Zwijndrechts/Dordtse koerierster Jeanne Berkelaar heeft straatnaambord op de Essenhof
ZWIJNDRECHT / DORDRECHT - Een achtste naam - met een verbinding met de tweede wereldoorlog - is toegevoegd aan het collectief geheugen op begraafplaats Essenhof. Dat wordt levend gehouden met officiële straatnamen.
Het bord voor de Zwijndrechtse verzetsstrijdster/koerierster Jeanne Berkelaar (1919-2007) - met wortels in het (gereformeerde) verzet in Dordrecht - werd woensdag 26 maart onthuld. Dat gebeurde door de Dordtse wethouder Marc Merx en een neef van Jeanne Berkelaar, Menno Schotel.
Neef Menno benadrukte het belang van het doorgeven van de historie via straatnamen, want we staan op de schouders van de mensen die voor ons hebben geleefd.
Vanuit Zwijndrechts was de plaatsvervangend voorzitter van de gemeenteraad, raadslid Chris Moorman aanwezig. Hij is een geboren Zwijndrechter. Het verhaal over Jeanne sprak hem zeer aan.
Vanuit de Dordtse raad volgden Theo Oostenrijk (CDA), Marco Stam (echt voor Dordt) en Harry Peters (Dordtse VVD) de plechtigheden.
Merx
Wethouder Merx (Dordrecht) heeft een directe band met de straatnamen. Hij is de voorzitter van de commissie openbare ruimte van de gemeente, die vaak in de volksmond de straatnamencommissie wordt genoemd. De gemeente vindt het belangrijk om op Essenhof paden met namen te krijgen, die het verhaal van de oorlog 1940-1945 kunnen duiden. Een commissie van drie (Jan Alleblas, Igle Weidenaar en Hans Berrevoets) zorgde voor de uiteindelijk negen namen, die via de commissie onder leiding van de wethouder het het college van burgemeester en wethouders werden vastgesteld.
Barend Katan
De eerste onthulling van een straatnaam was in januari 2023. De in de tweede wereldoorlog vermoordde (voorlopig) laatste Rabbijn Barend Katan van de stad Dordrecht werd zo aan de vergetelheid onttrokken. Zijn pad loopt op het oudste deel van begraafplaats Essenhof in de richting van de Joodse Begraafplaats aan de Achterweg.
Lenie Dicke, Leendert Keesmaat, Gijs van Bemmelen, Diet en Jan Kloos en Anne Koopman kregen daarna een straatnaam. Het Emanuel Hamburger-pad wacht nog een onthulling.
Vrouwen
Voor Jeanne Berkelaar is mede gekozen om aandacht te geven aan vrouwen in het verzet, zo zei de voorzitter van het museum 1940-1945, Ed Vermeulen.
Op weg naar de herdenking van tachtig vrijheid vanaf 1945 zal er in het museum aan de Nieuwe Haven een expositie te zien zijn over vrouwen in het verzet. Daar zal Jeanne niet ontbreken. Door de aandacht voor de lange tijd onderbelichte rol van vrouwen in het verzet kan het museum steeds meer namen vinden van verzetsvrouwen, die een herinnering verdienen.
Straatnaam
De Zwijndrechtse historicus/onderzoeker Kees Popijus hoopte dat Jeanne Berkelaar ook een straat in Zwijndrecht kreeg. Hij kreeg voor het eerste 35 jaar geleden met haar contact. Om haar levensverhaal te leren kennen, voerde hij verschillende gesprekken. ,,Jeanne is zowel in de regio actief geweest, maar ook landelijk in haar verpleeguniform. Dat was een perfecte dekmantel voor een koerierster." Toen zij in 1945 vanuit concentratiekamp Dachau terugkeerde in Zwijndrecht, hadden weinigen oog voor haar inzet in het verzet. Popijus: ,,De ontvangst was niet hartelijk in Zwijndrecht.
Offers
Wethouder Merx wees er in zijn openingsverhaal op, dat veel mensen indrukwekkende offers hebben gebracht in de strijd voor de vrijheid ,,Als je er wandelt, kan je met je mobieltje hun informatie opzoeken."
Vrijheid - die we dit jaar herdenken tachtig jaar na de oorlog - moeten we beschermen, aldus Merx. Hij maakte een koppeling naar de Vredesboom, die vorige week op het Sumatraplein is geplant. Dat was van hem een signaal tegen oorlog in deze tijd om macht en tegen polarisatie en voor vrijheid.
Fotograaf: Wim van de Pol.
-S.jpg)
