vanuit het Oranjehotel naar de Waalsdorpervlakte werden gebracht en vermoord.
Dordtenaar Leendert Keesmaat kende als gereformeerde jongen van voor de tweede wereldoorlog de psalm 43 uit zijn hoofd
Hij is na de oorlog op de Essenhof herbegraven in een eregraf. Leerlingen van het Wartburgcollege (lokatie Marnix) brachten er een bezoek in het kader van hun psalm 43 project.
Het verhaal dat staat voor geloven in verzet blijkt anno 2025 nog steeds een inspiratiebron te zijn, zo bleek vrijdagavond tijdens een bijeenkomst van de stichting Reformatie Instituut Dordrecht (RID) in de Wilhelminakerk. RID-voorzitter Rinder Sekeris sprak het openingswoord.. Het Nederlands Dagblad (Koos van Noppen) maakte van de bijeenkomst rond Psalm 43 met Leendert Keesmaat als verbindende factor een uitgebreid verhaal.
* Het eregraf op begraafplaats Essenhof van verzetsman Leendert Keesmaat: Hij zong psalm 43 couplet 4 op 13 maart 1941. Dat was in de 1773 berijming, die nog steeds gangbaar is binnen de gereformeerde gezindten.
DORDRECHT - Leerlingen van het Wartburg-college (locatie Marnix) - in de leeftijdsgroep van veertien en vijftien jaar - hebben meegedaan aan de opdracht van hun school om een eigentijdse berijming te maken van psalm 43 couplet vier.
De psalm wordt een verzetspsalm genoemd. De gereformeerde verzetsstrijder uit Dordrecht, Leendert Keesmaat, zong de psalm 43 op 13 maart 1941, toen hij in de vroege ochtend werd gefusilleerd op de Waalsdorpervlakte. Dat was toen uit de berijming van de psalm uit 1773.
De gereformeerde Keesmaat, die een commandant was van de eerste verzetsgroep De Geuzen, behoorde tot de Achttien Doden uit het gedicht van Jan Campert.
Het begin luidt:
Een cel is maar twee meter lang
en nauw twee meter breed,
wel kleiner nog is het stuk grond
dat ik nu nog niet weet,
maar waar ik naamloos rusten zal,
mijn makkers bovendien,
wij waren achttien in getal,
geen zal den avond zien.
Leerlingen
Een jury van drie (Hans Okkerse, Cor Bregman en Hans Berrevoets) bekeek de 69 berijmingen op psalm 43 couplet vier, die waren ingestuurd door de leerlingen.
De scholieren deden zo tevens mee aan een bijeenkomst op vrijdagavond 27 juni in de Wilhelminakerk over "geloven in verzet" in de tweede wereldoorlog.
De stichting Reformatie Instituut Dordrecht (RID) organiseerde de avond onder het motto: ,,We mogen de verzetsdaden en verhalen niet vergeten. Misschien wel juist niet in een tijd waarin de internationale spanningen weer toenemen.".
Uiteindelijk werd onder begeleiding van organist Hans Okkerse de eigentijdse berijming van Lucas Kok gezongen aan het slot van de bijeenkomst.
Eerste prijs
De eerste prijs is toegekend aan: Lucas Kok.Zijn berijming luidt:
Dan gaat de hemel voor mij open,
de hemel, daar waar blijdschap is.
Daar zal ik juichen, zingen, eren
mijn God, bij Wie ik mag verkeren;
Hem loven, heel mijn leven lang
met lof en psalmgezang.
(overigens bekroonde inzendingen aan slot van dit verhaal)
WILHELMINAKERK
De gereformeerde Wilhelminakerk aan de Blekersdijk 41 was voor de tweede wereldoorlog de kerk van Leendert Keesmaat en zijn familie. Vanuit de kerk werd in 2008 het initiatief genomen om op zondag 4 mei 2008 de psalm 43 bekend te maken als verzetspsalm als vast onderdeel van de dodenherdenking Dat kreeg bij veel herdenkingen op of rond 4 mei navolging in het land.
Verzetsstrijder Leendert Keesmaat hield geen naamloos graf op de Waalsdorpervlakte nabij Den Haag. Na de oorlog werd na een grondig onderzoek zijn stoffelijk overschot gevonden en opgegraven op de Waalsdorpervlakte. Keesmaat kreeg daarna in Dordrecht een eervolle herbegrafenis in een eregraf op de algemene begraafplaats Essenhof. De leerlingen van het Wartburgcollege (locatie Marnix) bezchten als onderdeel van de lessen over psalm 43 zijn eregraf tijdens een bezoek aan de algemene begraafplaats.
* Dordtse herdenking op Sumatraplein in de avond van 4 mei na daarvoor een interreligieuze bezinningsbijeenkomst
De verzetspsalm psalm 43 speelt jaarlijks een rol bij herdenkingen op of rond 4 mei in Dordrecht en in andere plaatsen in Nederland. Op de jaarlijkse herdenking (13 maart) van het Geuzenverzet in Vlaardingen wordt de psalm gezongen in combinatie met het voordragen van het gedicht de Achttien Doden van Jan Campert en het zingen van het Wilhelmus.
De jury, die de eigentijdse verwerking van de psalm beoordeelde, bestond uit organist en theoloog Hans Okkerse uit Dordrecht, taalspecialist Cor Bregman uit Hendrik Ido Ambacht en de Dordtse journalist en historische onderzoeker Hans Berrevoets.
