Willem Bouwman in ND: ,,Johan de Witt is bij straatnaamgeving bijna een koninklijk figuur".
DORDRECHT - De Dordtenaar Johan de Witt (1635-1672) , die twintig jaar lang de machtigste man van een van de machtigste landen van Europa was, blijkt bij straatnaamgeving hoog te scoren. ,,Naar weinig figuren uit de vaderlandse geschiedenis zijn zo veel lanen en straten genoemd als naar Johan de Witt, de raadpensionaris van Holland. Bij het grote publiek is hij vooral bekend door zijn dood: in het Rampjaar 1672 werd De Witt bij de Gevangenpoort in Den Haag door een woedende menigte vermoord en in stukken gesneden.Zijn oudere broer Cornelis trof hetzelfde lot. Nederland telt 42 Johan de Wittlanen en -straten. Dat aantal wordt alleen overtroffen door de leden van het Oranjehuis. Johan de Witt is een bijna koninklijke figuur.", zo concludeert Willem Bouwman vandaag in de cultuurbijlage van het Nederlands Dagblad (ND).
Vooral de vergelijking met het Oranjehuis is markant in het licht van de geschiedenis. Pas in 1918 kwamen standbeelden voor Johan de Witt in Den Haag en in Dordrecht (in gezelschap van zijn broer Cornelis). Koningin Wilhelmina gaf niet gul voor de standbeelden van de raadspensionaris tussen 1652 en 1672, zo noteerden geschiedschrijvers toen.
Zijn vierhonderdste geboortedag, op 24 september 2025, is de aanleiding voor een tentoonstelling in het Dordrechts Museum: De wereld van De Witt.
Willem Bouwman schreef al eerder in 2022 in het ND over de tegenstelling toen tussen de regenten en de stadhouders van Oranje:
,,Tussen de regenten en de stadhouders van Oranje had een stille strijd om de macht gewoed. Vlak voor zijn dood had Willem II enkele vooraanstaande regenten laten opsluiten in Slot Loevestein, onder wie Jacob de Witt, de vader van Johan. De familie De Witt zou het niet vergeten."'
Dat bleek ook snel.
Vader
In het licht van de expositie nu komt ook de rol van de vader van Johan weer in het beeld in het ND:
,,Zonder het voorbeeld en het netwerk van vader Jacob de Witt had Johan geen raadpensionaris kunnen worden. Vader Jacob, burgemeester van Dordrecht, was slim, ambitieus, integer en streng in de gereformeerde leer. In 1618 werd hij penningmeester van de Nationale Synode van Dordrecht, waar de remonstranten werden veroordeeld.
Van zijn vader leerde Johan dat hij onpartijdig moest zijn en geen geschenken moest aannemen. De moord op zijn zoons was de zwaarste beproeving in het leven van Jacob de Witt."
