Kunstkenner Ton Delemarre herdenkt beeldhouwer en kasteelbouwer Jan Asjes van Dijk (1933-2024)
DORDRECHT - Beeldhouwer Jan Asjes van Dijk is op 91-jarige leeftijd overleden. Hij werd maandagmorgen (30 december) vanaf half tien herdacht tijdens een afscheidsdienst in de Oud-Katholieke kerk (OKK) aan de Voorstraat 120 in Dordrecht. De kerkdienst werd geleid door de pastoors Helen Gaasbeek en Henk Schoon.
In de middag wordt Jan naar zijn laatste rustplaats gebracht in Ijsselmuiden.
De OKK-kerk past bij de (geloofs) weg, die hij is gegaan van gereformeerde jongen uit Kampen naar Oud-Katholiek.
* Het vertrek in stijl van Jan Asjes van Dijk vanuit de Oud-Katholieke parochie in Dordrecht, waarmee hij zich zo verbonden voelde
Reactie Arno Brok
Als burgemeester van Dordrecht mocht Arno Brok met hem een bijzondere band opbouwen. Zijn reactie op het overlijden:
,,'Jan was een mooi, lief en creatief mens. Ik mocht met hem mooie persoonlijke gesprekken hebben over kunst, zijn geloofsleven en meer. Hij was een kleurrijk mens en hij heeft onze stad en de beeldende kunst in het bijzonder veel gebracht'.
De diepe vroomheid van Jan , zo weet kunstkenner Ton Delemarre, paste bij zijn vader Hendrik en moeder Lamberta. De beeldhouwer werd ruim vijftig jaar geleden inwoner van Dordrecht. Ton Delemarre was toen secretaris van de gemeentelijke Culturele Raad (CR).
Jan Asjes van Dijk maakte beelden - of beter portretten - van nationale faam. Het zijn ook beelden in brons, die een grote bekendheid genieten, zoals van martelaar Titus Brandsma, aartsbisschop OKK Vercammen en burgemeester Arno Brok.
Bij Rijsbergen bouwde hij aan een beeldentuin, een kasteel en meer dan dat. Zijn werk leeft daar voort en toont blijvend zijn grote kwaliteiten als beeldhouwer. In het park Merwesteyn zijn twee werken van hem te zien.
Ton Delemarre kende hem al lang en volgde zijn weg in de Dordtse kunstwereld en daarbuiten. Hij schreef een In Memoriam over zijn goede vriend Jan Asjes van Dijk. Eerder maakte Ton een boek over de beeldhouwer en kasteelbouwer toen hij op zijn 75 ste verjaardag drie jubilea vierde.
In Memoriam Jan Asjes van Dijk beeldhouwer 15.5.1933 - 21.12.2024
Het is een grauw gebarsten tegeltje met een inscriptie:Twee dingen vraag ik u Houd valsheid en leugen ver van mij Geef mij armoede noch rijkdom.
Jan Asjes van Dijk boetseerde deze tegel in 1957 toen hij in Utrecht bij Mobach keramiek werkte en ’s avonds studeerde aan de Academie voor Beeldende Kunsten Artibus.
De spreuk is bewaarheid: valsheid en leugen zijn ver van hem gebleven en hij is nooit rijk geworden van zijn kunst al heeft hij er wel als een vorst van kunnen leven.
De op 21 december jl. overleden kunstenaar werd geboren op 15 mei 1933 te Kampen in een gelovig en open gezin. Jan vertrok van gereformeerd naar Oud Katholiek en behield de diepe vroomheid van vader Hendrik en moeder Lamberta.
Zo ontwikkelde hij zich ook van werker in een metaalfabriek en later ijzerwarenhandel tot beeldhouwer. In 1958 zegt hij zijn baan op en gaat studeren aan de Academie in Rotterdam. Hij huurt een atelier en brengt ter bekostiging kranten rond. Hij wint een beurs voor het Hoger Instituut in Antwerpen en volgt er een klassieke opleiding. In 1962 keert hij terug naar Rotterdam waar hij zijn bronzen figuren zelf giet.
In 1965 trouwt hij met Lotte. Het gezin krijgt drie kinderen Job, Michiel en Hanna. Zijn latere scheiding heeft Jan heel zijn leven als een pijn ervaren.
Bourgondië
Een sleutelstuk in zijn leven is het zelfgebouwde kasteel met hof in Rijsbergen. De worstenfabrikant Meijwaard bood een lap grond met een schuur in ruil aan voor een fraai sculptuur van Jan (er schuilt ironie in het feit dat na het overlijden van Meijwaard diens kinderen de sculptuur terug schonken aan de beeldentuin).
Met vrienden bouwt de kunstenaar van afbraakstenen een kasteeltje met pinakels en een klokketoren waar de zelfgegoten klok oproept tot gebed in de kapel of feestelijke maaltijd in de ridderzaal.
