De Grote kerk symboliseert velen historische gebeurtenissen als huiskamer van de stad
DORDRECHT - (bron PS kerkblad) De oudste stad van Holland bezit met de Grote Kerk een beeldbepalend monument. Dit Godshuis, dat schoonheid en herinnering belichaamt, inspireert schilders en is een symbool van vele historische gebeurtenissen.
De kerk wordt gezien als de "huiskamer van Dordrecht." Arno Brok, voormalig burgemeester van Dordrecht, benadrukte dit bij een toespraak voor de Vereniging Vrienden van de Grote Kerk.
Mensen die Dordrecht en Nederland hebben verlaten, bewaren hun herinnering aan de stad vaak via een foto van de Grote Kerk, die in hun huizen op prominente plekken hangt. Ook Joodse Dordtenaren die na de Tweede Wereldoorlog in Israël een veilig thuis vonden, vergeten hun verleden in Dordrecht niet. Dit verhaal is bekend in kringen rondom de familie Dasberg, waarvan voorvader Samuel Dasberg van 1894 tot 1932 een gerespecteerde rabbijn in Dordrecht was.
In oktober werd de Grote Kerk in het Nederlands Dagblad geselecteerd als één van de vijftien mooiste kerktorens van Nederland.
Schoonheid van het Onvolmaakte
De ‘Dordtse Dom’ straalt de schoonheid van het onvolmaakte uit. Deze kolos, die 12 miljoen kilo weegt en nu 65 meter hoog is, werd oorspronkelijk veel hoger gepland. De bouw begon in de veertiende eeuw, maar een stadsbrand in 1457 beschadigde de kerk en toren ernstig.
De iconische ‘Dordtse Dom’ staat echter symbool voor nog meer. Op 6 mei 1619 werden de resultaten van de Dordtse Synode (1618-1619) in de kerk voorgelezen in aanwezigheid van twee Oranje-prinsen. Dit moment markeerde het einde van een machtsstrijd in de republiek. Slechts een week later werd raadspensionaris Johan van Oldenbarnevelt terechtgesteld. Johan de Witt, zijn opvolger in de tijd, werd gedoopt in de Grote Kerk, waar zijn vierhonderdste geboortedag in september 2025 uitgebreid zal worden herdacht.
Symbool van Begin en Einde
De Grote Kerk symboliseert Dordrecht als een stad van begin en einde. Schrijver Godfried Bomans bezocht Dordrecht in 1935, waarbij hij vanaf de spoorbrug de schoonheid van de Grote Kerk kon bewonderen. Hij kwam om inspiratie op te doen voor zijn eerste boek over Dordtenaar Pieter Bas. Bomans schreef: “Dit heb ik voorzeker met vele grote mannen gemeen: dat ik in Dordrecht geboren ben.” Biograaf Ge Vaartjes ontdekte dat Bomans destijds enkele dagen door de binnenstad van Dordrecht wandelde voor inspiratie.
Godfried Bomans en Pieter Bas
In de komende Bomans-biografie, die in februari 2025 verschijnt, staat beschreven dat Pieter Bas leerling was van de Latijnse school (nu het Johan de Witt Gymnasium), die tot 1975 aan de Spuiboulevard stond. Toen Bas rond 1868 in Leiden ging studeren, nam hij het veer naar Zwijndrecht en vervolgens de diligence naar Rotterdam, vanwaar het spoor hem in Leiden bracht. Bas werd op zijn zeventiende lid van de herensociëteit Arti et Amicitia aan het Vlak 1, waar nog altijd een plaquette aan de gevel herinnert aan de Dordtenaar Pieter Bas.
Leiden en de Laatste Preek van Bomans
In Leiden, zijn studentenstad, en in Gouda, waar hij burgemeester werd, zijn eerder plaquettes onthuld ter ere van Pieter Bas. Schrijver Godfried Bomans (1913-1971) had zijn laatste openbare optreden in Dordrecht in een overvolle Grote Kerk. Hij preekte daar op uitnodiging van ds. J.A. van der Meiden, die hij kende van het literaire Dickensgenootschap. Een tweede dienst stond gepland, maar Bomans overleed onverwacht in december 1971.
(Dit artikel is een PS in het kerkblad van Dordtse gemeenten, die landelijk vallen onder de Protestantse Kerk Nederland/PKN.)
