De vergeten historische unie van Dordrecht van 4 juni 1575 als etappe bij de geboorte van Nederland
DORDRECHT – De website de geboorte van Nederland vermeldt 4 juni 1575 als historische datum met de unie van Dordrecht.
Ook de Dordtse historische kalender vestigt aandacht op vierhonderd jaar geleden, toen Zeeland zich aansloot bij Holland in de strijd tegen de Spanjaarden.
Verder lijkt het stil te blijven rond de historische datum een dag voordat Dordrecht in de persoon van Nanning Mol een nieuwe burgemeester krijgt.
Jensma
Voormalig gemeentearchivaris dr. Theo Jensma vond 4 juni 1575 van belang om te herdenken. Hij zag er een vervolg in van de eerste vrije Statenvergadering van 19 juli 1572. Jensma was aanjager van vierhonderd jaar herdenking van de vergadering van 19 juli. In eerste instantie hield de toenmalige burgemeester mr. J.J. van der Lee de boot af, zo beschrijft Jensma in een terugblik - Wat ik zeggen wou ....op zijn leven en de Dordtse tijd als archivaris.
Toch kwam Koningin Juliana ervoor in 1972 naar Dordrecht toe. Ook de provincie Zuid-Holland speelde er een belangrijke rol bij. Mr. Harm van Riel - gedeputeerde van de provincie van 1954 tot 1970 - was voorzitter van het herdenkingscomité 1572-1972. Toen stond Van Riel ook al bekend als een spraakmakend eerste Kamerlid van de VVD en leermeester van Hans Wiegel.
Overigens commissaris van de Koning in Zuid-Holland, Wouter Kolff, nam elke gelegenheid te baat als burgemeester van Dordrecht om de historie van de oudste stad van Holland mee te nemen. De vraag is nu of zijn opvolger Nanning Mol bij zijn installatie op 5 juni de unie van Dordrecht nog zal noemen.
* Voor gemeentearchivaris dr. Theo W. Jensma (rechts) was de unie van Dordrecht een logisch vervolg op de herdenking van de eerste vrije statenvergadering 1572-1972 met Koningin Juliana. Naast haar de toenmalige burgemeester mr. J.J. van der Lee
Op de plek van eens het Augustijnenklooster, waar in de eetzaal op 19 juli 1572 de vergadering was, zetelt nu het museum Hof van Nederland. Op de website van dit museum staat in de geest van dr. Jensma: ,,Drie jaar later, in juni 1575, komen hier in Hof van Nederland opnieuw bestuurders bijeen voor een belangrijke vergadering. Ze besluiten niet alleen samen te werken met Hollandse steden, maar ook met Zeeland. Zo ontstaat de Unie van Dordrecht."
(eerder nieuws op Dordrecht.net)
DORDRECHT - De negentiende-eeuwse historicus Robert Fruin beschouwde de Unie van Dordrecht in 1575 als de grondslag van de Verenigde Nederlanden. Volgens Fruin vormde deze Unie de eerste stap naar onafhankelijkheid.
De Unie van Dordrecht, waarbij Holland en Zeeland zich aan elkaar verbonden, werd gesloten op 4 juni 1575. Dit jaar markeert de 450e verjaardag van dit historische moment. Dordrecht was een logische locatie voor deze gebeurtenis, aangezien in juli 1572 daar ook de eerste vrije Statenvergadering had plaatsgevonden.
De Hollands-Zeeuwse Unie
De Hollands-Zeeuwse Unie, ook bekend als de Unie van Dordrecht, werd gevormd tijdens de Nederlandse Opstand. Door de politieke en militaire situatie in de Nederlanden in de jaren 1570 werd nauwere samenwerking tussen Holland en Zeeland onvermijdelijk. Zij wilden gezamenlijk weerstand bieden tegen wat zij "de willekeur van de Spaanse tirannie" noemden.
De totstandkoming van deze Unie was te danken aan Willem van Oranje, die destijds tegenstadhouder van Holland en Zeeland was. De officiële stadhouder, Maximiliaan van Hénin-Liétard, graaf van Boussu, was door Filips II, heer der Nederlanden, benoemd. De Staten van Holland en Zeeland stonden aanvankelijk niet te springen om een dergelijke unie. Oranje gebruikte echter een bekend pressiemiddel: hij dreigde met ontslag. Dit zette de Staten onder druk, waarna zij tijdens een gezamenlijke vergadering op 4 juni 1575 instemden met een onderlinge unie.
In april 1576 werden verdere regelingen getroffen. De gewesten Holland en Zeeland zouden geen gezamenlijke staat vormen, maar ieder hun eigen bestuursstructuur behouden. Willem van Oranje nam de leiding over het leger op zich, bijgestaan door gedeputeerden uit beide Staten. Deze beslissing versterkte Oranjes positie aanzienlijk.
Revolutionaire beslissingen
De bevoegdheden die aan Willem van Oranje werden toegekend, waren revolutionair. Door hem zulke macht te verlenen, handelden de Staten in de praktijk niet langer in trouw aan de Spaanse koning. Toch beschreven zij Oranjes benoeming formeel als zijnde "van wege den Koning als Grave van Holland ende Zeeland." Hiermee erkenden zij Filips II officieel nog als hun rechtmatige heer, hoewel zij in werkelijkheid tegen zijn belangen in gingen.
In de beeldbank van het archief wordt dr. Jensma met een bijzondere foto herinnerd:
Peter Dillingh meldt onder de foto: Begraafplaats Hogebeintum (Noardeast-Fryslân).
-S.png)