* Juryvoorzitter organist en theoloog Hans Okkerse
* De zeker in reformatorische kringen zeer bekende taalspecialist Cor Bregman (84) beoordeelde in de jury de 69 inzendingen van psalm 43 couplet 4
VOORZITTER
Voorzitter van de jury Hans Okkerse vond het verheugend dat zoveel leerlingen van het Wartburg-college (locatie Marnix) geïnspireerd waren om psalmtekst uit de oude berijming te hertalen in het nu. . ,,De jury vond het belangrijk dat zij allemaal hebben geprobeerd om de grote zeggingskracht van de psalm te doordenken. De gereformeerde verzetsman Keesmaat noemde door het zingen van de psalm zijn executie een kortstondig ongeneugt' met daarna perspectief: Mij eindeloos verheugt. Wat gaat hiervan een geloofskracht uit en een getuigenis."
Bij de selectie werd door de jury gekeken welke eigentijdse berijming ook uiteindelijk zingbaar was in de Wilhelminakerk. Hans Okkerse begeleidde uit eindelijk de samenzang van de psalm van winnaar Lucas Kok. De leerlingen Laurens Voorwinden en Lize Veldhuizen kregen van de jury de tweede en derde plaats. Verder kregen twee leerlingen een bijzondere vermelding: Leah Trouchet en Lisa van Vliet.
Een berijming van psalm 43 couplet 4
Dan ga ik op tot Gods altaren,
Tot God, mijn God, de bron van vreugd;
Dan zal ik, juichend, stem en snaren
Ten roem van Zijne goedheid paren,
Die, na kortstondig ongeneugt',
Mij eindeloos verheugt.
De inzendingen van tweede en derde prijs winnaars en eervolle vermeldingen:
Tweede prijs
De tweede prijs gaat naar: LaurensVoorwinden. Zijn berijming klinkt als volgt:
Dan gaat mijn ziel tot God met vreugde,
mijn God, Gij spreidt Uw vleugelen.
Ik loof U met mijn stem en snaren,
omdat U mij tot nu bewaarde.
En als mijn ziel verdrietig is,
vervult u mijn gemis.
Derde prijs
De derde prijs is voor: Lize Velthuizen.Zij deed het als volgt:
Dan ga ik op naar God, mijn Vader,
de God, mijn God, Die mij verheugt.
Dan zal ik juichend, zingend prijzen,
met harp en luit Zijn eer bewijzen,
Die na mijn leven mij vergeeft,
mij eindeloos verheugt.
De twee eervolle vermeldingen zijn voor(alfabetisch geordend) Leah Tronchet en Liza van Vliet
Leah deed het als volgt:
Naar Gods huis mag ik als Hij terugkomt.
Zijn Liefde komt mij tegemoet.
Dan zal ik eeuwig dank betuigen
en voor Uw troon blijmoedig juichen.
Na leven vol van moeilijkheid
zijn wij eeuwig verblijd.
En Liza:
Leid mij door licht en waarheid, Heere,
En breng mij tot Uw heil’ge berg.
Dat ik daar Uwe Naam kan eren,
Want hier is ’t lijden toch te erg.
Eerst buig ik neer, ben ‘k ongerust
Maar nu bent U mijn lust.
* Inleider en historisch onderzoek Peter Dillingh: Hij ontdekte dat ds. Frits de Zwerver in het geheim in de tweede wereldoorlog een middagdienst leidde in de Wilhelminakerk. Hij was op pad gestuurd door de beroemde tante Riek uit Winterswijk, die de oorlog niet overleefde.
* Nog steeds houdt dr. Frank van Riet overal in het land lezingen naar aanleiding van zijn boek De Dordtse Affaire. Leendert Keesmaat en zijn broer Wim staan ook in het boek. Ze werden eind 1940 door de bezetters opgepakt als leden van de grote verzetsgroep De Geuzen.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
persbericht vooraf over de RID bijeenkomst olv voorzitter Rinder Sekeris.
Het Reformatie Instituut Dordrecht (RID) organiseert op vrijdag 27 juni 2025 een bijeenkomst over het Dordts verzet in oorlogstijd. Bij dit verzet speelde de markante Wilhelminakerk aan de Blekersdijk een belangrijke rol. De avond heeft dan ook als noemer ‘Geloven in verzet’.
Zoals van het RID verwacht mag worden, is dit weer een avond vol inhoud, afgewisseld met goede muziek. Hoofdspreker is dr. Frank van Riet, die veel onderzoek deed naar het verzet in Dordrecht en hierover op aantrekkelijke wijze kan vertellen. Hij is auteur van het boek ‘De Dordtse affaire’.
Historicus en Dordtenaar Peter Dillingh is de tweede spreker. Hij belicht de Wilhelminakerk in oorlogstijd. Verder staat een bijzonder live interview met een gast die de oorlog nog zelf meemaakte op het programma. Dat interview wordt gehouden door leerlingen van het Insulacollege.
Muziek wordt verzorgd door Hans Okkerse op orgel en Henske Bakker op panfluit. Natuurlijk zal er aandacht zijn voor psalm 43, die in Dordrecht een speciale betekenis heeft. Leerlingen van het Wartburg College (Marnix) zullen eigentijdse berijmingen maken van het vierde couplet van deze psalm. Deze zullen worden beoordeeld door een deskundige jury.
De avond begint om 20:00 uur. De toegang is gratis.
