Onthulling gedenkplaat Joodse school
DORDRECHT - Donderdag 8 mei: Onthulling herinneringstegel Joodse school. In de Tweede Wereldoorlog was onderwijs op reguliere scholen vanaf september 1941 verboden voor Joodse kinderen. Daarom werden er Joodse scholen opgericht, waaronder in Dordrecht. De school in Dordrecht heeft slechts een jaar bestaan. Ter herinnering aan deze school is er een tegel geplaatst op het woongebouw dat op de plaats is gekomen van de school. Wethouder Wim van der Kruijff onthulde de tegel in aanwezigheid van leerlingen van de Bavinckschool.
In zijn speech richt de Wethouder zich vooral tot hen. Hij heeft er een 'what if' verhaal van gemaakt:
· Stel je voor, je eigen klas. Hoeveel kinderen?
· Stel je voor dat de regering morgen zegt: alle kinderen met zwart haar mogen niet meer op school komen. Zo, van de een op de andere dag. Hebben ze wat misdaan? Hebben ze gespijbeld? Hebben ze iets gestolen? Nee, de enige reden is dat ze zwart haar hebben.
· Hoe zou je dan reageren? Misschien heeft je beste vriendin wel zwart haar. Misschien wel de jongen naast jou in de klas. Misschien wel dat meisje dat zo goed kan voetballen. Of die jongen die altijd zo grappig is in de klas.
· Van de ene dag op de andere dag is hun plaats leeg. Hun spullen in de vuilnisbak, die hebben ze niet eens mee mogen nemen. Wegwezen! Het is een stuk kaler in de klas, je mist iets.
· En die kinderen met zwart haar? Die missen nog meer. Ze missen hun vrienden en vriendinnen op school, ze missen de meesters en juffen, ze missen school! Ze missen het leren.
· Maar na enige tijd komt er een school speciaal voor kinderen met zwart haar. Een veel kleinere school. Met niet alleen kinderen uit Dordrecht, maar ook uit kleinere plaatsen eromheen. Omdat er in hun dorp niet genoeg kinderen met zwart haar zijn om een school voor te maken. Of omdat er geen leraren zijn. Want dat had ik nog niet gezegd: alle meesters en juffen met zwart haar moeten ook van de gewone scholen af, en kinderen met zwart haar mogen alleen nog maar les krijgen van mensen die ook zwart haar hebben.
· Dit klinkt al best naar…. En toch is dit wat er gebeurd, in september 1941, bijna 84 jaar geleden. Alleen ging het toen niet om mensen met zwart haar, maar om Joodse mensen. Mensen die net zo leefden als hun niet-Joodse buren, die in dezelfde straat woonden, die op de zelfde sportclub zaten, hetzelfde werk deden, en op dezelfde school zaten. Ze gingen alleen naar een andere kerk, en niet op zondag maar op zaterdag.
· Maar het werd nog erger. Want de Joden kregen steeds meer nare maatregelen. Er kwamen steeds meer bordjes verboden voor Joden. Ze mochten niet meer in het park komen, niet meer in de bioscoop, niet meer in het zwembad. Joodse dokters mochten geen patiënten meer behandelen, Joden moesten hun geld en sieraden inleveren….
· En toen kwam het allerergste: Joden werden uit hun huis gehaald en opgesloten in een kamp. Toen waren er niet alleen lege plekken in de klas, maar ook in de straat. Zomaar afgevoerd door de politie en door soldaten, alsof ze grote boeven waren.
· Het duurde dan ook niet lang voordat ook de Joodse school leeg werd. Elke week minder kinderen in de klas, totdat er na ruim een jaar bijna niemand meer was. Toen kon de school net zo goed helemaal dicht, het had geen zin meer. En er waren toch ook geen leraren meer, die waren ook afgevoerd naar een kamp.
· En de meeste Joden uit Dordrecht zijn nooit meer teruggekomen. Ze zijn vermoord in vernietigingskampen, alleen omdat ze Joods waren… Of ze nu een baby van een paar maanden waren, een kind uit groep 5, een volwassen man of een heel oude oma. Allemaal vermoord.
· In Dordrecht vergeten we deze mensen niet. In de hal van het Stadhuis is een monument waarop al hun namen voorbij komen. Daar staat bij ‘je moet het je kinderen vertellen’.
· En vandaag laten we nog wat zien van die nare geschiedenis, die we nooit mogen vergeten. Vandaag onthullen we een gedenktegel op de plaats waar vroeger de Joodse school stond. Het is een hele naar verhaal, maar we kunnen er wel wat van leren: dat we nooit mensen mogen afzonderen om hoe ze er uit zien, om wat ze geloven, om waar ze geboren zijn.Wij kunnen dat allemaal als een opdracht zien: alle kinderen die hier vandaag zijn, maar net zo goed alle volwassenen. Of we nu blond haar hebben of zwart….
Fotograaf: Wim van de Pol.
