Installatie van Noorland begon veertig jaar geleden met TV-stunt
Illegale basis voor RTV Dordrecht en daarvoor de TROM werd gelegd op 2 april 1985
DORDRECHT - Donderdag 5 juni 2025 wordt met Nanning Mol de tiende naoorlogse Dordtse burgemeester geïnstalleerd in een buitengewone gemeenteraadsverkiezing.
De installatie van zijn verre voorganger JAN NOORLAND (zie foto) werd veertig jaar geleden vanuit het Stadhuis omlijst met een stunt. Het was het illegale debuut van de lokale televisie via de kabel. Vooraf was geen toestemming gegeven. Achteraf werd vergiffenis aangeboden. De gemeente Dordrecht werd in een brief van de toenmalige minister minister Brinkman later op de vingers getikt op grond van het onrechtmatig gebruik van de kabel.
* Jan Noorland (VVD) werd in april 1985 geïnstalleerd als burgemeester met een TV-stunt die was geregeld door wethouder Piet C. Janse (PvdA).
DORDRECHT - Veertig jaar geleden, op precies te zijn dinsdag 2 april 1985, werd Jan Noorland geïnstalleerd als vijfde naoorlogse burgemeester van Dordrecht. Toen werd voor het eerst een Dordts TV-journaal op de kabel uitgezonden.
Dat was niet volgens de letter van de wet. De kijkers - ook in politieke kring - vonden het vooral een aardig voorbeeld van lokale TV. In januari 1988 begon de legale lokale TV, toen onder de naam TROM. Vanaf het begin werd Helly Buursma als omroepster een gezicht van de omroep.
* Helly Buurma werd als omroepster een gezicht van de lokale omroep.
In 1985 tekende de stichting Stads Televisie Dordrecht (STD) in oprichting voor het in feite illegale programma. Dat bracht de mogelijkheden van een eigen publieke omroep in beeld. Een andere omroep in oprichting, de Vest, liet weten met bewondering naar de uitzending te hebben gekeken.
Mr. Maarten Veldhuijzen was de als voorzitter van de Vest. STD en de Vest gingen daarin met elkaar in gesprek en uiteindelijk kon als enige de nieuwe omroep TROM voor vijf jaar de zendvergunning verwerven.
Nanning
Aanstaande donderdag 5 juni is Nanning Mol de verre opvolger van Noorland, Na het tijdperk Noorland volgden Ronald Bandell, Arno Brok, Wouter Kolff . Peter van der Velden was in twee periodes tussenpaus. Ditmaal kan via de site van de gemeenteraad live worden meegekeken met de installatie van de tiende naoorlogse eerste burger. De kabel is geen overheidseigendom meer - zoals in 1985 - dus die mogelijkheid is vervallen.
Voor de historie vanaf 1945 waren veertig jaar Bleeker, Van der Dussen, Van der Lee en Van Zuuren eerste burgers
De Kovel
Na de illegale TV uitzending op dinsdag 2 april 1985 kwam wethouder Kees de Kovel direct in het geweer. Hij stelde schriftelijk vragen aan zijn ambtelijk apparaat.
De media-wethouder wilde precies weten hoe het allemaal mogelijk was geweest. Daarbij ging het om de antwoorden van de kabelexploitant NV Sterrenburg en de Audio Visuele dienst van de gemeente weten.
Het maakt duidelijk dat toen de kabel nog via het gemeentelijk energiebedrijf in handen was van de overheid dus ook te gebruiken vanuit het Stadskantoor.
Zo kon er makkelijk en zonder extra kosten worden ingeplugd op de kabel, die huis aan huis voor de beelden bracht. De Kovel deed de snelle actie ook om zich in te dekken tegen het rijk, want volgens de wettelijke richtlijnen had het niet mogen gebeuren. De gemeente liep het risico te worden bekeurd.
* De eigen TV -studio in het Stadskantoor waarvan ook de TROM vanaf januari 1988 ook gebruik maakte met geheel links de technische audio-expert PIETER HORNIX. Rechts van Pieter Paula Deppen.
Twee ambtenaren waren betrokken bij het Dordtse TV novum: Plaatsvervangend chef interne zaken Jan Vroom en technisch expert Pieter Hornix. Samen met zijn vrouw Paula Deppen was hij voor de jaren daarna van groot belang voor de opbouw van de lokale omroep.
