Druk op de zorg blijft toenemen in Drechtsteden
REGIO DRECHTSTEDEN - De personeelstekorten in de zorg nemen verder toe in Drechtsteden. Terwijl de spanning op de arbeidsmarkt in het algemeen licht afneemt, bereikte de krapte in de zorg en welzijn beroepen in 2024 een nieuw hoogtepunt. Er stonden afgelopen jaar in de regio gemiddeld meer dan 700 vacatures open in deze beroepsklasse. Het is nog onzeker welke gevolgen de strengere handhaving op schijnzelfstandigheid zal hebben op de personeelstekorten. Werkgevers, overheid en opleiders werken al jaren samen aan oplossingen om de zorg toegankelijk en van goede kwaliteit te houden. In Drechtsteden versterken innovaties en samenwerking de zorg. Het Albert Schweitzer ziekenhuis en het platform Zorg & Welzijn ZHZ pakken samen werkdruk en personeelstekorten aan met slimme technologie en gezamenlijke initiatieven. Meer voorbeelden zijn te vinden in de vernieuwde UWV-publicatie over 34 oplossingen voor personeelstekorten.
Krapte in zorg bereikt nieuw hoogtepunt: meer dan 700 openstaande vacatures
De spanning van de zorg en welzijn beroepen volgt een ander patroon dan de rest van de arbeidsmarkt. In Drechtsteden was de totale arbeidsmarkt op zijn krapst in het tweede kwartaal van 2022. Toen stonden er bijna 6 vacatures open per kortdurende werkloze (iemand die korter dan 6 maanden een WW-uitkering ontvangt). Sindsdien is de spanning op de regionale arbeidsmarkt licht afgenomen. Voor de zorg en welzijn beroepen bleef de spanning hierna echter stijgen, met een nieuw hoogtepunt in het derde kwartaal van 2024. Er stonden toen voor elke kortdurende werkloze meer dan 7 vacatures open.
In 2024 stonden in Drechtsteden gemiddeld meer dan 700 vacatures open voor zorg en welzijn beroepen, waarvan 8 op de 10 voor beroepen op ISCO-beroepsniveaus 3 en 4. Dat zijn beroepen met complexe taken waarvoor middelbaar, hoger of wetenschappelijk onderwijsniveau vereist is, zoals psychologen & psychotherapeuten, algemeen verpleegkundigen, sociaal-cultureel werkers, activiteitenbegeleiders en groeps- & woonbegeleiders. De overige vacatures stonden voornamelijk open voor verzorgenden IG en helpenden. Dat zijn beroepen op ISCO-beroepsniveau 2 waarvoor lager of middelbaar onderwijs vereist is.
“De verwachting is dat de personeelstekorten in de zorg de komende jaren verder zullen toenemen.”, vertelt Katja van Cranenbroek, arbeidsmarktadviseur bij UWV, “De vraag naar zorg blijft groeien door bevolkingsgroei en vergrijzing. Het aanbod van personeel houdt deze toenemende vraag niet bij. Ook heeft de sector te maken met een hoge vervangingsvraag omdat veel zorgmedewerkers zelf de pensioensleeftijd naderen. Zo is in Drechtsteden 11% van de werknemers in de zorg en welzijn 60-plus, dat zijn 2.900 werkenden die op korte termijn vervangen moeten worden. Naast de kwantitatieve mismatch is er ook een kwalitatieve mismatch: de vraag naar personeel met een mbo-4-, hbo- of wo-achtergrond staat in schril contrast met het aanbod van werkzoekenden met de gevraagde kwalificaties. Dit maakt het voor werkgevers moeilijk om voldoende personeel te vinden met de gewenste achtergrond.”
De handhaving op schijnzelfstandigheid
De afgelopen jaren is het aantal zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers) in de sector zorg en welzijn sterk gestegen. Ook in de regio Zuid-Holland-Zuid waar naast de arbeidsmarktregio’s Drechtsteden en Gorinchem, gemeente Hoeksche Waard onder valt. In deze regio is het aantal zzp’ers tussen 2016 en 2023 zelfs verdrievoudigd: van 1.000 naar 3.000, blijkt uit cijfers van het CBS. De toename van zzp'ers in de zorg leidt tot hogere werkdruk voor medewerkers in loondienst, wat de zorgkwaliteit onder druk zet.
Vanaf 1 januari 2025 handhaaft de Belastingdienst strenger op schijnzelfstandigheid. Dit lijkt een afschrikkend effect te hebben op zzp’ers in de zorg. Landelijk daalt sinds november 2024 voor het eerst sinds jaren het aantal zzp’ers in de sector. Vooral in de verpleging, verzorging en thuiszorg (VVT) was een grote afname zichtbaar. Het is (nog) niet bekend hoe de ontwikkeling in Drechtsteden eruit ziet. Een afname van het aantal zzp’ers kan de personeelsproblemen in de zorg mogelijk verminderen. Het is echter onzeker of dit daadwerkelijk zal gebeuren. Niet alle stoppende zelfstandigen zullen namelijk overstappen naar een baan in loondienst.
Meer informatie over deze ontwikkeling is te vinden in de recent verschenen UWV-publicatie over zzp’ers in de zorg.
Structurele personeelstekorten vragen om een andere denkwijze
De aanhoudende personeelstekorten in de zorg leiden tot grote uitdagingen. De werkdruk is hoog en het wordt steeds lastiger om goede zorg te blijven verlenen. Om grip te krijgen op de tekorten werken overheid, opleiders en werkgevers samen aan oplossingen. Ondertussen zijn er vele landelijke en regionale projecten die samen een stuk van de puzzel vormen. Een goed voorbeeld van regionale samenwerking in Drechtsteden is het Zorg & Welzijn Zuid-Holland Zuid platform. Dit initiatief brengt verschillende partijen samen om gezamenlijk innovatieve oplossingen te ontwikkelen voor de personeelstekorten in de regio. Door middel van netwerken, kennisdeling en gezamenlijke projecten wordt gewerkt aan het verbeteren van de instroom en het behoud van personeel in de zorg. Zo wordt er bijgedragen aan een toekomstbestendige zorgsector in de regio. Ook het Albert Schweitzer ziekenhuis in Drechtsteden pakt de werkdruk aan met innovaties, zoals slimme brillen in de apotheek en drones voor spoedtransport. Ook stimuleert het ziekenhuis medewerkers via de 'Ei van Albert' innovatie-challenge, met projecten zoals het 3D-printen van medische modellen. Deze initiatieven verbeteren zowel de zorglogistiek als de zorgkwaliteit.
In het vernieuwde overzicht van de 34 oplossingen voor personeelstekorten staan meer praktische oplossingen met concrete voorbeelden van werkgevers die succesvol nieuwe manieren hebben gevonden om personeel te werven, werk anders te organiseren of medewerkers te behouden. De drie strategieën kunnen gecombineerd worden en inspiratie bieden voor werkgevers om aan de slag te gaan met de krapte.
-S.png)