Want het slot Bourgondië, gesierd me de fraaie schilderingen van zijn vriend Jan Zwaan, is regelmatig het middelpunt van Bourgondische feesten waar vrienden en magen in middeleeuwse of romantische kledij op de tonen van het Hoforkest sierlijk dansen of theaterspelen uitvoeren.
Sint Jans vuren en midwinterblazen onder leiding van Jan als Hertog van Bougondié behoort ook tot de tradities van het hertogdom. Tijdens diverse Brabantse Bíënnales biedt de inmiddels tot atelier opgeknapte schuur ruimte voor exposities van bevriende kunstenaars.
Dordrecht
Een ander belangrijk keerpunt in zijn leven is de komst naar Dordrecht waar in de 70er jaren een uitgesproken gunstig kunstenaarsklimaat heerst.
Jan betrekt een oud schipperscafé aan de Wijnstraat en koopt later een huis aan de Singel waar hij tot voor kort woonde en werkte.
Zijn opdrachten en symposia brengen hem buiten de stads- en landsgrenzen, bij voorbeeld Frankrijk, Oostenrijk (waar hij als fervent skiér graag kwam) en Bulgarije waar hij onder de hoede van Stichting Oost Europa Projecten vaak aan de slag was.
Zijn werk was onder meer te zien op Keukenhof en in ons eigen Merwesteinpark (nog steeds te bezichtigen).
Maar het meeste werk is te vinden in de kasteeltuin van Bourgondië, dankzij de gelijknamige stichting met familie en vrienden, die zijn erfgoed beheert.
Over zijn werk.
Hij werkt in brons, in hout en ook ijs (tijdens internationale symposia). Zijn houten Mariabeeld staat in de voorhal van de Oud Katholieke kerk te Dordrecht en in zijn atelier in Rijsbergen prijken meer uit bomen gesneden madonna’s.
Daarnaast maakt hij in brons sterke portretten o.a. van Jan Eijkelboom, dichter Guillaume van der Graft, aartsbisschop Vercammen, burgemeester Brok. Zeer bekend werd het portret dat hij maakte van martelaar Titus Brandsma, te bewonderen in de gelijknamige kapel bij de Verrezen Christus kerk.
Natuur
Zijn werk is zeer geïnspireerd door de natuur, zijn groeisels, bollen plantaardige vormen, vaak ín verzamelingen, een tros, een kring, een veld. Jan Asjes ís een circulair kunstenaar. Zijn bollen maar ook de houten beeldengroepen vormen een kring.
Waar anderen een lineaire ontwikkeling doormaken keert hij steeds weer terug naar basale vormen en opgaven. Het ontluikende aan de enen kant en het beschermende: de hut, de mantel en de tent aan de ander kant. De geheimzinnige dingen, de oerkrachten en de samenhangen in de natuur waar we deel van uitmaken.
Jan zegt: Ik ben gefascineerd door het groeien, de nastuur die altijd opnieuw weer niet te stuiten openbarst. Het is voor mij een soort heilig spel. Wat anderen ervan vinden kan me niet schelen. Mijn vingers doen wat mijn ogen zien. Waarom? Weet ik niet. Ik doe dit omdat ik niet anders kan. Ik ben nergens anders geschikt voor.”
Tot zover de tekst van het door Ton Delemarre geschreven IM over Jan Asjes van Dijk
75 jaar
Eerder nieuws rond Jan Asjes van Dijk uit 2008:
Burgemeester R.J.G. Bandell neemt op donderdag 15 mei een eerste exemplaar in ontvangst van het boek dat Ton Delemarre schreef over leven en werk van de Dordtse beeldhouwer Jan Asjes van Dijk. Samen met Joris Vercammen schreef hij het 72 pagina’s tellende boek over Jan Asjes van Dijk. Marco de Nood verzorgde de fotografie. Het boek wordt uitgegeven door Van Spijk Art Books en het is het eerste boek in de serie BEELDenBOEK. Het boek is voor € 15,50 te koop bij de boekhandel.
Drie jubilea, vier disciplines
Jan Asjes van Dijk viert maar liefst drie jubilea. Morgen, donderdag 15 mei 2008, wordt hij 75 jaar geworden, hij is 50 jaar kunstenaar en 30 jaar lid van Arti en Amicitiae. Een 3-voudig jubileum dat gevierd wordt met een 4D-presentatie in Amsterdam: een tentoonstelling rond het werk in brons en hout van beeldhouwer Jan Asjes van Dijk. Jan heeft drie Dordtse kunstenaars die zich bezighouden met andere disciplines in de kunst uitgenodigd te participeren in de bijzondere expositie. Op vrijdag 16 opent mr. A.F.M. Delemarre de tentoonstelling in Arti en Amicitiae.Ton Delemarre heeft in de serie Spijk Artbooks een boek geschreven over Jan Asjes van Dijk
-S.png)
