Gezien in Filmtheater De Witt: Sarah Bernhardt, La Divine, diva en ‘schandalenmagneet’
DORDRECHT - Na de biopics Monsieur Aznavour en Maria over Charles Aznavour en Maria Callas schoven we deze week in Filmtheater De Witt opnieuw aan voor een biografisch filmverhaal. ‘Sarah Bernhardt, la Divine’, de nieuwe film van Guillaume Nicloux gaat over wellicht de eerste wereldster ooit. De Franse actrice en theatermaakster Sarah Bernhardt (1844 – 1923) kende een turbulent leven, zoals je mag verwachten van een diva. Als je haar biografie leest dan zijn Maria Callas en Marlène Diettrich maar suffige, saaie en vooral nette dames. Net als in de film over Maria Callas bouwt Nicloux het verhaal op in de vorm van een terugblik waarbij de hoofdpersoon haar levensverhaal vertelt aan een naaste. Sarah Bernhardt, gespeeld door de behoorlijk uitbrekende Sandrine Kiberlain kampt met fysieke problemen. Niets staat haar in de weg om ook als de ouderdom gaat opspelen het decadente en excentrieke leven voort te zetten. Zelfs als ze een been moet laten amputeren maakt ze daar nog een feestje van.
Eind Negentiende Eeuw / begin Twintigste Eeuw mogen we wel beschouwen als een turbulente periode in de wereldgeschiedenis. Ook de wereld van de beeldende kunst, muziek en literatuur schoot vele kanten op. Steden als Parijs, Wenen en Londen bruisten. Er gebeurde van alles en tegelijk was er nog steeds sprake van een strenge moraal waar je je aan diende te houden. Sarah Bernhardt hield zich aan vrijwel geen enkele mores. Wie de vader van haar zoon was, er stonden vele bekende kandidaten in de rij die in aanmerking kwamen en niet de minsten: “Ik heb nooit kunnen besluiten of zijn vader Léon Gambetta (links politicus), Victor Hugo (schrijver) of generaal Boulanger (een nationalistische, dictatoriale politicus was.”
Ze verdiende een fortuin en gaf het net zo makkelijk weer uit aan extreme garderobes, exotische dieren, en andere frivoliteiten. De aanplanting van een heuse panterstaart ging haar behandelend geneesheer toch net iets te ver.
Bernhardt streed ook voor politiek gevoelige kwesties. Ze nam geen blad voor de mond over de achterstelling van vrouwen en Joden. Nog voor Emile Zola zich bekommerde om de onterecht veroordeeld Alfred Dreyfus nam zij het al voor hem op.
Kwetsbare diva
In de film wordt ze gepresenteerd als een excentrieke egocentrische vrouw die weet wat ze wil en wiens wil wet is. Daarnaast leren we haar kwetsbare kant kennen, want iedereen kent zijn of haar zwakke momenten. Meestal gaat het dan over de liefde en bij sterren ook over de eenzame top. In de vorm van een voortdurend terugkijken passeren veel hoogte – en dieptepunten. We ontmoeten veel bekenden. Tijdens een uiteraard uit de hand lopend feestje schiet Sigmund Freud kort door het beeld. We maken kennis met de gewoonten, het uiterlijk vertoon van de beau monde en de decadentie van die tijd. Oscar Wilde en andere grote schrijvers en kunstenaars als Rodin worden genoemd. Het levert een boeiend tijdsbeeld op. Dat is de kracht maar tegelijk ook de zwakte van de te volle film. Laat de helft van de verhalen weg, en geef wat resteert wat meer tijd en ruimte. Als kijker kom je dan niet in ademnood. We leren Bernhardt kennen als een extreem decadente, egocentrische en kwetsbare diva die gelauwerd en verguisd is, tijdens en na haar leven. Maar waarom ze nu precies die grote madame is geworden, komt weinig uit de verf.
De film biedt een boeiend inkijkje in de wereld van de Belle Epoque, van de decadentie, van het opzoeken en passeren van morele en seksuele grenzen en het er geregeld overheen tuimelen, van sociale en maatschappelijke vernieuwingen.
De periode van de Belle Epoque (rond 1900) krijgt momenteel terecht veel aandacht. We zien dit leven van decadentie en dandy’s ook maar in minder extreme mate terugkomen in leven en werk van de Nederlandse kunstenaar Carel de Neree (1880 - 1909), die op dit moment bewonderd kan worden in het Dordrechts Museum met een boeiende overzichtstentoonstelling.
Je hoeft geen grote reizen te ondernemen om te genieten van mooie kunst, theater of film. Dordrecht heeft het allemaal!
Gezien in filmtheater De Witt:
Sarah Bernhardt, La Divine
Regie: Guillaume Nicloux
Hoofdrol: Sandrine Kiberlain