Volgens het onderzoek had Hornix op 2 april 1985 alleen maar technische medewerking gegeven. Verder was Wim Opmeer, nog steeds legendarisch in kringen van showkorps Jubal, betrokken bij de stunt vanuit de raadszaal. Hij maakte een verslaggever van dagblad de Dordtenaar attent op de uitzending. Die keek gelijk mee vanuit de regiekamer voor de vergadering van de gemeenteraad in het Stadhuis.
* PvdA-Wethouder van Dordrecht van 1974 tot 1994 Piet C. Janse. Bij zijn vertrek bedacht journalist Thijs Blom een stunt: een standbeeld op het Scheffersplein voor Piet.
Leuke omlijsting
Het verhaal was snel dat PvdA-wethouder Piet C. Janse de uitzending had bedoeld als niet meer dan een leuke omlijsting van de installatie van Noorland. Het programma was pas kort voor de installatie van de nieuwe burgemeester gereed, dus Janse had zijn collega's in het stadsbestuur niet kunnen informeren.
De burgers hadden nu ondanks alles wel een idee gekregen, aldus Vroom, wat via de kabel allemaal in de huiskamer kan worden gebracht.De stunt bracht veel in beweging.
De directeur van dagblad de Dordtenaar, H.Vermeulen, reageerde ook. Zijn onderneming wilde immers met een kabelkrant op de kabel komen. Hij vond dat nu er lokaal zo makkelijk een Tv-programma kon worden doorgegeven, dat het vragen van veel geld door de gemeente aan de krant minder geloofwaardig was geworden.
Raadsleden Ton de Jong (PvdA), Kees Vos (CDA) en Rob Kooijman (VVD) reageerden mild op de stunt. Kooijman voegde daaraan wel toe: ,, Elke extra activiteit op de kabel is prachtig. Het was natuurlijk wel spijtig dat ik als commissaris van de NV, die formeel de kabel beheert, niet op de hoogte was gesteld."
* De politieke top van de VVD in de jaren tachtig van de vorige eeuw. Geheel rechts Rob H. Kooijman die als commissaris van de NV die de kabel beheerst was, was overvallen door de stunt. Midden ir. Theo Brans: Op een landelijk congres van zijn serviceclub in oktober 1984 in Vlissingen wist hij zijn partijgenoot en gedeputeerde van Zuid-Holland - Jan Noorland - warm te krijgen om een gooi te doen naar het burgemeesterschap van Dordrecht. Links VVD-wethouder Nico Maas.
Historie
RTV Dordrecht noemt de opschudding in 1985 - wat wellicht de geboorte illustreert van de lokale omroep - niet in de eigen geschiedschrijving. De omroep kijkt op de eigen website op de volgende wijze terug: ,,Op 19 december 1986 was Dordrecht aan de beurt: met de oprichting van Stichting Televisie en Radio Omroep Merwestad, kortweg TROM. Zo kreeg de stad een lokale omroep. Die stichting ontstond uit een samenwerking tussen Stadstelevisie Dordrecht en lokale omroep Stichting VEST. Na een periode van testen en oefenen ging op 24 januari 1988 de eerste uitzending van de TROM de lucht in."
De TROM ging vanaf 2003 RTV Dordrecht heten en zit nu in een fusieproces met andere lokale publieke omroepen.
De Dordtenaar kreeg overigens ook via de kabel een periode een kabelkrant. De journalisten Nel van den Berg en Kees van Tol behoorden tot de schrijvers van het eerste uur van de korte berichten voor één beeld-pagina.
Stunt
Noorland kwam als burgemeester in 1985 met een stunt en hij werd 25 jaar geleden met een stunt uitgezwaaid. De zwaarste klok van Nederland - van bijna 10.000 kg - werd in de toren gehangen als Noorland-klok. Dat kan de gemeente beslissen, want de toren is gemeentelijk eigendom. De kerk behoort tot de hervormde kerk. De constructie in de toren zou - zo bleek snel - dat gewicht van de grootste klok van Nederland in de toren niet lang kunnen dragen. Nadat Noorland letterlijk was uitgeluid, moest de klok in een sterkere constructie in de toren opnieuw worden opgehangen. Daarvoor was wel extra geld nodig.
* De voorganger in 1980 van burgemeester Noorland: Jan H. van Zuuren
* J.Bleeker werd na de bevrijding weer burgemeester van Dordrecht met links van zijn vrouw
* Een portret uit 1952 van de tweede naoorlogse burgemeester van Dordrecht, mr. J.A.H. J. van der Dussen.
