Augustijnenkerk en Augustijnenhof herinneringen aan orde van Augustijnen van paus Leo XIV
DORDRECHT - Als de nieuwe paus Leo XIV - die behoort tot de Augustijnen - in Nederland op bezoek zou komen, dan heeft Dordrecht een herkenbare historische plek voor hem:
Vanaf 1275 had de oudste stad van Holland een Augustijnenklooster. Het was het belangrijkste klooster van de Augustijnen in Nederland.
In de loop van de tijd is het geheel wel bouwkundig een herkenbaar klooster gebleven. Toch is de bestemming vanaf 1572 - door de politieke omwenteling in de tachtig jarige oorlog - altijd anders geweest. Thans is het complex een museum Hof van Nederland, een protestantse kerk onder de naam Augustijnenkerk en het documentatiecentrum Augustijnenhof.
Wapenspreuk
De Paus - die ook wereldwijd een periode leiding gaf aan de Augustijnen - is zijn roeping trouw gebleven. Zijn bisschoppelijke wapenspreuk is een zin van de heilige Augustinus: ‘Wij velen zijn in die Ene één’, een verwijzing naar zowel de eenheid als diversiteit van de kerk - wat ook een belangrijk onderdeel is van de synodaliteitshervorming van paus Franciscus.
Studie
Naar het Augustjnenklooster in Dordrecht is veel onderzoek gedaan. De vereniging Oud-Dordrecht brengt in 2011 een jaarboek uit. Herman A. van Duinen is een van de belangrrijkste onderzoekers.
Dordrecht is een voorbeeld van de geschiedenis van de Augustijnen in Nederland. Daarnaast bestaat in Gent een belangrijk Augustijnenklooster.
,,Zorg voor de armen is een centraal aandachtspunt. De augustijnerorde komt immers voort uit de zogenoemde eremieten. Dit waren leken en geestelijken die in armoede leefden, zich in afgelegen gebieden terugtrokken en toelegden op gebed en prediking", aldus een uitgangspunt.
e abdij van de augustijnen in Gent is een van de bekendste nog actieve gemeenschappen in Vlaanderen. De paters zijn er al sinds de 13de eeuw aanwezig. Ook in Heverlee zijn de augustijnen aanwezig en actief in pastoraal werk en in het onderwijs.
Een van de beroemdste augustijnen vanuit historisch perspectief is Maarten Luther. Ook de heilige Thomas van Villanova en Gregorius van Rimini zijn bekende figuren uit de orde. Daar hoort nu de paus bij.
Aanzien
Uit studie blijkt dat het klooster in Dordrecht toonaangevend was: Het aanzien van het klooster blijkt ook uit de vele bezittingen en inkomsten die het ontving en in het vidimeren door de prior. De prior had veel invloed in het stedelijk leven. Aan hem was vaak de zorg voor de stedelijke privilegiën toevertrouwd.
Het belang van het Dordtse klooster bleek tevens uit het uitgestrekte termijngebied waar ze mochten prediken, biecht horen en giften inzamelen. De termijngebieden werden tussen de kloosters van eenzelfde orde nauwkeurig afgebakend. Aan de steden waar de Dordtse augustijnen een termijnhuis hadden, valt ongeveer op te maken hoe groot dit gebied was. Dordrecht had, voor zover was na te gaan, een termijnhuis in de volgende steden: ’s-Hertogenbosch, Breda, Brielle, Heenvliet, Delft, Den Haag, Gouda, Tiel, Zaltbommel, Utrecht, Hoorn en Kampen. Verder wordt van hun aanwezigheid als biechtvader ook melding gemaakt van het bekende benedictinessenklooster van Rijnsburg bij Leiden.
In ordesverband was het Dordtse klooster het grootste en belangrijkste van het tegenwoordige Nederland. Het klooster is verschillende malen aangewezen als de verzamelplaats van de kapittelvaders voor het houden van het provinciale kapittel van de Keulse Provincie, waaronder ook het Dordtse klooster viel.
Verheugd
Het ANP meldt: Augustijnen in Nederland zijn „zeer verrast en verheugd” dat een lid van de Orde van Sint Augustinus tot nieuwe paus is gekozen, meldt pater Gerben Zweers. De Nederlandse augustijnen kennen de Amerikaanse Robert Prevost als een „zakelijke”, maar tegelijkertijd „pastorale” man.
